افسردگی بعد تعطیلات، درمان سندروم کودکانه

جام‌جم : آخرین روزهای تعطیلات که از راه می رسد، کمتر کسی است که با ذوق و شوق آماده حضور مجدد در محل کار یا تحصیلش شود. گویا خیلی ها از این که دوباره باید به زندگی عادی و پراسترس روزانه برگردند، ناراحت هستند و از آن شکایت دارند، البته این نارضایتی را می توان هم در حالات چهره و صورتشان دید و هم براحتی و بدون هیچ تعارفی آن را بیان می کنند. خیلی تعجب نکنید، این حس تا حدی طبیعی است؛ وقتی این همه روز در کنار خانواده و همراه با آنها بوده ایم و بدون نگرانی استراحت کرده ایم، برگشت به مکانی پر از کار و استرس نباید خیلی هم خوشایند باشد. با این حال، گروهی هستند که این حس را طور دیگری تجربه می کنند، آنهایی که افسردگی و کسالت پس از تعطیلات به شکلی سروقتشان می آید که کارهایشان را مختل و سلامت روانشان را تهدید می کند.

دکتر پروین ناظمی، روانشناس و مدرس دانشگاه در این باره توضیح می دهد: استراحت کردن یکی از راهکارهایی است که برای دوری از استرس و ارتقای سطح سلامت روان توصیه شده و مورد استفاده قرار می گیرد. تعطیلات نیز فرصتی فوق العاده برای استراحت کردن و بهبود سلامت روان است به طوری که بودن در جمع خانواده و ایجاد شرایطی که طی آن فرد بتواند چند روزی به دور از استرس ها و مشکلات روزمره زندگی کند، بسیاری از آسیب ها و مشکلات جسمی و روحی را به حداقل می رساند.

به گفته وی همه انسان ها برای حفظ سلامت جسم و روح شان به تعطیلات نیاز دارند و باید روزهایی را فارغ از کار و مسائل مربوط به آن بگذرانند.

دکتر ناظمی با اشاره به مشکلاتی که ممکن است پس از تعطیلات ایجاد شود، می گوید: انسان ها خیلی زود به شرایط عادت می کنند و چون همه دوست دارند در محیطی آرام و بدون استرس و افکار منفی زندگی کنند، طبیعی است که پس از پایان تعطیلات مشکلاتی ایجاد شود. به همین دلیل گاهی ممکن است هنگام بازگشت به کار با حالاتی مانند بی انگیزگی، بی حوصلگی و حتی افسردگی و اضطراب روبه رو شویم. به گفته وی با افزایش سن، افراد به تجربه می آموزند که عقلانی تر با این احساسات برخورد کنند و به همین دلیل این مشکلات میان کودکان و دانش آموزان بیشتر مشاهده می شود.

دانش آموزان بیشتر دچار استرس می شوند

دکتر ناظمی درباره ایجاد چنین احساساتی میان دانش آموزان توضیح می دهد: پس از این که تعطیلات به پایان می رسد، دانش آموزان بیشتر از بزرگسالان دچار اضطراب و استرس می شوند. با توجه به این که در روزهای تعطیل معمولا برنامه ریزی خاصی وجود ندارد و هر کس مطابق سلیقه و میل خود کارهایش را انجام می دهد، مشخص است که با شروع دوباره درس و کار، کاهش ساعت خواب و فشردگی برنامه ها، استرس و حتی نارضایتی آنها بیشتر از قبل می شود.

این روانشناس به فاصله کم میان زمان تعطیلات و امتحان های مدارس اشاره می کند و می گوید: با توجه به این که تعطیلات نوروز با پایان سال تحصیلی فاصله چندانی ندارد گاهی حتی می بینیم دانش آموزان تا هنگام امتحانات نیز با مشکلاتی روبه رو هستند. این دانش آموزان اغلب حوصله ندارند و در نتیجه نمی توانند بخوبی برنامه ریزی کنند و کارهایشان را درست و منظم انجام دهند.

دکتر ناظمی با اشاره به افت تحصیلی دانش آموزان پس از گذراندن تعطیلات توضیح می دهد: به همین دلیل گاهی پس از پشت سر گذاشتن تعطیلاتی طولانی مدت، شاهد کاهش عملکرد افراد و افت کاری و تحصیلی آنها هستیم.

چه کار باید کرد؟

دکتر ناظمی با اشاره به اهمیت حفظ سلامت یادآور می شود: همان طور که گفته شد تعطیلات نیاز انسان است و همه ما برای حفظ سلامت جسمی و روحی به آن نیاز داریم، اما آنچه مشخص است این است که تعطیلات روزی به پایان می رسد و باید دوباره به محل کار و تحصیل برگردیم به طور حتم شرایط موجود در محل کار مانند روزهای تعطیلات و استراحت نیست و دشوارتر خواهد بود.

به گفته وی برخورد انسان های مختلف در چنین شرایطی به ویژگی های شخصیتی آنها و نوع تربیت خانوادگی شان بستگی دارد. علاوه بر این موارد، نحوه برنامه ریزی برای تعطیلات نیز مورد مهمی است که می تواند از ایجاد این حالت ها پیشگیری کند.

دکتر ناظمی برای برطرف کردن مشکلاتی که ممکن است پس از تعطیلات ایجاد شود، توصیه می کند: برای کاهش صدمات ناشی از شروع مجدد کار و تحصیل بهتر است در روزهای تعطیل هم برنامه ریزی داشته باشید، البته لازم نیست این برنامه ریزی ها خیلی دقیق و فشرده باشد که شما را خسته کند.

همچنین باید در تعطیلات درباره روزهای کار و تحصیل و اتفاقات مربوط به آن نیز در جمع خانواده یا با دوستان صحبت کنید. البته شاید بچه ها این صحبت ها را خیلی دوست نداشته باشند ولی یادآوری وظایف و صحبت درباره کار و درس می تواند آنها را برای شروع مجدد آماده کند.

به گفته وی پیشگیری از ایجاد چنین احساساتی نکته اساسی و مهم است ولی در صورتی که چنین شرایطی ایجاد شود نیز نباید خیلی نگران بود چون معمولا با بازگشت به محل کار و شروع مجدد فعالیت ها علائم برطرف می شود، اما در صورتی که نشانه های استرس و اضطراب بیش از حد باشد، بهتر است از متخصصان کمک بگیرید و با مشورت آنها این احساسات را کنترل کنید.