اسباب بازی برای کودکان، خارجی بهتره یا ایرانی؟
دنیای این روزهای بچه ها سرشار از فانتزی های کارتونی است که روح و روان و زندگی آینده شان را هدف قرار داده است.
مجله شهزاد: دنیای این روزهای بچه‌ها سرشار از فانتزی های کارتونی است که روح و روان و زندگی آینده شان را هدف قرار داده است.
اسباب بازی یک کالای فرهنگی است. این موضوع را عروسک باربی، عروسک پرادا با مجموعه ای از لباس ها و وسایل زندگی اش که به وفور در فروشگاه های اسباب بازی یافت می شود، ثابت می کند. علاقه مندی به این عروسک لاغر و موبلوند تا اندازه ای است که مطالعات نشان می دهد دختران، دختر ایده آل خود را براساس ویژگی های باربی توصیف می کنند.
بعضی از محققان این را به عنوان مدرک مورد استفاده قرار می دهند تا نشان دهند عروسک های باربی زنان را تشویق می کنند تا گرسنگی بکشند و هیکل شان راشبیه باربی کنند.
برخی محققان می گویند عروسک باربی مسئول برخی عمل های زیبایی است. اما به هرحال مطالعه گسترده ای انجام نشده که به طور قطعی نشان دهد بازی با عروسک های باربی چه میزان احترام به خود را پایین می آورد یا آشفتگی ها در خوردن را افزایش می دهد.
ولی تاثیر این عروسک بر شکل ظاهری و نحوه تغذیه زنان و دختران عصر جدید بسیاری بدیهی است. اسباب بازی های دیگر هم در حد خود بر شخصیت کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان اثر می گذارند.
دختر و پسر فرقی ندارد، مهم این است که اسباب بازی ها بر روح و روان و حتی زندگی آینده کودکان ما تاثیر شگرف می گذارند. هر چقدر باربی برای دختر ها مهم و قابل اعتناست، بن تن و مرد عنکبوتی هم برای پسر بچه ها مهیج است.
برای این که در جریان چند و چون تاثیر اسباب بازی های وارداتی و قهرمان های محبوب کارتونی و فانتزی قرار بگیرید، پای صحبت های دکتر مسعود آبیار، روان شناس و استاد دانشگاه نشستیم تا درباره راهکارهای انتخاب اسباب بازی بیشتر بدانیم.
بازی چقدر برای بچه ها مهم است؟
بازی مهم ترین بخش زندگی کودک را تشکیل می دهد و اسباب بازی ها ابزار و وسایلی هستند که مهارت های زندگی کردن را به بچه آموزش می دهند. استفاده از اسباب بازی مناسب برای بچه ها توانمندی های جسمی و ذهنی کودکان را بالا می برد و آن ها را برای زندگی آینده و پذیرش نقش های اجتماعی آماده می کند.
برای همین انجام بازی برای کودک مهم است. حالا کودک برای بازی کردن احتیاج به اسباب و وسایلی دارد که این اسباب و وسایل او را برای استفاده بجا از حواسش کمک می کند و به او مهارت می آموزد.
جا دارد اینجا به این نکته اشاره کنم که منظور از اسباب بازی، اسباب بازی های لوکس و گران قیمت نیست. چه بسا بچه های خلاقی که با استفاده از یک قطعه چوب یا یک تکه فلز ادای نقش های اجتماعی را درمی آورند و برای حضور در اجتماع آماده می شوند. اتفاقا این بچه ها در زمره بچه های خلاق قرار می گیرند که می توانند برای خودشان بازی بیافرینند.
کدام انتخاب مناسب است؟
نتایج یک تحقیق علمی نشان می دهد اسباب بازی ها با شکل های ظاهری دست نیافتنی ممکن است بر تصویر شخص از خودش اثر بگذارند. این مطالعه عروسک های مذکر و تیپ های جنگجو را مورد مطالعه قرار داده بود.
مردان در این مطالعه بعد از بازی با تیپ های جنگجوی فوق عضلانی، نسبت به خود احساس منفی بیشتری نسبت به اسباب بازی های معمولی گزارش کردند. اگر بازی با اسباب بازی می تواند بر پسران به این شکل اثر بگذارد، به طور مشابه بر زنان هم اثر می گذارد.
اسباب بازی ها علاوه بر بعد بازی، برشخصیت افراد حتی بزرگسالان هم اثر می گذارد. بنابراین انتخاب یک اسباب بازی با توجه به نمودار رشد کودک باید انجام شود. صرف این که کودک ما با توجه به برنامه هایی که می بیند فلان شخصیت را دوست دارد و می پسندد نباید ملاک خرید و انتخاب اسباب بازی برای کودکان باشد.
والدین باید بدانند که انتخاب اسباب بازی مناسب در واقع بخشی از سیر تکامل و رشد کودک شان است. بنابراین باید برای خرید اسباب بازی حتما با مربیان و مشاوران کاردان مشورت کنند.
چرا دارا و سارا نگرفت؟
وضعیت درکشور ما به گونه ای است که می توانیم بگوییم ما اصلا صنعت اسباب بازی نداریم. چندسال پیش عروسک های دارا و سارا برای مقابله با عروسک باربی در بازار عرضه شدند، ولی هیچ وقت نتوانستندجای باربی را پر کنند. عروسک های دارا و سارا چهره ایرانی دارند، ولی این عروسک ها درچین تولید شده است.
مواد اولیه ای که در آن ها به کار رفته قابل مقایسه با باربی نیست. پیشنهاد می کنم اجازه داده شود تولیدکنندگان داخلی این عروسک ها را مانند عروسک های ارزانی که در حال حاضر در بازار وجود دارد، به شکل انبوه تولید کنند تا همه بتوانند آن ها را بخرند.
ضمن این که اصولا لباس های محلی این عروسک ها برای بچه ها جالب نیستند. می توان برای دارا و سارا همان لباس های ساده ای که بچه ها در خانه می پوشند، تولید کرد و لوازم جانبی متناسب با فرهنگ ایرانی را هم در کنار آن ها عرضه کرد.
خارجی خوب است یا داخلی؟
آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد. آنچه مسلم است این است که در حال حاضر بازار اسباب بازی ها در دست کالاهای خارجی است. فقط کافی است یک شخصیت کارتونی گل کند و ورد زبان ها شود، آن وقت همه اقلام و مایحتاج بچه ها با عکس و پوستر آن شخصیت در ابعاد وسیع تولید می شوند.
اسباب بازی ها در کشور ما چندان جدی گرفته نمی شوند. تولید اسباب بازی به شکلی نیست که هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی با تولیدات کشورهای دیگر رقابت کند. اسباب بازی های ایرانی تنها ۳ تا ۵ درصد بازار ایران را در اختیار دارند. اسباب بازی هنوز در سطح کلان فرهنگی جدی گرفته نمی شود.
بنابراین صنعت اسباب بازی هم از نظر جنبه حمایتی و هم از نظر جذب سرمایه گذاری با مشکلاتی مواجه است. این موضوع می تواند به شکلی خارج از کنترل ما بر شخصیت مردم تأثیر بگذارد.
این به معنای محدودکردن یا مبارزه با بعضی از اسباب بازی های خارجی نیست، چون تجربه نشان داده این روش مواجهه به نتیجه موردنظر منتهی نمی شود.
اگر خانواده ها به فرزندان شان اجازه می دهند از کودکی تفنگ دست شان بگیرند و از مادر و پدر و برادر و خواهر همه را به رگبار ببندند، ناخودآگاه قبح خونریزی را در روح و روان بچه های شان از بین می برند و کشتن آدم ها را برای او آسان می کنند. تحقیقات نشان می دهد بچه ها به طور طبیعی بافت های مغزشان با توجه به نوع بازی هایی که انجام می دهند و نوع وسایلی که برای بازی استفاده می کنند تغییر می کند.
نقش مشاور در خرید عروسک
والدین باید نسبت به اثرات اسباب بازی برای بچه ها آگاه باشند. آگاهی از مراحل رشد بچه ها و نیازهای رشدی آن ها باعث می شود بهترین انتخاب و کم خطر ترین انتخاب برای خرید اسباب بازی لحاظ شود.
البته این نکته را هم باید متذکر شد که همه خانواده ها باید در زمینه تهیه و خرید اسباب بازی تحت مشاوره افراد خبره و کار شناسان قرار بگیرند تا با استفاده از تجارب علمی و عملی این افراد وسایلی برای بچه ها انتخاب شود که علاوه بر جنبه سرگرمی به نیازهای روحی و روانی بچه ها هم پاسخ بدهند. ببینید رشد سنی بچه ها یکسان نیست.
انتخاب اسباب بازی باید زیر نظر مشاور انجام شود یعنی مشاور باید کودک را ببیند و از او تست بگیرد تا دقیقا متوجه شود کودک در کدام نقطه نمودار رشد قرار دارد. از آنجا که آموزش های پیش از دبستان در بچه ها حک می شود و هیچ وقت هم فراموش نمی شود، پس مهم است در این سنین ابزار و وسایلی در اختیار بچه ها قرار بگیرد که آن ها را برای زندگی بدون تنش در آینده آماده کند.
اسباب بازی ها چه تاثیری در رشد کودکان دارند؟
از دوران پیش از دبستان، اسباب بازی نیاز فطری بچه ها را ارضا می کند. بازی ها و اسباب بازی ها برای بچه ها حالت نمادین دارد. آن ها با بازی با اسباب بازی با کاربرد وسایل آشنا می شوند.
اسباب بازی ها دسته بندی های مختلفی دارند. بعضی از آن ها فناوری خاصی را معرفی می کنند و بچه ها با کاربرد وسایلی که برآمده از فناوری های پیشرفته است، آشنا می شوند. این اسباب بازی ها که به نحوی با کشاورزی و صنعت و ... ربط دارند به بچه ها ایده می دهند و به آن ها راهی برای انتخاب شغل آینده شان نشان می دهند.
جنبه مثبت اسباب بازی بیشتر از جنبه منفی آن است. در واقع، جنبه منفی اسباب بازی ورود محصولات و وسایلی است که فرهنگ های دیگر را اشاعه می دهد. برای مثال، وسایل جانبی و وسایل خانه یک عروسک خاص می تواند تجمل گرایی و مصرف گرایی را در داخل به وجود آورد. درحالی که همه خانواده های ما امکان تهیه آن ها را ندارند.
در موارد خاصی اگر استفاده از این اسباب بازی ها مثل باربی همه گیر شود، می تواند قانون و قاعده های فرهنگی و سنتی را بشکند. بنابراین هم خانواده ها و هم کسانی که متولی کودکان هستند باید معیارهایی برای انتخاب داشته باشند.
اگر ما خودمان اسباب بازی هایی با ملاحظات فرهنگ خودمان نداشته باشیم، خانواده های مان نمی توانند بچه ها را قانع کنند که اسباب بازی های متعلق به فرهنگ های دیگر را نخرند. دراین شرایط، وقتی بچه های متمول می توانند اسباب بازی های خارجی بخرند، بچه های دیگر حسرت می خورند. اسباب بازی های دیگر هم اگر درست مورد استفاده قرار نگیرند، می توانند بر شخصیت بچه ها تاثیر منفی بگذارند.
نمونه این اسباب بازی ها، اسباب بازی های جنگی مانند تانک و تفنگ و مسلسل است. اسباب بازی ها به رشد ذهنی و عاطفی بچه ها کمک می کنند، به شرط این که بدانیم چه اسباب بازی هایی را در اختیار بچه ها قرار دهیم.
اسباب بازی های خشن روی بچه ها تاثیر بد می گذارند و بنابراین والدین باید به نحوی بچه ها راهدایت کنند که این تاثیرات خنثی شود. تاثیر فرهنگی اسباب بازی ها، عروسک ها و وسایل جانبی آنها هم می تواند خطرناک باشد، به خصوص در کشورهایی مثل کشور ما که به اسباب بازی فقط به عنوان سرگرمی نگاه می شود و بنابراین تمهیداتی برای خنثی کردن اثرات منفی آن ها اندیشیده نمی شود.
ممنوعیت بازی با برخی اسباب بازی ها هم فقط کودکان و نوجوانان را نسبت به آن ها کنجکاو تر می کند. بنابراین، واقعا لازم است به آموزش مؤلفه های فرهنگی خودمان از طریق اسباب بازی های ساخت داخل باشیم.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼