چگونه یک فرزند باهوش داشته باشیم؟
این که بخشی از فرآیند باهوششدن اکتسابی باشد، خبر خوبی است و البته یک فرصت بزرگ.
روزنامه جام جم: هوش همواره موضوعی جالب و جذاب برای پژوهشگران بوده و هست. این که چرا برخی افراد باهوش ترند و این هوش چگونه شکل می گیرد و از کجا می آید. بر این اساس طی چند دهه انسان شناسان و محققان علوم پزشکی عوامل زاینده و فزاینده هوش آدمی را تحقیق و بررسی کرده اند.
بنا به یافته ها بخشی از فرآیند شکل گیری هوش، ذاتی است و ریشه های ژنتیک دارد. اما بخشی دیگر اکتسابی بوده و بر اثر فرآیند رشد بویژه در سال های کودکی و نوجوانی شکل می گیرد.
فرآیند رشد ذهنی که با رشد جسمی همراه است، خود از عوامل متعدد دیگری نظیر تغذیه، پرورش ذهنی، آموزش، تعلم و تربیت، محیط اجتماعی، اقلیم، محل سکونت و ... تاثیر می گیرد.
امروزه دانشمندان می دانند حتی آب و هوا می تواند بر میزان هوش ساکنان یک منطقه جغرافیایی تاثیر بگذارد. حتما شنیده اید که سرب موجود در هوای آلوده هوش بچه ها را کم می کند یا می تواند بر سلامت سیستم عصبی مادر و جنین اثر نامطلوب بگذارد.
به هر ترتیب این که بخشی از فرآیند باهوش شدن اکتسابی باشد، خبر خوبی است و البته یک فرصت بزرگ. محققان می پندارند توجه به پرورش ذهنی حتی در سنین بزرگسالی می تواند کفه ترازوی هوش را از بازوی ذاتی بودن به بازوی اکتسابی بودن سوق دهد.
مجموعه یافته های متقدم و متاخر در این حوزه نیز می تواند در قالب توصیه هایی به والدین ارائه شود که دوست دارند فرزندی باهوش داشته باشند. البته کیست که چنین آرزویی در سر نپروراند.
ـ بازی های فکری ، مغز کودک را تغذیه می کنند و هوش وی را پرورش می دهند. پرداختن به شطرنج، جدول اعداد، بازی های گروهی و استراتژیک و... می توانند ذهن کودک را تمرین دهند و دریچه های هوش و خلاقیت را پیش رویش باز کنند.
ـ به دانش مبتنی بر کنجکاوی، تحقیق و آزمون و خطا اهمیت بدهید. کودک از رفتار والدینش می آموزد و در صورتی که آنان را مشتاق یادگیری و علم اندوزی و مشوق آن بیابند، امور ذهنی را برای خود به یک ارزش تبدیل می کنند.
ـ ورزش و تغذیه وی را فراموش نکنید. ورزش کردن متابولیسم بدنی کودک را فعال می سازد و این که می گویند عقل سالم در بدن سالم است در تحقیقات مفصل و جداگانه ای اثبات شده است. تغذیه مناسب اصول و قواعدی دارد که باید آنها را آموخت و «زیاد بخور تا قوی شوی!» پنداری عوامانه و سطحی نگر درباره تغذیه کودکان است.
تغذیه کودک با شیر مادرش، خوردن صبحانه کامل بویژه در سن تحصیل، استفاده از مواد مغذی مانند خشکبار به صورت میان وعده، تنظیم کمی و کیفی وعده های غذایی و... تنها بخشی از اصول تغذیه ای برای کودکان هستند.
ـ فرزند را به پیگیری فعالیت های هنری ترغیب کنید. بی دلیل نیست که هنر را شاخه ای از ریاضی دانسته اند. در این میان موسیقی ارزش هایی شناخته شده برای پرورش هوش کودک دارد.
ـ بازی های مجازی را به سمت بازی های مجازی استراتژیک سوق دهید. امروزه با وجود آسیب هایی که از پرداختن به بازی های مجازی برای کودکان متصور است، بخشی از این سرگرمی ها مطابق اصول پرورش ذهنی تولید و عرضه می شوند.
از آنجا که جلوگیری از پرداختن کودکان و نوجوانان به بازی های مجازی در عمل غیرممکن است می توان در تهیه این نوع بازی ها دقت بیشتری به خرج داد.
ـ مطالعه را تشویق کنید. کودکان و نوجوانان به کتاب های خوب احتیاج دارند نه صفحه حوادث روزنامه ها. در انتخاب کتاب ها و منابع مطالعاتی به فرزندتان یاری دهید.
ـ از طرف دیگر بام نیفتید! توصیه آخر این است که درباره افزایش هوش به صورت مستقیم با کودک صحبت نکنید. این کار نوعی توقع آشکار از سوی والدین برای کودک ایجاد می کند که بالطبع مخرب است.
علاوه بر آن هیچ گاه هوش کودک را تحقیر نکنید. کودکان حتی کلام توهین آمیز والدین را به عنوان حقیقت می پذیرند و در مواجهه با آن تسلیم می شوند.
برای ایجاد انگیزه، خودباوری را در فرزندانمان تقویت کنیم
خودباوری کودکان زمانی قوام پیدا می کند که آنها مورد اعتماد و احترام باشند، به حرف هایشان گوش داده شود و دیگران به توانایی آنان اعتقاد داشته باشند.
نکته: بازی های فکری مغز کودک را تغذیه می کنند و هوش وی را پرورش می دهند. پرداختن به شطرنج، جدول اعداد بازی های گروهی و استراتژیک و... می توانند ذهن کودک را تمرین دهد و دریچه های هوش و خلاقیت را پیش رویش باز کند
اگر کودکان هیچ ذهنیتی نداشته باشند که به چه فکر می کنند، چه چیزی را دوست دارند یا از چه چیزی خوششان نمی آید یا نقاط ضعف و قوتشان چیست، نمی توانند خودشان را باور کنند. آنان باید درک روشنی از ماهیت وجودی خویش داشته باشند.
راه های تقویت خود باوری در کودکان
ـ علائق و مهارت های تحصیلی و غیرتحصیلی را در کودک تشویق کنند.
ـ برای هرگونه پیشرفت او در هر زمینه، ارزش قائل شوند و به آن پاداش بدهند.
ـ کنجکاوی، خلاقیت و قدرت تخیل کودک را پرورش دهند.
ـ از کودک، رفتاری مسوولانه انتظار داشته باشند و در این زمینه نقش سرمشق را برای او ایفا کنند.
ـ تعهد به کیفیت یادگیری (در دانش آموزان) و خودپروری را به کودک نشان دهند.
ـ زمانی را برای سرگرمی و شادی کودک به همراه خانواده تعیین کنند.
ـ در موارد بروز اشتباه از جانب کودک، زیاد سختگیری نکنید.
ـ او را یاری کنید در مورد خودش احساس خوبی داشته باشد.
ـ به تمایلات و علایقش احترام بگذارید.
ـ درباره کاری که ممکن است بتواند یاد بگیرد و انجام دهد به او امید بدهید.
ـ به او کمک کنید تا نسبت به آینده خود احساس امنیت و خوش بینی کند.
ـ از انتقادهای آزارنده و مخرب نسبت به فرزند خود بپرهیزید.
چگونگی پرورش انگیزه در دانش آموزان
انگیزش ذاتی دانش آموزان به یادگیری می تواند در محیطی امن، اعتمادبخش و حمایتگرانه، پرورش یابد. زمانی که افراد در محیطی امن و مثبت قرار می گیرند و با دیگران روابط کیفی دارند، ترس از شکست و عدم امنیت به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.
انگیزش دانش آموزان در صورتی افزایش میِ یابد که دریابند تکالیف یادگیری به طور مستقیم یا غیرمستقیم با نیازها، علایق و اهداف شخصی آنها مرتبط است.
دانش آموزان از طریق یادگیری شرایط و فعالیت هایی برانگیخته می شوند که به آنها اجازه داده شود تا دست به انتخاب های شخصی بزنید و مقتضیات تکالیف را با ظرفیت هایشان هماهنگ سازند.
معلمان باید نحوه مرتبط شدن افکار با خلقیات و انگیزه را به دانش آموزان نشان دهند و ثابت کنند که دانش آموزان می توانند افکاری را که بر انگیزه یادگیری آنها تاثیر می گذارد، کنترل کنند، چرا که اگر دانش آموزان نسبت به خود و یادگیری شان افکار و احساسات منفی نداشته باشند، برای یادگرفتن، با انگیزه می شوند.
از کارهای مهمی که معلم می تواند در کمک به دانش آموزان برای افزایش خودانگیزشی به کار گیرد، آموختن این مهم است که خود آنها فرآیند یادگیری و فعالیت های ویژه یادگیری را ارزشمند تلقی کنند.
درک اهمیت، هدف گزینی برای دانش آموزان مهم است، چرا که انتخاب هدف موجب ایجاد انتظارات مثبت و دلایلی می شود که هرفرد برای کنترل زندگی اش می تواند از آن بهره بگیرد.
به دانش آموزان، برای به عهده گرفتن کنترل و هدایت راهی که می خواهند درپیش گیرند و آنچه که می خواهند انجام دهند، کمک کنید.
می توان گفت کودکان موفق در مدرسه تحت تاثیر معلم های کارآمد و همچنین خط مشی ها، محیط، قواعد و مقررات مدرسه کارآمد قرار می گیرند. چنین مدرسه هایی قادرند وضعیت دانش آموزان، معلمان و دیگر کارکنان مدرسه را بهبود بخشند.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼