مصرف لووتیروکسین در شیردهی ممنوع است؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: آیا مصرف قرص لووتیروکسین در دوران شیردهی باعث پرکار شدن تیروئید نوزاد نمی شود؟

پاسخ دکتر زری ثابت، فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم و استادیار دانشگاه:
داروی لووتیروکسین برای رفع کم کاری تیروئید تجویز می شود تا فعالیت این غده را که به هر دلیلی کم شده، جبران کند و مانع از بروز اختلالات ناشی از کم کاری شود. مصرف این دارو نه تنها در دوران شیردهی بلکه حتی در دوران بارداری هم هیچ منعی ندارد و اتفاقا باید تا پایان دوره بارداری زیر نظر متخصص مصرف شود. مصرف این دارو در دوران شیردهی نیز ممنوع نیست و تاثیری بر نوزاد نداشته و نمی تواند باعث پر کار شدن غده تیروئید در نوزاد شود. بنابراین مادری که دچار کم کاری تیروئید یا همان هیپوتیروئیدیسم است، نباید تنها به این علت که نوزادی را شیر می دهد از مصرف قرص به صورت خودسرانه خودداری کند. البته توصیه می شود که این مادر به یک متخصص غدد مراجعه کند تا دوز داروی مصرفی اش تنظیم شود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
کم کاری تیروئید وضعیتی است که در آن غده تیروئید ضعیف عمل میکند و ممکن است در بارداری رخ دهد.
متاسفانه بسیاری از علائم کم کاری تیروئید با علائم بارداری مانند خستگی، افزایش وزن و قاعدگی غیرطبیعی همپوشانی پیدا کرده و غیرقابل تشخیص و درمان میشود. علاوه بر این، خطر ابتلا به کم کاری تیروئید با افزایش سن بالا میرود و این در زنانی که در سنین بالاتر باردار میشوند، بیشتر دیده میشود.
امروز و در آستانه روز جهانی تیروئید بهتر است با خطراتی که کاهش هورمونهای تیروئید میتواند برای مادر و جنین در دوران بارداری به همراه داشته باشد، بیشتر آشنا شوید.
کم کاری تیروئید بیماری است که ممکن است مدت ها قبل از بارداری گرفتار آن شده باشید. این بیماری ممکن است در اثر برخی جراحی هایی که قسمتی از غده تیروئید را بر می دارند، ایجاد شود یا اصلا مادرزادی باشد.
کم کاری تیروئید معمولا بعد از یک آزمایش عمومی خون که به قصد تشخیص مشکل دیگری از شما گرفته شده یا با دیدن علائم ظاهری، توسط پزشک تشخیص داده می شود.

کم کاری تیروئید و بارداری
زمانی که یک خانم باردار است بدن او نیاز به مقدار کافی هورمون تیروئید برای حمایت از جنین و رشد نیازهای متابولیک او دارد. غده تیروئید سالم به طور طبیعی نیاز به افزایش هورمون تیروئید دارد.
اگر خانمی مشکل هاشیموتو یا اشکال در سطح هورمون تیروئید داشته باشد، ممکن است در این دوران دچار مشکل شود.
بیشتر زنانی که کم کاری تیروئید در بارداری دارند ممکن است علائم خفیفی را تجربه کنند اما به هر حال بدون تشخیص ماندن کم کاری تیروئید میتواند وضعیت بارداری را بحرانی کند.
درمان با مقدار کافی هورمون تیروئید میتواند خطر عوارض کم کاری تیروئید مانند زایمان زودرس ، پره اکلامپسی، سقط جنین، خونریزی پس از زایمان و کم خونی را جبران کند.

کم کاری تیروئید در بارداری، چه خطراتی دارد؟
متخصصان به طور الزامی از مراجعان نمی خواهند قبل از باردار شدن آزمایش غربالگری تیروئید بدهند، اما با توجه به تاثیراتی که این بیماری بر سلامت شما و فرزندتان می گذارد، خوب است پیش از اقدام به بارداری آزمایش تشخیصی تیروئید بدهید، تا با خیال آسوده وارد این مرحله مهم از زندگی تان شوید.
در آزمایش خون باید دو فاکتور TSH (هورمون محرک غده تیروئید) و T4 ( هورمون تیروکسین ) اندازه گیری شوند.
خطرات کم کاری تیروئید برای مادر و جنین: در منابع علمی گفته شده در هر ۲ مورد از هزار مورد بارداری، علائم بالینی کم کاری تیروئید روند بارداری را دچار مشکل کرده است.
بزرگ ترین خطر کم کاری تیروئید به تاخیر انداختن رشد کودک و کند ذهنی او بعد از تولد است. این مسئله به خصوص در فرزند مادرانی که کمبود ید دارند، بیشتر است. بد نیست بدانید ید در ساخت هورمون های تیروئیدی نقش بسیار مهمی دارد.
بنابراین اگر کم کاری تیروئید مادر باردار درمان نشود اثرات سوئی در طولانی مدت بر مادر و فرزند خواهد گذاشت.
برخی موارد کم کاری تیروئید سبب ناباروری خانم هم می شود. پاره شدن جفت، تولد نوزاد نارس و مرده از دیگر عوارض کم کاری تیروئید برای خانم هاست.
البته باید یادآور شد اگر کم کاری تیروئید قبل از بارداری تشخیص داده شود، می توانید با درمان هایی که از پزشک متخصص غدد می گیرید، خطرات ذکر شده ناشی از کم کاری تیروئید در بارداری را به نحو چشم گیری کاهش دهید.
اثر هورمون های تیروئید بر جنین: جنین در دوران بارداری تا زمانی که غده تیروئیدش عملکرد را شروع کند، از نظر هورمون تیروئیدی کاملا وابسته به مادرش است.
این اتفاق زود تر از هفته ۱۲ بارداری رخ نمی دهد. بنابراین کم کاری تیروئید مادر در ۳ ماهه اول بارداری می تواند اثر سو خود را بر سلامت جنین بگذارد.
اکثر مادران بعد از گذشت مدت زیادی از این 3 ماهه، از بارداری خود مطلع می شوند. بنابراین مادران قبل از اقدام به بارداری باید برای تشخیص و درمان وضعیت تیروئید خود مراحل لازم را طی کنند.
درمان کم کاری تیروئید در بارداری: اگر تیروئید شما کم کار است و پزشک غدد اجازه بارداری را به شما داده، بهتر است هر ۴تا ۶ هفته یک بار برای سنجش وضعیت تیروئید خود آزمایش بدهید.
درمان کم کاری تیروئید در دوران بارداری معمولا آسان است.
در بیشتر موارد پزشک برای جبران کمبود هورمونی به بیمارش فرم های مصنوعی T۴ را می دهد. دوز این دارو طوری تنظیم می شود که سطح هورمون مورد نظر در خون ثابت بماند، اما بهتر است در این دوران آزمایش سنجش هورمون تیروئیدی ( TSH) هم انجام شود.

علائم کم کاری تیروئید چیست؟
کم کاری تیروئید یک بیماری شایع است که در صورتی که علائم خفیف باشد، ناشناخته میماند. کم کاری تیروئید به این معناست که تیروئید ضعیف عمل میکند و تولید هورمونهای تیروئید کاهش پیدا میکند. علائم کم کاری تیروئید بسیار ظریف و تدریجی است و ممکن است با علائم افسردگی اشتباه گرفته شود.
موارد زیر از شایع‌ترین نشانه های کم کاری تیروئید است. هر چند از فردی به فرد دیگر ممکن است متفاوت باشد:
- صورت خشن
- خستگی
- عدم تحمل سرما
- صدای خشن
- بیان آهسته
- پلکهای افتاده
- چهره پف آلود و متورم
- افزایش وزن
- یبوست
- کم پشتی مو و خشکی آن
- پوست ضخیم
- سندرم تونل کارپال
- ضربان قلب آهسته
- گرفتگی عضلات
- گیجی
- افزایش خونریزی قاعدگی
علائم کم کاری تیروئید ممکن است شبیه سایر شرایط و مشکلات پزشکی باشد و به همین دلیل برای تشخیص درست باید حتما به پزشک مراجعه شود.

کم کاری تیروئید چه تاثیری بر جنین دارد؟
در طول ماههای اول بارداری جنین از هورمونهای تیروئید مادر تغذیه میکند. هورمونهای تیروئید نقش مهمی در رشد طبیعی مغز و رشد کلی جنین دارند. محرومیت از این هورمونهای حیاتی به دلیل کم کاری تیروئید مادر میتواند اثرات ویران کننده ای بر جنین دارد.

درمان کم کاری تیروئید در بارداری
به محض آنکه کم کاری تیروئید تشخیص داده شد، هورمون درمانی تیروئید ممکن است برای مادر انجام شود. دوز هورمون درمانی که جایگزین میشود بستگی به سطح هورمون تیروئید فرد دارد. این درمان ایمن است و برای مادر و جنین حیاتی است.
زمانی که جنین به دنیا آمد باید آزمایش سطح هورمون تیروئید برای اون انجام شود. سطح TSH ممکن است یک تا دو هفته بعد از تجویز دوز مورد نیاز، بررسی شود تا اطمینان حاصل شود هورمون تیروئید در محدوده طبیعی قرار دارد.
زمانی که میزان TSH کاهش می‌یابد بررسیهای مکرر در حین بارداری ضروری است.
هیچ تفاوتی بین درمان کم کاری تیروئید در زمان بارداری و غیر بارداری وجود ندارد. لووتیروکسین سدیم برای بارداری کاملا بی خطر است. این دارو به مقداری تجویز میشود که بتواند جبران کم کاری هورمون تیروئید را بکند.
بنابراین در نهایت سطح TSH در محدوده طبیعی قرار میگیرد. پزشک احتمالا توصیه میکند داروی تیروئید یک ساعت قبل از غذا یا دست کم چهار ساعت بعد از مصرف مولتی ویتامین حاوی آهن و مکمل کلسیم مصرف شود زیرا ممکن است مانع جذب هورمون تیروئید شود.

کاهش عوارض کم کاری تیروئید در بارداری
پزشکان به منظور کاهش اثرات کم کاری تیروئید در بارداری توصیه هایی دارند:
- تمام خانمهایی که قصد بارداری دارند باید پیش از بارداری از لحاظ هورمون تیروئید بررسی شوند.
- تمام زنانی که گواتر دارند، میزان بالایی از آنتی بادی تیروئید دارند، سابقه خانوادگی بیماری تیروئید دارند یا علائم کم کاری تیروئید را نشان میدهند باید مورد بررسی و تشخیص قرار بگیرند.
- در خانمهایی که در مرز بیماری تیروئید قرار دارند و آنتی بادی مثبت دارند باید درمان با دوز پایین هورمونهای تیروئید در بارداری انجام شود.
- برخی بررسی ها نشان میدهد که مکمل سلنیوم میتواند در زنانی که سطح آنتی بادی بالایی دارند موثر باشد.
- خانمهایی که پیش از بارداری تحت هورمون درمانی تیروئید قرار داشتند باید در دوران بارداری مورد بررسی قرار گرفته و میزان دارویشان تا 50 درصد افزایش یابد. این افزایش احتمالا در سه ماهه اول بارداری بیشتر است.
- دوز مصرف دارو در دوران بارداری مدام تغییر میکند و باید از طریق آزمایش خون بررسی شود. هر چه بارداری رو به جلو میرود میزان مصرف دارو بیشتر میشود.