مشکل شب ادراری در کودکان، علت و راه کنترل
شاید یکی از کابوس‌های کودکان در سنین پایین، عدم کنترل دفع ادرار در خواب شبانه باشد، کابوسی که باعث خجالت کودک هنگام خارج شدن از رختخوابش می‌شود.
روزنامه مردم‌سالاری: شاید یکی از کابوس‌های کودکان در سنین پایین، عدم کنترل دفع ادرار در خواب شبانه باشد، کابوسی که باعث خجالت کودک هنگام خارج شدن از رختخوابش می‌شود.
شب ادراری مشکلی است که برخی از والدین، کودکان را به خاطر آن تنبیه می کنند، غافل از این که، این امر کاملا بدون اختیار کودک رخ می دهد.
اما واقعا این مساله به چه علت رخ می دهد و چگونه می توان آن را کنترل کرد؟
شب ادراری یا ناتوانی در کنترل ادرار، دفع غیر ارادی ادرار در هنگام خواب است که در میان کودکان کم سن شایع است. بیش از ۱۵ تا ۲۰ درصد از کودکان ۵ تا ۶ ساله و حدود یک درصد از نوجوانان، شب ادراری را تجربه می کنند.
شایع ترین سن بروز شب ادراری، حدود ۳ سالگی است. این مشکل معمولا بین سنین ۶ تا ۸ سالگی و همزمان با بزرگ شدن مثانه و بهبود قدرت کنترلی مثانه از بین می رود.
معمولا شب ادراری پدیده ای ارثی بوده و در پسران بیش از دختران رواج دارد که به طور معمول پس از بلوغ متوقف می شود.
معمولا دو نوع شب ادراری وجود دارد:
۱) شب ادراری اولیه : معمولا به دلیل عدم رشد کامل سیستم عصبی رخ می دهد. حدود ۲۰ درصد از کودکان ۵ ساله حداقل یک بار در ماه دچار این مساله می شوند که در پسران، ۵ درصد و در دختران ۱ درصد است.
۲) شب ادراری ثانویه : معمولا ۶ ماه پس از فراگیری دفع ادرار بروز می کند. تنها ۲ تا ۳ درصد از کودکانی که دچار چنین شب ادراری می شوند، دلیل پزشکی برای این مساله دارند.
کودکانی هم که در روز دچار بی اختیاری ادرار می شوند، به احتمال زیاد به نوعی اختلال عضوی مبتلا هستند. بی اختیاری ادرار در روز، در دختران شایع تر از پسران است.
علت شب ادراری چیست؟
شب ادراری یک مشکل رفتاری نیست و به احتمال زیاد به چگونگی خوابیدن کودک هم بستگی ندارد. بسیاری از والدین بر این باورند که کودکشان خواب عمیقی دارد و همین مساله باعث شب ادراری در او می شود.
این در حالی است که تحقیقات، هیچ تفاوتی در الگوی خواب کودکانی که دچار شب ادراری می شوند و کودکان طبیعی پیدا نکرده است.
طبق شواهدی که به دست آمده، شب ادراری به علت تاخیر رشد در فرآیند طبیعی دریافت پیام های کنترل ادرار شبانه ایجاد می شود. این فرآیند طبیعی شامل ترشح هورمونی است که کلیه را وادار می کند در طول شب، ادرار کمتری تولید کند.
اضطراب کودک نیز می تواند باعث شب ادراری شود. این اضطراب ممکن است ناشی از عصبانیت والدین، نقل مکان به خانه ای جدید، جدایی والدین، از دست دادن یکی از اعضای خانواده، موقعیت های اجتماعی نا آشنا، بروز اتفاقات دشوار خانوادگی برای کودک مانند تولد نوزاد جدید است.
البته به یاد داشته باشید که خود شب ادراری هم پدیده ای اضطراب آور است و انقباضات مثانه و دفع ادرار در طول روز ممکن است باعث شرمساری کودک و ایجاد اضطرابی گردد که منجر به شب ادراری می شود.
یکی از دلایل شب ادراری، عوامل ژنتیکی است. محققان سوئدی در سال ۱۹۹۵ اعلام کردند که منطقه ای را در کروموزوم ۱۳ انسان پیدا کرده اند که تا حدی مسوول بروز شب ادراری است، به طوری که اگر هر دوی والدین دچار شب ادراری باشند، احتمال این که کودک شان به این مشکل مبتلا شود، زیاد و حدود ۸۰ درصد است.
موارد بسیار اندکی از بی اختیاری در دفع ادرار ممکن است به دلیل وجود مشکلات جسمی و ساختاری در سیستم ادراری کودکان باشد، مثلا در صورتی که مثانه یا مجاری ادراری مسدود شده باشد، ممکن است باعث پر شدن بیش از حد مثانه و خروج ادرار شود.
از دلایل بروز شب ادراری ثانویه می توان به عفونت های مجاری ادراری، اختلالات متابولیکی مانند انواع مختلف دیابت، فشارهای خارجی وارد بر مثانه مانند یبوست ناشی از حجم بالای مدفوع و نیز اختلالات عصبی نخاع اشاره کرد.
راه های درمان شب ادراری کودکان
در حال حاضر درمان های متفاوتی برای رفع مشکل کودکانی که دچار شب ادراری هستند، وجود دارد. یکی از معروف ترین این درمان ها زنگ اخبار است.
روش کار این زنگ اخبارها بسیار جالب است. این زنگ ها در همان مراحل ابتدایی، خیس شدن جای کودک را احساس می کنند و با زنگی که به صدا درمی آورند، کودک را در همان ابتدای خیس کردن بیدار می کنند.
به این ترتیب، کودک از خواب بیدار شده و جلوی ادامه کار را می گیرد. زمانی که این کار برای چند روز تا چند هفته تکرار شود، به تدریج کودک با زمان پرشدن مثانه اش آشنا می شود و یاد می گیرد که بلافاصله پس از احساس پرشدگی مثانه، از خواب بیدار شود و به طور ارادی اقدام به دفع ادرار کند.
این روش معمولا بسیار موفق عمل می کند و اگر دو تا سه ماه به طور مداوم استفاده شود، در حدود ۷۰ درصد از کودکان، به نتیجه می رسند. متاسفانه هزینه این زنگ اخبارها اندکی گران است و گاهی به حدود ۵۰ هزار تومان یا حتی بیشتر هم می رسد. انواع مختلفی از این زنگ اخبارها وجود دارد.
در صورتی که تمام روش ها بی نتیجه بمانند، پزشکان در مرحله بعد، دست به دامان داروها خواهند شد. شاید برای شما جالب باشد اما داروهایی که برای درمان این کودکان به کار گرفته می شوند، چندان داروهای غریبه ای نیستند.
ایمی پرامین یکی از معروف ترین و پراستفاده ترین داروهای درمان شب ادراری کودکان است که بسیاری از بزرگسالان از آن به عنوان یک داروی ضد افسردگی معروف استفاده می کنند.
البته داروهای دیگری نیز وجود دارند که یکی از آنها داروی DDAVP است. این دارو در اصل یکی از هورمون های طبیعی بدن به نام وازوپرسین یا هورمون ضد ادراری (آنتی دیورتیک) است که به طور طبیعی از غده هیپوفیز در قاعده مغز ترشح می شود.
به طور طبیعی این هورمون، در بدن روی کلیه ها اثر می گذارد و از ترشح ادرار جلوگیری می کند. اگر این هورمون نباشد، حجم ادرار روزانه از ۰/۵ تا ۱/۵ لیتر در روز به چند لیتر در روز افزایش پیدا کرده و بدن را به شدت با کم آبی رو به رو می کند.
پزشکان از این اثر هورمون مزبور استفاده می کنند تا شب ها از حجم ادرار کودک بکاهند تا دچار شب ادراری نشود.
این دارو به شکل اسپری هایی به کودک تجویز می شود که باید شب ها آنها را داخل بینی اسپری کند. اگرچه این داروها هر دو داروهای موثر و موفقی بوده اند اما این مشکل را دارند که اثر آنها تنها تا زمان ادامه مصرف دارو تداوم پیدا می کند.
درواقع قطع مصرف این داروها با میزان بالای عود شب ادراری و بازگشت مشکلات ناشی از آن همراه است. درضمن، چنین داروهایی ممکن است عوارض جانبی خاص را نیز به دنبال داشته باشند که پدران و مادران باید درباره آنها آگاهی های لازم را کسب کنند.
در ضمن گاهی ممکن است از چنین داروهایی تنها برای شرایط خاص و به طور موقتی استفاده کرد. به طور مثال، اگر قرار باشد که کودک شما شبی را در منزل یکی از اقوام یا دوستانش بخوابد یا به یک سفر تفریحی یا اردو برود، می تواند برای چند روز به طور محدود از این داروها استفاده کند تا دچار مشکل نشود.
نکات کلیدی
به کودک خود اطمینان خاطر دهید که این مشکل برای سن او طبیعی است و گناه و تقصیری بر گردن او نیست. به کودک بفهمانید که او این کار را از عمد انجام نمی دهد و بنابراین نباید نگران و ناراحت باشد.
از تنبیه یا سرزنش کردن این کودکان به شدت خودداری کنید. سعی کنید، بچه های دیگر خانواده از اینکه کودک شما شب ها جایش را خیس می کند با اطلاع نشوند. مراقب باشید که دیگر اعضای خانواده کودک را به علت این مشکل مسخره نکنند.
اجازه ندهید طی یکی دو ساعت مانده به زمان خواب کودک مقدار زیادی مایعات بنوشد.
کودکتان را کمک کنید که بلافاصله قبل از خواب به دست شویی برود و ادرار کند (هر چند ممکن است مقدار آن کم باشد.)
روی تختخواب کودک (و در اصل روی تشک او) را با یک پوشش پلاستیکی بسیار نرم و ظریف بپوشانید و برای اینکه کودک ناراحت نشود، روی آن یک ملافه بکشید.
با این حساب در هنگام وقوع شب ادراری، شما فقط مجبور می شوید که یک ملافه و یک پوشش پلاستیکی نازک را عوض کنید نه کل تشک کودک را.
اجازه بدهید در زمان تعویض کردن ملافه و رختخواب های خیس شده، کودک هم به شما کمک کند.
با کودک تمرین کنید که طی خواب، هر دو تا سه ساعت یک بار بیدار شود، به دست شویی برود و مثانه خود را تخلیه کند.
با راهنمایی یک پزشک متخصص اطفال، تمرین های تقویت کننده عضلات مثانه را به کودک خود یاد بدهید.
پ
نظر کاربران
Lممنون
پاسخ ها
بسیار از توجه شما سپاسگزاریم