کارشناسان سینمای ایران، انتقاد از سوء استفاده از کودکان

نشست آسیب‌شناسی سینمای کودک شامگاه گذشته (۱۷ مهر)در حاشیه جشنواره فیلم کودک همدان با حضور مسعود کرامتی (کارگردان و بازیگر)، ناصر هاشم زاده (فیلمنامه‌نویس)، مصطفی جمشیدی(فیلمنامه‌نویس) و حمید جمدر (کارشناس فرهنگی) در سینما کانون همدان برگزار شد.

در ابتدای این نشست مسعود کرامتی بازیگر، نویسنده و کارگردان سینمای کودک به بحث موضوع در سینمای کودک پرداخت و عنوان کرد: به طور کلی باید تفاوت‌هایی میان فیلمنامه کودک و بزرگسال قائل شویم، زمانی که فیلمی مربوط به کودکان و نوجوانان است قصه و مضمون آن هم باید متعلق به دنیای این قشر و مسائل زندگی آنها باشد.

وی با تاکید مجدد در انتخاب موضوع برای ساخت فیلم کودک اظهار کرد: من تفاوتی در معنای سینمای کودک و برای کودک نمی‌بینم و خیلی این دوگونه را درک نمی‌کنم چرا که از نظر من این دو گونه تفاوت خاصی با هم ندارند و حتی به اعتقاد من خیلی از فیلم‌هایی که به اسم کودک ساخته می‌شوند توهینی به سینما هستند؛ چرا که فاقد معنا و مفهوم محسوب می‌شود.

کارگردان «پاتال و آرزوهای کوچک» در ادامه صحبتهای خود دنیای کودکان را دنیایی معصومانه خواند و گفت: به اعتقاد من معصومیت مختص دنیای کودکان است و نه بزرگسالان. من بر این باورم که بزرگترها به مرور زمان به برخی رذالت‌ها مبتلا می‌شوند که این مورد به دنیای کودکان هیچ ارتباطی ندارد و کودک با معصومیتی که دارد مسائل روزمره زندگی خود را حل می‌کند.

وی ادامه داد: از دیدگاه من فیلم کوتاه باید صداقت و معصومیت داشته باشد و از همه مهمتر خود بچه‌ها را مورد سوء استفاده قرار ندهد.

بازیگر «نخودی» در بخش دیگری از صحبتهای خود اظهار کرد: آنچه من از معصومیت می‌گویم دنیایی است که پلیدی وارد آن نشده است امروزه یکی از مشکلات ما نوع فیلمنامه‌های سینمای کودک است چرا که در این فیلمنامه‌ها کودکان ما دیگر دنیایی ندارند و از همان کودکی وارد موضوعات و دنیای بزرگسالان می‌شوند که این مساله یک معضل است که به واسطه ما ایجاد شده است و در واقع ما اجازه نداده‌ایم که کودکان از دوره کودکی خود استفاده کنند. اگر می‌بینیم که کودکی حرفهای بزرگانه می‌زند این به آن دلیل است که ما او را وارد چنین دنیایی کرده و نگذاشته‌ایم او از کودکی خودش لذت ببرد.

در بخش دیگری از این نشست ناصر هاشم زاده فیلمنامه‌نویس سینما در قالب صحبتی کوتاه عنوان کرد: برای رسیدن به تعریفی جامع از مشکلات سینمای کودک سختی‌های متعددی وجود دارد اما در این میان یک نکته واضح است و آن این که ما بزرگترها یقینا از دوران کودکی فاصله گرفته‌ایم و اکنون به دلیل این فاصله زمانی که می‌خواهیم فیلم کودک بسازیم یا فیلمنامه کودک بنویسیم باید مجددا به آن دنیا بازگردیم.

وی ادامه داد: به هر حال کار هنرمند کشف است، اما این کشفیات زمانی رخ می‌دهند که ما اهل تماشا باشیم. در واقع اگر هنرمند تماشا نکند قدرت کشف هم نخواهد داشت. به نظر من اگر دنیای سینما بخواهد به موضوعی خاص نزدیک شود باید وارد دنیای آن شود و آن را به خوبی نظاره کند تا بتواند به طور مطلوب آن مساله را بیان کند.

این فیلمنامه‌نویس افزود: اگر دنیای کودک به درستی تماشا شود هنرمند روایت مناسبی از آن خواهد داشت چرا که به درستی به آن حوزه ورود کرده. لذا به اعتقاد من دنیای هنر دنیای تصویر و تماشا محسوب می‌شود.

هاشم‌زاده در پایان صحبت‌های خود گفت: ما باید ببینیم که چه سهمی از زندگانی سینمایی‌مان را به کودکان اختصاص داده‌ایم.

در بخش دیگری از این نشست مصطفی جمشیدی، نویسنده فیلمنامه هم به صحبتی کوتاه پرداخته و عنوان کرد: ما باید در فیلم‌های خود مشکلات کودکان را مورد حل و فصل قرار دهیم و این مساله نیازمند درک درست از کودکان باشیم.

جمشیدی در ادامه با تاکید بر تفاوت دنیای کودکان و بزرگسالان اظهار کرد: ما در اکثر فیلمهایی که متعلق به سینمای کودک محسوب می‌شود تفاوتی میان شخصیت کودک و بزرگسال نمی‌بینیم و همین موضوع نشان دهنده درک نشدن تفاوت‌های دنیای کودک و بزرگسال است.

حمید جمدر، کارشناس فرهنگی هم در این نشست به ذکر صحبت‌هایی کوتاه پرداخت و گفت: فکر می‌کنم عدم هماهنگی که موجب شده مرزی میان دنیای کودک و بزرگسال وجود نداشته باشد به نوع داستان‌ها و فیلمنامه‌های ما برمی‌گردد. اگر وجه تمایز اصلی میان دنیای کودک و بزرگسال مشخص نگردد فیلمهای ما قطعا با مشکل مواجه می‌شوند و به همین دلیل لازم است حد و مرز دنیای کودکان مشخص باشد.