معرفی کتاب کودک، نابینا و کم بینا

شهرزاد: «کتابخانه‏ های گویا» سامسونگ، ابتکاری برای کودکان نابینا و کم­ بینا

پروژه «کودکان امید»، ابتکار جدید شرکت سامسونگ مختص آموزش کودکان و نوجوانان کم ­بینا و نابینا در زمینه ترویج فرهنگ کتابخوانی است. خانم «لی­لی آذری» درباره این پروژه توضیح می­‏ دهد.

· کتابخانه­ های دیجیتالی ویژه کودکان نابینا و کم­ بینا چطور طراحی شده است؟

o شرکت سامسونگ در راستای پروژه مسوولیت پذیری اجتماعی خود، یعنی همان پروژه کودکان امید سامسونگ، دست به ابتکار نوآورانه­ ای به منظور ارتقای سطح آموزش کودکان و نوجوانان نابینا و کم بینا زده و پروژه­ای تحت عنوان کتابخانه­ های دیجیتالی گویا را به اجرا درآورده است تا به واسطه گسترش دسترسی به تکنولوژی روز و منابع داستانی فرصت‏ های برابر آموزشی و اجتماعی را برای کودکان و نوجوانان نابینا و کم ­بینا فراهم کند.

· یعنی شرکت سامسونگ به نوعی با قبول مسئولیت­ پذیری اجتماعی، خود را با مسائل جامعه همگام ساخته است؟

o همینطور است. پروژه کودکان امید که پروژه کتابخانه­ های دیجیتالی گویا در قالب آن صورت می پذیرد، پروژه مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت سامسونگ است و رسالت آن ایفای نقش به عنوان عضوی مسئول از اعضای جامعه و سهیم شدن در پیشبرد اهداف توسعه در ایران است و آموزش و سلامت از مهم­ترین ارکان آن است. ظرف 7سال گذشته، شرکت سامسونگ در ابتدا با اهدای کمک هزینه درمانی به کودکانی با مشکلات قلبی اقدام کرده است. همچنین در 2 سال گذشته، این شرکت در قالب پروژه کودکان امید تلاش کرده تا فرهنگ کتابخوانی را در میان کودکان، نهادینه کند و موجب ارتقای سطح آموزش شود. در سال 2011 میلادی، پروژه­ای با نام کتابخانه­های سیار در 5 شهر ایران راه اندازی شد. در ادامه و برای دسترسی کودکان و نوجوانان نابینا و کم­ بینا، این شرکت به اجرای پروژه کتابخانه­ های دیجیتالی گویا در 5 شهر زنجان، بندرعباس، ارومیه، سنندج و کاشان اقدام کرد تا کودکان و نوجوانان موردنظر از طریق تکنولوژی روز سامسونگ، از منابع داستانی گویا ، استفاده کنند. نکته ای را اضافه کنم، اینکه حضور این کودکان و نوجوانان در کنار دیگر همسالان و شرکت در فعالیت­های گروهی که پیرامون کتابخوانی صورت می­ پذیرد، باعث پرورش خلاقیت و مهارت­ های اجتماعی آنها می­ شود.

· موضوع این کتاب­ها چیست؟

o کتاب­ های موجود در این کتابخانه­ ها اغلب داستانی است زیرا دسترسی کودکان نابینا به کتاب­ های صوتی با موضوعات داستانی بسیار محدود است. این کتاب­ ها که پیش از این در قالب کتاب­ های صوتی برای این دسته از کودکان موجود نبوده است، طی یک فراخوان عمومی و توسط داوطلبین علاقه­ مند تولید و در اختیار کودکان و نوجوانان نابینا در این 5 شهر قرار داده شده است. کتاب ­های موجود در بازار نیز برای این کتابخانه­ ها جمع ­آوری شده است تا در کنار منابع جدید باعث گسترش و تنوع در کتاب­ های موجود برای این دسته از کودکان شود.

· محدوده سنی این پروژه چیست؟

o کودکان و نوجوانان نابینا و کم­ بینای 5 تا 18 سال را در نظر گرفته­ ایم.

· با توجه به این شرایط سنی محدود، چه ضوابطی را در نظر گرفته ­اید؟

o به مسئله خوبی اشاره کردید. به منظور برنامه ­ریزی هرچه بهتر و کامل­ تر، از راهنمایی­ ها و مشاوره متخصصین امور نابینایان در انجمن نابینایان ایران، مرکز توانبخشی نابینایان خزانه و موسسه عصای سفید و همچنین سازمان بهزیستی بهره مند شدیم که در تمام مراحل پروژه همراه ما بودند. همچنین فضاهای در نظر گرفته شده برای کتابخانه ­های دیجیتالی گویا بر اساس استانداردهای بین­ المللی بازسازی شد و مربیان آموزش ‏های لازم را برای نحوه برخورد با کودکان نابینا و استفاده از تجهیزات الکترونیکی دریافت کردند.

· برای اجرای این پروژه در سطح کشور برنامه­ ای دارید؟

o در انتخاب شهرها از گروه مشاوران نامبرده کمک گرفتیم و موقعیت شهرها را در نظر گرفتیم، در نهایت شهرهایی انتخاب شدند که بیشترین نیاز برای کودکان نابینا و کم ­بینا در آن مشاهده می­ شد. اکنون کتابخانه‏ های دیجیتالی گویا در شهرهای بندرعباس، زنجان، ارومیه، سنندج و کاشان با حضور مسئولین محلی و کشوری افتتاح شد و فعالیت­ ها در این 5 شهر ادامه دارد.

· از فضای آموزشی کتابخانه برایمان بگویید؟

o فضای کتابخانه­ های دیجیتالی گویا بر اساس استانداردهای بین المللی برای افراد نابینا و کم ­بینا و به گونه­ ای که "دوستدار کودک" باشد طراحی شده و تجهیزاتی الکترونیکی سامسونگ از قبیل لپ تاپ، تلویزیون LED ، سینمای خانگی و Player MP۳ و تجهیزات مخصوص نابینایان و کم­بینایان نظیر برجسته ­نگار برای کامپیوتر و بهدید (درشت نما) برای تلویزیون در آن نصب و راه ­اندازی شده است که گوش سپردن به داستان­ های صوتی را محقق می­ سازد. در کتابخانه­ های دیجیتالی گویا، کودکان و نوجوانان نابینا و کم­ بینا به شکل فردی و گروهی به داستان­ ها گوش سپرده و سپس به بحث و گفت و گو و فعالیت­ های خلاق مرتبط می ­پردازند.

نکته مهم دیگر اینکه به منظور ایجاد تعامل میان کودکان و ایجاد توانایی‏ های لازم برای استفاده از وسایل الکترونیکی و گوش سپردن به داستان­ها، کودکان باید به صورت حضوری در جلسات شرکت کنند و هیچ یک از منابع، تکثیر یا به امانت داده نمی­ شود.

· با توجه به اینکه تردد برای این افراد دشوار است، آیا تدابیری اندیشیده ­اید؟

o به منظور از میان برداشتن کلیه موانع احتمالی، تشویق و ایجاد علاقه در کودکان نابینا برای حضور در کتابخانه­ های دیجیتالی گویا، شرکت سامسونگ، هزینه رفت و آمد این عزیزان را به مدت ۶ ماه متقبل شده ‏است. با گذشت این دوره، امیدواریم که علاقه کودکان و همت والدین، حضور پررنگ کودکان را در پی داشته باشد. البته نهادهای ناظر در هر شهر به ارائه این تسهیلات به افرادی با بضاعت کمتر ادامه خواهند داد.

· والدین این بچه­ ها چقدر از حرکت شما استقبال یا شما را در پیشبرد این پروژه یاری کردند؟

o والدین این بچه­ ها بسیار از پروژه استقبال کردند و اغلب اهمیت و تاثیر چنین پروژه­ هایی را در رشد و شکوفایی استعدادهای بالقوه در زمینه­ های آموزشی و اجتماعی، به خوبی درک می­ کنند و از اینکه برای اولین بار چنین امکاناتی در اختیار کودکانشان قرار می ­گیرد بسیار خشنود هستند. با این وجود مسئولین محلی، به خصوص مسئولین در امور بهزیستی و آموزش و پرورش استثنائی و همچنین مربیان حاضر در کتابخانه­های دیجیتالی گویا، نقش بسیار مهمی در آگاه­ سازی ، والدین و به طور کلی جمعیت هدف، بر عهده دارند.

· حرف آخر؟

o امید ما این است که کودکان در این فضاها از فرصت­ های برابر آموزشی برخوردار شوند و در سایه این فعالیت­ ها، به کتابخوانی علاقه­ مند و خلاقیت، قدرت بیان و تمرکز آنها رشد کند و بتوانند به راحتی با دیگر همسالان خود ارتباط برقرار کنند زیرا آنها در آینده خواهند توانست نویسنده، شاعر، گوینده یا خبرنگاران موفقی بوده و مانند دیگر اعضای جامعه، زندگی مستقل و پرباری داشته باشند.

همچنین برای آگاه­ سازی افراد جامعه، ایجاد حساسیت نسبت به نیازهای این قشر و همچنین ترویج مسئولیت­ پذیری اجتماعی، فراخوانی منتشر شد که طی آن افراد علاقه­ مند به علم و ادب و فعالیت­ های انسان ‏دوستانه به عنوان داوطلب در تولید داستان­ های صوتی شرکت کرده و در ارتقای سطح آموزش و بهبود کیفیت زندگی کودکان و نوجوانان نابینا و کم ­بینا سهیم شدند. برای تحقق بخشیدن به این امر وب­ سایتی طراحی کردیم به نشانی www.321zabt.com تا داوطلبین علاقه­ مند با خواندن نمونه داستانی، صدای خود را ضبط کرده برای ما بفرستند. در این میان هنرمندان محبوبی همچون آقای پرویز پرستویی و محمدرضا هدایتی نیز دعوت ما را برای شرکت در این فراخوان پذیرفتند. گوش سپردن به داستان­ هایی که با صدای این عزیزان تولید شده است برای کودکان و نوجوانان نابینای تحت پوشش، بسیار الهام بخش خواهد بود.

نتیجه فراخوان، تولید ۱۵۰ عنوان کتاب صوتی برای رده سنی ۵ تا ۱۸ سال بوده که با صدای افراد منتخب فراهم شده است. ضمنا" افراد علاقه­مند می­ توانند با مراجعه به سایت www.321zabt.com ، از آخرین اخبار پروژه با خبر شوند.