رشد هوش در کودکان، چگونه ممکن است؟

سطح هوشی والدین، تغذیه دوران کودکی و نوزادی، شرایط و امکانات خانوادگی و محیطی، نوع ارتباط والدین با کودک، از عوامل مؤثر در شکوفایی هوش به شمار می‌روند.

روزنامه سرمایه: سطح هوشی والدین، تغذیه دوران کودکی و نوزادی، شرایط و امکانات خانوادگی و محیطی، نوع ارتباط والدین با کودک و مجموعه ارتباطات اجتماعی خانواده از عوامل مؤثر در رشد و شکوفایی هوش به شمار می‌روند.

به اعتقاد نظریه پردازان، هوش توانایی استفاده از پدیده های رمزی و یا قدرت و رفتار مؤثر و یا سازگاری با موقعیت های جدید و تازه و یا تشخیص حالات و کیفیات محیط است.

شاید بهترین تعریف تحلیلی هوش به وسیلهء «دیوید وکسلر»، روان شناس آمریکایی، پیشنهاد شده باشد که بیان می کند: «هوش یعنی تفکر عاقلانه، عمل منطقی و رفتار مؤثر در محیط.

امروزه دیگر کسی بر این اعتقاد نیست که هوش صرفاً مقوله ای ارثی و ژنتیکی است. بلکه، هوش در فرآیند تکامل کودک در رحم مادر و پس از آن طی مراحل رشد شکل می گیرد. بسیار شنیده ایم که گفته می شود امروزه کودکان باهوش تر هستند.

این سخن کاملاً درستی است و از این امر نشات می گیرد که سازوکارهای آموزشی و یادگیری و اطلاعات در اختیار کودکان نسبت به گذشته کاملا متفاوت شده است و امروزه کودکان تجربه هایی دارند که کودکان چند دههء پیش نداشتند.

همین تجربه های متفاوت که از همان روزهای آغازین تولد خود را نشان می دهد، وضعیت هوشی متفاوتی را نیز رقم زده است. از این رو، می توان به تاکید گفت که میانگین هوش کودکان امروزی بیش تر از میانگین هوش کودکان دیروزی است. عوامل بسیاری بر هوش تاثیر می گذارند.

یکی از مهم ترین این عوامل تغذیه و دیگر شرایط دوران بارداری مادر است. تغذیه مناسب در این دوران و رعایت بهداشت جسمی و روحی مادر، تاثیر مهمی در هوش نوزاد خواهد داشت.

سطح هوشی والدین، تغذیهء دوران کودکی و نوزادی، شرایط و امکانات خانوادگی و محیطی، نوع ارتباط والدین با کودک و مجموعهء ارتباطات اجتماعی خانواده از دیگر عوامل مؤثر در رشد و شکوفایی هوش به شمار می روند.

عوامل محیطی مثل وجود محرکات مناسب در محیط پرورش کودک مانند اسباب بازی های مناسب که او را به کنجکاوی و کنکاش وا می دارد، در بروز و ظهور و شکوفایی هوش وی نقش اساسی دارد.

با تاملی اندک در این عوامل به راحتی می توان نتیجه گرفت که برآوردن چنین شرایطی، وابستگی بسیاری به وضعیت و شرایط اقتصادی خانواده دارد؛ چرا که میزان درآمد در برآوردن این نیازمندی ها مؤثر است.

خانواده هایی که درآمد بسیار کمی دارند، از لحاظ تغذیه ای مشکل دارند. علاوه بر این، کمبود بهداشت و رسیدگی دیر هنگام به درمان اثر نامطلوبی بر جسم و ذهن کودک دارد. همچنین خانواده های با درآمد کم نمی توانند شرایط محیطی مناسبی را برای رشد کودک خود مهیا کنند.

خرید وسایل آموزشی، امکانات بازی های کودکانه در سنین مختلف، ثبت نام در کلاس های مختلف برای کودکان نیازمند درآمد مکفی است که هر کدام به میزانی بر رشد هوش کودکان تاثیر دارد.

البته این را نیز باید یادآور شد که خانواده های پردرآمد نیز می توانند رشد هوشی کودک خود را به خطر بیندازند.هر چند در اختیار داشتن پول و درآمد مناسب خانواده نقش مؤثری در تربیت هوشی کودکان دارد، ولی این عامل خود به طور مستقیم اثرگذار نیست، بلکه اثر خود را از طریق مدیریت درآمد و استفادهء معقول و مناسب از آن می گذارد.

از این رو، مدیریت درآمد و اولویت بندی هزینه ها و داشتن برنامهء مناسب برای رشد کودکان، متکی به نظر مشاوران و متخصصان که می توان از طریق مراکز مشاوره ای، مطالعهء کتاب ها و مقاله های نشریه ها به دست آورد، در رشد هوشی کودکان اثر چشمگیری می گذارد.

خانواده با درآمد مناسب و برنامه ریزی معقول زمینه های مناسب را برای رشد هوش کودکان خود دارد؛ وضعیتی که در خانواده های کم درآمد مهیا نمی شود. هر چند ممکن است در این خانواده ها با افراد پرهوش مواجه شویم ولی میانگین هوش افراد خانواده با وضعیت اقتصادی آن ها و استفادهء بهینه و مناسب از امکانات ارتباط نزدیکی دارد.