علل چاقی در کودکان، مقدمه ای برای آینده

ایرنا: در فرهنگ عامه، نوزادان و کودکان چاق، دوست داشتنی و زیباتر تلقی می شوند اما نباید فراموش کرد که چاقی مقدمه بیماری است و این موضوع در آینده فرد را دچار چالش های متعددی می کند.

کودکان چاق بیمار نیستند و اختلالات هورمونی ندارند، آنها معمولا ‌هنگام تماشای تلویزیون مقدار زیادی غذای محتوی شیرینی و تنقلات می‌خورند و کم کم چاق و چاق تر می شوند.

کارشناسان سلامت هشدار داده‌اند تعداد کودکان چاق هر روز در حال افزایش است. نتایج تحقیقی که دانشگاه هاروارد در این باره انجام داده نشان می دهد نوزادانی که تا شش ماهگی دچار اضافه وزن می‌شوند و به سرعت وزن اضافه می‌کنند با احتمال بسیار زیادی تا سن سه سالگی کودکان چاقی خواهند شد که روند اضافه وزنشان نیاز به مراقبت و نظارت پزشک دارد.

آمارها می گوید: در حال حاضر بیش از یک میلیون کودک در جهان به اضافه وزن مفرط دچارند و تا سال ۲۰۲۵ تقریباً یک چهارم پسرها تا حد زیادی با مشکل اضافه وزن دست به گریبان هستند.

چاقی بیش از حد در کودکان باعث افزایش احتمال ابتلای آنها به دیابت نوع ۲، آسم، بی خوابی، خفگی حین خواب، کوتاهی قد، فشار خون، اختلال در رشد استخوان ها و آسیب رسیدن به سیستم اعصاب قلب و عروق می‌شود.

از آنجا که کودکان در رژیم گرفتن تبحری ندارند و نمی توان برای آنها عمل های مختلف کوچک کردن معده، لیپوساکشن و دیگر موارد را انجام داد درصورتی که چاقی آنها کنترل نشود تا بزرگسالی همچنان چاق می ماند و عوارض چاقی آنها را تهدید می کند.

***چاقی، مشکل بزرگ کودکان و نوجوانان

در ایران بر اساس آمار مورد تائید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، هم ‌اکنون یکی از مشکلات بزرگ دانش‌آموزان کشور در محدوده سنی کودک و نوجوان عارضه چاقی است.

براساس آمارها، بیش از ۴۵ درصد دانش آموزان کشور روزانه چهار ساعت تلویزیون تماشا می‌کنند و ۴۰ درصد از دانش آموزان نیز به مدت طولانی از کامپیوتر استفاده می‌کنند که این موارد از عواملی است که عامل کم تحرکی و چاقی دانش‌آموزان شده است.

بررسی‌های انجام شده نشان می دهد ۵/۱۹ درصد پسران و ۱۶ درصد دختران ایرانی اضافه وزن دارند.

ملیحه ساجدی روان شناس کودک معتقد است: کودکانی که برچسب چاقی می خورند علاوه بر عوارض جسمی دچار اختلالات روانی هم می شوند.

وی با بیان اینکه کودکان چاق همواره در معرض تمسخر و طرد شدن از گروه همسالان خود قرار دارند افزود: اعتماد به نفس این کودکان به دلیل اندام درشتشان تضعیف می شود و کم کم افسرده می شود.

فتح الله علوی کارشناس علوم تغذیه والدین را بزرگترین مسوول در موضوع چاق شدن کودکان می داند و می گوید: ژنتیک و کم تحرکی از عوامل چاق شدن کودکان است.

وی تاکید کرد: فقط عامل هفت تا ۹ درصد چاقی‌ها هورمونی است و بقیه به علت تغذیه نادرست، نداشتن تحرک و ورزش و ایجاد سلول‌های چاقی در دوران کودکی اتفاق می‌افتند، بنابراین شیوه‌های غلط تغذیه کودکان و جدول غذایی نامناسبی که والدین طراح آن هستند، سلامت کودکان را در معرض خطر جدی قرار می دهد.

در تعریفی که این کارشناس تغذیه از چاقی ارائه می دهد، چاقی بیش از حد زمانی شروع می‌شود که وزن و قد کودک مطابق هم رشد نکند. کودکان یک تا سه ساله ‌ای که وزن آنها ۲۱ کیلوگرم و قدشان یک متر باشد، چاق بیش از حد هستند.

***سه تا پنج سالگی بهترین زمان جلوگیری از چاقی

علوی، سنین سه تا پنج سالگی را بهترین زمان برای جلوگیری از تشکیل سلول‌های چاقی در کودکان عنوان و تاکید کرد: برای لاغر کردن کودکان باید نظام محدودیت در غذا خوردن رعایت شود که البته کودک به سختی می‌تواند در برابر نخوردن مقاومت کند و برای همین، این کار نیاز به صبر و حوصله والدین و همکاری با رژیم درمانی دارد.

این کارشناس رژیم درمانی با بیان اینکه کم تحرکی ناشی از زندگی در خانه های آپارتمانی و کوچک که مجال تحرک، دویدن و بازی کردن را از کودکان گرفته یکی از دلایل مهم چاقی آنها است، افزود: رفع گرسنگی و تشنگی کودکان چاق با میوه و غذاهای طبیعی و آب معدنی، جلوگیری از غذا خوردن آنها در کنار تلویزیون و گنجاندن غذای پرکالری و کم‌حجم و حذف غذاهای چرب از رژیم غذایی، از راهکارهایی است که می توان به کودکان چاق برای کاهش وزن کمک کرد.

وی با تاکید بر اینکه رژیم غذایی کودکان چاق را نباید از اسید چرب ضروری امگا سه خالی گذاشت، گفت: امگا سه در دانه ها و روغن های ماهی یافت می شود و برای سیستم عصبی و عملکرد مغز، ضروری است.

***اشتتغال بانوان علت دیگری برای چاقی کودکان

یکی از علل جالبی که برای چاق شدن کودکان در سال های اخیر به آن توجه ویژه ای شده، اشتغال بانوان است؛ کارشناسان معتقدند مادران شاغل در ۱۳ تا ۱۹ درصد موارد فرزندان چاق‌تری دارند.

آزاده علیفر پزشک متخصص اطفال با بیان اینکه تجربه نشان داده مادران شاغل به علت دوری از فرزندشان احساس گناه می کنند، گفت: این مادران به محض حضور در منزل بیش از حد نیاز به کودک غذا می دهند و این موضوع هم می تواند یکی از دلایل چاقی کودکان مادران شاغل باشد.

علیفر افزود: مادران باید توجه داشته باشند دادن غذای اضافی به کودک بدن او را در برابر عوامل چاقی مستعد می کند همان طور که فست فودها و کم تحرکی موجب شیوع چاقی مفرط در کودکان می شود.

یکی از راهکارهای مهم مقابله با چاقی انجام ورزش، تحرک و پویایی در بین کودکان است و تابستان هم بهترین فرصت برای این تحرک و پویایی محسوب می شود.