مراقبت از پوست کودک و چند توصیه حیاتی

شهرزاد:كودكان موجودات حساس و ظریفی هستند و مادر، فرشته رسیدگی به آن هاست. برای مادرها به ویژه آن دسته كه برای نخستین بار مادر میشوند، سؤالات بسیاری در مورد نگهداری از فرزند پیش میآید. بخشی از این سوالات برمی گردد به حمام كردن و شست وشو و مراقبت از پوست و موی كودكان. در این هفته خانم دكتر فریبا قلمكار به بخشی از سؤالات مادران در همین رابطه جواب میدهند.

چرا میگوییم پوست كودكان حساس است؟ آیا تفاوتی بین پوست كودكان و افراد بالغ وجود دارد؟

پوست کودکان نسبت به افراد بالغ سد دفاعی آسیب پذیرتری دارد و در ضمن به ویژه در سنین پایین و بعد از تولد، چون سطح پوست به نسبت وزن زیادتر است، موادی كه در تماس با پوست آنهاست به نسبت بزرگسالان بیشتر به پوست آسیب وارد میكند.

آیا این حساسیت در برخی از نقاط پوست بیشتر است یا خیر؟

اگر از نظر حساسیت به مواد شیمیایی یا جذب پوستی نگاه كنیم، بله. هم در بزرگسالان و هم در كودكان نواحی چین های بدن و نواح ی كه خون رسانی بالاتری دارند چون جذب مواد شیمیایی در آنها بالاتر است آسیب پذیرتر و حساس ترند.

با كودكانی كه مبتلا به این ناراحتی هستند چگونه باید برخورد كرد؟ به عنوان نمونه درجه آب حمام هنگام حمام كردن آنها باید چقدر باشد و آیا باید كرم خاصی برای آنها استفاده كرد یا خیر؟

لباسی كه برای این كودكان استفاده میشود بهتر است از جنس نخ باشد. لباس پشمی یا پلاستیكی برای پوست آنها مضر است. در مورد حمام كردن هم بهتر است هفته ای یك یا دو بار با مواد شوینده و باقی روزها بدون صابون و شامپو انجام شود. حمام كردن نیز باید با آب ولرم باشد. آب داغ بدون مواد شوینده می تواند به سلول های پوستی آسیب برساند. در محیط خانه و اتاق این كودكان هم باید بخور روشن كرد تا هوا مرطوب باشد زیرا خشكی هوا می تواند اگزمای پوستی آنها را شدیدتر كند. در ضمن می توان از كرم های مرطو بكننده پوست هم برای آنها استفاده كرد تا سد دفاعی پوست تقویت شود.

چند بار در هفته میتوان كودكان را حمام كرد و آیا مالیدن شامپو با دست به بدن شیرخواران و كودكان كفایت میكند یا لازم است از لیف استفاده كنیم؟

میتوان كودكان را هر روز حمام كرد ولی كودكانی كه پوست خشك و حساس دارند بهتر است هر روز برای آنها از شامپو و صابون استفاده نكنیم. رعایت این موضوع به ویژه در زمستان كه هوا خشك است و پوست كودكان آسیب پذیرتر می شود، مهم تر است. هفته ای یك یا دو بار صابون زدن به تن كودكان كافی است. لیف كشیدن هم به دفعات حمام بردن كودك بستگی دارد. هفته ای 2 بار لیف زدن با پارچه ای نرم و لطیف كه به صورت اختصاصی مال كودك است، مشكلی ندارد و باید به محض اینكه تغییر رنگ داد آن را تعویض كنند. مهم است كه پس از استفاده از لیف آن را در محیط خشك و تمیز نگهداری كرد. نگهداری لیف در محیط مرطوب حمام، احتمال رشد قارچ ها را روی آن بیشتر میكند و ممكن است سبب بروز ناراحتی های پوستی برای كودكان شود.

شایعترین ناراحتی پوستی كودكان چیست؟

این موضوع به سن كودكان بستگی دارد ولی خشكی پوست و اگزما از جمله مهم ترین ناراحتیهای پوستی كودكان است. دلیل این امر هم این است كه IGE خون آنها به برخی از مواد واكنش بیشتری نشان میدهد.

اكثر لوسیونها و حتی كرمهای مخصوص كودكان معطر است. آیا این اسانسها برای كودكان آزاردهنده نیست؟

مسلما هر چقدر كرمها و لوسیون های مخصوص كودكان بی اسانس تر بوده و خنثی تر بوده و بوی كمتری داشته باشد، مناسب تر است. اما یك عطر ملایم چندان مشكل ساز نیست.

یكی دیگر از دغدغه های مادران نحوه برخورد با عرق سوز شدن یا ادرارسوختگی در كودكان است. آیا استفاده از پودر را توصیه میكنید؟

از آنجا كه غدد عرقی پوست در كودكان هنوز تكامل پیدا نكرده، تعریق سبب آزردگی بیشتر پوست میشود. ناحیه چینها به ویژه گردن از جمله نواحی هستند كه عرق سوز میشوند. تنها كاری كه برای پیشگیری از عرق سوز شدن لازم است انجام دهید شست وشو با آب خالی و هوا خوردن این نواحی است. استفاده از پودر بچه اصلا توصیه نمیشود چون منافذ سطح پوست را پوشانده و سبب بروز آسیب بیشتر میشود. برای درمان و پیشگیری از ا درار سوزی هم بهترین كار، عوض كردن سریع كودكان است یا اینكه مادران میتوانند در طول روز،اجازه بدهند ساعتی پاهای كودك هوا بخورد.

محیط مرطوب و خیس به ویژه مواد داخل ادرار، سبب آسیب دیدگی سطحی پوست و از بین رفتن سطح پوست میشوند. طولانی باقی ماندن پوشك مرطوب هم زمینه را برای رشد قارچها فراهم میكند. گاهی اوقات، درمانهای اشتباه سبب تشدید و زمینه سازی برای قارچها خواهد شد. پس بهترین كار، خشك نگه داشتن ناحیه است. اگر قرمزی سطحی روی پوست دیده شد، میتوان از روغن ماهی یا كرم هیدروكورتیزون روزی 2 بار به مدت 3 تا 4 روز استفاده كرد.

اگر احیانا از حد سوختگی فراتر رفت و دانه های چركی رو یا اطراف ضایعه پدیدار شد، یعنی قارچ در ناحیه رشد كرده است؛ پس میتوان از كرم موضعی كلیسترومازول استفاده كرد.استفاده از كر مهای كورتن دار قوی به مدت طولانی میتواند سبب رشد قارچ روی ضایعات شود.