مسمومیت های دارویی کودکان، بلای جان

مهر: مسمومیت با دارو در بین کودکان و زنان نسبت به سایر افراد جامعه از شیوع بالایی برخوردار است به طوری که کودکان زیر پنج سال پرخطرترین گروه سنی از نظر بروز مسمومیت هستند.

عمده‌ترین عوامل مسمومیتها به ترتیب شامل داروها، گاز منوکسیدکربن، سموم دفع آفات، مواد شیمیایی، محصولات بهداشتی، شوینده و آرایشی در منازل، گیاهان سمی، فلزات سنگین، گزیدگیها و غذای آلوده به سم است. در این بین، مصرف نادرست و غیرمنطقی داروها توسط برخی افراد جامعه باعث شده که مسمومیت دارویی از شیوع بالاتری در کشور برخوردار باشد.

آمارها و بررسیهای وزارت بهداشت نشان می دهد که ۹۰ درصد مسمومیتها دارویی است. به طوری که از میان ۱۳ هزار و ۳۰۰ تماس تلفنی دریافت شده در ۶ ماهه نخست سال گذشته با مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم وزارت بهداشت، ۲.۵ درصد آنها مربوط به مسمومیتها است که از این میزان ۶۰ درصد مسمومیتها تصادفی و مابقی تعمدی گزارش شده است.

بر اساس همین گزارش، تعداد مسمومین بزرگسال مراجعه کننده به بیمارستان مرکزی مسمومیتها (لقمان حکیم) ۳۰ هزار مورد در سال است که ۱۲ هزار نفر از این تعداد بستری می‌شوند.

دکتر فرهاد معقولی، متخصص اطفال با اشاره به بالا بودن آمار مسمومیتها در کودکان زیر ۵ سال، از مسمومیتهای دارویی به عنوان شایعترین علت مسمومیت در کشور یاد کرد و اظهار داشت: مقادیر بالای برخی از داروهای به ظاهر کم خطر نیز می تواند موجب مرگ مصرف کننده این داروها شود.

وی با تاکید بر دور نگه داشتن داروها از دسترس کودکان افزود: کودکان زیر پنج سال پرخطرترین گروه سنی از نظر بروز مسمومیت هستند به طوریکه آمار مسمومیت در این گروه نیز بالا است.

دکتر طلعت قانع، دبیر مرکز ملی اطلاع رسانی داروها و سموم وزارت بهداشت نیز از بالا بودن مسمومیتهای عمدی در افراد بزرگسال جامعه خبر داد و گفت: بیش از ۹۹ درصد مسمومیتها در کودکان اتفاقی است اما بالای ۷۰ درصد مسمومیتها در بزرگسالان تعمدی است.

گزارشها نشان می دهد که شایعترین علت بروز مسمومیتها در جهان، مصرف داروها بیش از مقادیر درمانی است. این در حالی است که اغلب مسمومیتها در کودکان زیر ۶ سال با محلولهای شیمیایی و مواد شوینده رخ می دهد. البته مسمومیت با دارو نیز در کودکان دیده می شود که در مقایسه با سایر مسمومیتها کمتر است.

طبق گزارش سازمان پزشکی قانونی بیشترین درصد مسمومیتها ناشی از منوکسیدکربن و مسمومیتهای دارویی است و لازم است هموطنان برای پیشگیری از ابتلا به مسمومیت نحوه استفاده و نگهداری صحیح فرآورده‌های دارویی و جلوگیری از مسمومیت با منوکسیدکربن را بیاموزند.

استفاده از ظرف Chid proof‌ در بسته ‌بندیهای دارویی و شیمیایی، الصاق برچسب کامل بر روی بسته ‌بندی مواد شیمیایی و شوینده (شامل اجزای سازنده فرآورده و نحوه برخورد با مسمومیت اتفاقی با آن)، همکاری در جایگزینی سموم بسیار خطرناک با سموم با خطر کمتر در مصارف خانگی اقدامات دیگر در جهت کاهش بروز مسمومیتها در افراد جامعه هستند.

علائم مسمومیت دارویی

مسمویت دارویی بسته به نوع داروی مصرف شده علائم متفاوتی دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود. آسپرین: تهوع و استفراغ، سوت کشیدن گوش، حالت خواب آلودگی و گیجی و منگی حین تنفس. استامینوفن: درد شکم، تهوع و استفراغ. آرام بخش ها: خستگی و خواب آلودگی که منجر به کاهش هوشیاری می شود، تنفس سطحی، نبض ضعیف ، نامنظم یا به طور غیرطبیعی کند یا تند. البته ممکن است علائم یا نشانه های هشداردهنده مهم، بلافاصله در کودک ظاهر نشوند. بسیاری از سموم در بدن سریع عمل می کنند بنابراین زمان کوتاهی برای درمان خواهید داشت. اگر فکر می کنید شخصی دارو یا مواد شیمیایی موجود در منزل را مصرف کرده و آن شخص هوشیار نیست یا در حال تشنج است یا تنفس ندارد فوراً درخواست آمبولانس کنید. در غیر این صورت هم منتظر ظهور علائم مسمومیت در فرد نشده و فوراً با مرکز اورژانس مسمومیت تماس بگیرید و

نوع، زمان و مقدار مصرف داروی موجب مسمومیت، همین طور مشخصات و وضعیت فرد مسموم را به کارشناس مرکز اورژانس بگویید.

هرگز فرد مسموم را وادار به استفراغ نکنید مگر اینکه به وسیله کارشناسان اورژانس توصیه شوید، البته در صورت توصیه کارشناس برای وادار کردن شخص به استفراغ یا خوردن مایعات، فرد مسموم نباید در حال تشنج، بیهوشی یا خواب آلودگی باشد. برای جلوگیری از چنین مواردی، بهترین راه قفل کردن قفسه یا کمدی است که داروها در آن قرار دارد.

برای جلوگیری از فاسد شدن داروها که این خود نیز مسمومیت شدیدی به دنبال دارد همیشه داروها را در شیشه یا قوطی اصلی خود نگاه دارید. از قرار دادن داروها در برابر حرارت و نور خودداری کنید. قرصها و کپسولها را در جاهای نمناک نگهداری نکنید. چراکه رطوبت و حرارت باعث تغییرات شیمیایی در دارو می شوند. از یخ زدن داروهای مایع جلوگیری کنید.

داروها را در یخچال نگهداری نکنید مگر بعضی داروهای خاص که در برچسب آن قید شده باشد. داروها را برای مدت طولانی در اتومبیل قرار ندهید. در مسافرت داروی خود را در چمدان قرار نداده و همراه خود داشته باشید چرا که امکان گم شدن چمدان یا قرار گرفتن آن در محیط های خیلی سرد یا خیلی گرم وجود دارد. داروهای تاریخ گذشته یا بی مصرف خود را در منزل نگهداری نکنید و از اینکه داروی دور ریخته شده خارج از دسترس کودکان باشد اطمینان حاصل کنید.