شرایط روانی مادر بعد از بارداری پوچ

تجربه بارداری پوچ می‌تواند یک ضربه روحی عمیق برای مادر باشد. بارداری پوچ به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن تخمک بارور شده به رحم می‌چسبد، اما جنین تشکیل نمی‌شود یا رشد نمی‌کند. علیرغم اینکه فرد احساس بارداری می‌کند و هورمون‌های بارداری در بدن وجود دارند، اما هیچ جنینی در رحم دیده نمی‌شود. این تجربه می‌تواند تأثیرات روانی مختلفی بر مادر داشته باشد که در ادامه به برخی از این تأثیرات اشاره می‌کنیم:

غم و سوگ

از دست دادن بارداری، حتی اگر در مراحل اولیه اتفاق بیفتد، می‌تواند احساس غم و سوگ شدیدی را برای مادر به دنبال داشته باشد. اگرچه در بارداری پوچ جنین تشکیل نمی‌شود، اما مادر همچنان احساس می‌کند که آینده‌ای را که در ذهن داشته از دست داده است. این احساس ممکن است با سوگ و عزاداری همراه شود، زیرا بسیاری از مادران برای آینده کودک‌شان رویاهایی داشته‌اند که حالا در هم شکسته است.

احساس گناه یا خودسرزنشی

برخی از مادران ممکن است خود را به‌خاطر از دست دادن بارداری مقصر بدانند. آن‌ها ممکن است به این فکر کنند که اگر کاری متفاوت انجام می‌دادند یا به‌درستی مراقبت می‌کردند، این اتفاق نمی‌افتاد. این احساس گناه می‌تواند مادر را درگیر کند و فرآیند بهبودی روانی را دشوارتر کند.

استرس و اضطراب

ترس از اینکه آیا در آینده نیز قادر به بارداری سالم خواهند بود، می‌تواند یکی از عوارض روانی مهم باشد. مادرانی که تجربه بارداری پوچ دارند، ممکن است از بارداری‌های بعدی خود هراسان باشند و در هر مرحله از بارداری بعدی نگران مشکلات مشابه شوند. اضطراب و نگرانی از تکرار سقط جنین یا مشکلات بارداری ممکن است مادر را تحت فشار قرار دهد.

احساس انزوا

بسیاری از مادران که بارداری پوچ را تجربه کرده‌اند، ممکن است احساس کنند که دیگران نمی‌توانند تجربه و احساسات آن‌ها را درک کنند. این موضوع می‌تواند منجر به انزوا و تنهایی شود. از آنجایی که صحبت درباره سقط جنین به‌ویژه در جامعه‌های مختلف ممکن است تابو باشد، این مادران ممکن است احساس کنند که نمی‌توانند با دیگران در این زمینه صحبت کنند.

نگرانی از سلامت جسمی در آینده

بعضی از مادران نگران وضعیت جسمی خود پس از بارداری پوچ هستند. ممکن است آن‌ها در مورد تأثیرات این تجربه بر سلامت جسمانی و باروری آینده خود دچار نگرانی شوند. این نوع نگرانی‌ها به اضطراب و استرس بیشتری منجر می‌شود.

سردرگمی و نداشتن قطعیت

بارداری پوچ می‌تواند باعث سردرگمی شود زیرا مادر ممکن است نتواند به‌طور واضح درک کند که چرا این اتفاق افتاده است. این عدم قطعیت می‌تواند احساس بی‌ثباتی و سردرگمی بیشتری ایجاد کند. بسیاری از مادران ممکن است سوالاتی در ذهن خود داشته باشند که بدون جواب باقی می‌مانند، از جمله اینکه چه عواملی باعث این اتفاق شده یا آیا این وضعیت قابل پیشگیری بوده است.

چطور می‌توان از نظر روانی حمایت کرد؟

گفتگو با مشاور روانشناس

صحبت با یک روانشناس یا مشاور متخصص می‌تواند به مادر کمک کند تا احساسات خود را مدیریت کرده و به بهبود روانی دست یابد. مشاور می‌تواند به مادر ابزارهایی برای مقابله با استرس، اضطراب و غم پیشنهاد کند.

حمایت از طرف خانواده و دوستان

یکی از مهم‌ترین عوامل در فرآیند بهبودی، حمایت عاطفی از خانواده و دوستان است. مادرانی که از حمایت عزیزان خود برخوردار هستند، بهتر می‌توانند با تجربه خود کنار بیایند و احساس تنهایی کمتری داشته باشند.

صبر و زمان برای بهبودی عاطفی

باید به مادر زمان داده شود تا به صورت طبیعی بهبودی یابد. بهبودی عاطفی ممکن است طول بکشد و نیاز به زمان دارد. مادر نباید خود را تحت فشار قرار دهد تا سریعاً به حالت عادی برگردد.

گروه‌های حمایتی

پیوستن به گروه‌های حمایتی که مادران با تجربه مشابه در آن‌ها حضور دارند می‌تواند به کاهش احساس تنهایی و بهبود روحیه کمک کند. شنیدن تجربیات دیگران و دیدن اینکه سایرین هم با چنین شرایطی روبه‌رو شده‌اند، می‌تواند تسکین‌دهنده باشد.

توجه به بهبودی جسمی

مراقبت از خود از نظر جسمی نیز می‌تواند به روان مادر کمک کند. پیگیری وضعیت جسمانی و اطمینان از سلامت بدن در طی این دوران، کمک می‌کند تا مادر احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد.

تجربه بارداری پوچ یک تجربه بسیار دشوار است که می‌تواند تأثیرات روانی عمیقی بر مادر بگذارد. مهم است که مادران در این شرایط از حمایت‌های روانی و عاطفی بهره‌مند شوند و بدانند که بهبودی، هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی، به زمان نیاز دارد. پذیرش احساسات خود و صحبت با افراد قابل اعتماد می‌تواند به فرآیند بهبودی کمک کند.

تخمک پوچ چیست؟

تخمک پوچ (که به آن حاملگی بدون جنین نیز گفته می‌شود) نوعی سقط جنین زودهنگام است که زمانی رخ می‌دهد که یک تخمک بارور شده در رحم کاشته می‌شود اما به جنین تبدیل نمی‌شود. تخمک بارور شده رشد خود را متوقف می‌کند، اما کیسه حاملگی (که قرار است جنین در آن رشد کند) به رشد خود ادامه می‌دهد. جفت و کیسه حاملگی خالی، حتی بدون حضور جنین، هورمون‌های بارداری ترشح می‌کنند. این وضعیت باعث می‌شود فرد علائم اولیه بارداری داشته باشید یا حتی تست بارداری مثبت شود. گاهی این اتفاق آن‌قدر زود در بارداری رخ می‌دهد که فرد متوجه بارداری خود نمی‌شود.

تخمک پوچ چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

تخمک پوچ باعث سقط جنین زودهنگام در سه‌ماهه اول بارداری می‌شود. در روند رشد جنین، تخمک بارور شده به بلاستوسیست تبدیل می‌شود. در حدود چهار هفتگی بارداری، این بلاستوسیست در دیواره رحم شما کاشته شده و به جنین تبدیل می‌شود. در صورت وقوع تخمک پوچ، کیسه حاملگی که قرار است جنین را در خود نگه دارد، حتی بدون وجود جنین به رشد خود ادامه می‌دهد. این موارد ممکن است رخ دهند:

- تخمک پوچ آن‌قدر زود اتفاق می‌افتد که متوجه بارداری خود نمی‌شوید.  

- تست بارداری مثبت و علائم بارداری دارید، اما در اولین سونوگرافی متوجه تخمک پوچ می‌شوید.  

- تست بارداری مثبت و علائم بارداری دارید، اما سپس دچار سقط جنین می‌شوید.  

شیوع تخمک پوچ چقدر است؟

تخمک پوچ شایع‌ترین علت سقط جنین در سه‌ماهه اول بارداری است.

علائم و علل تخمک پوچ 

علائم تخمک پوچ چیست؟

تخمک پوچ ممکن است آن‌قدر زود در بارداری رخ دهد که شما حتی متوجه بارداری خود نشوید. در موارد دیگر، ممکن است علائمی از بارداری مانند قطع شدن دوره قاعدگی یا تست بارداری مثبت داشته باشید. همچنین ممکن است علائم اولیه بارداری مانند حساسیت سینه‌ها و تهوع صبحگاهی را تجربه کنید.

اگر تخمک پوچ داشته باشید و دچار سقط جنین طبیعی شوید، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

- خونریزی واژینال: لکه‌بینی (خونریزی خفیف)، خونریزی یا دفع بافت‌های خاکستری روشن یا لخته‌های خونی.  

- گرفتگی عضلات: گرفتگی خفیف تا متوسط در ناحیه لگن و شکم.  

تنها راه تأیید تخمک پوچ انجام سونوگرافی است. سونوگرافی یک کیسه حاملگی خالی را نشان می‌دهد.  

علت تخمک پوچ چیست؟  

تخمک پوچ معمولاً نتیجه مشکلات کروموزومی است که در طی تقسیم سلولی رخ می‌دهد. این مشکل می‌تواند به دلیل کیفیت پایین تخمک یا اسپرم باشد یا به علت خطایی که به صورت تصادفی رخ می‌دهد.

در زمان لقاح، تخمک کمی پس از بارور شدن توسط اسپرم شروع به تقسیم می‌کند. حدود ۱۰ روز بعد، تمام این سلول‌های جدید یک جنین را تشکیل می‌دهند. در تخمک پوچ، جنین هرگز تشکیل نمی‌شود یا پس از تشکیل رشد خود را متوقف می‌کند. این ممکن است به این دلیل باشد که بدن شما تشخیص می‌دهد که یک مشکل کروموزومی وجود دارد و به طور طبیعی رشد بارداری را متوقف می‌کند.

چه عواملی خطر تخمک پوچ را افزایش می‌دهند؟  

ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی دقیقاً نمی‌دانند چرا مشکلات کروموزومی در طی رشد جنین رخ می‌دهند. اما آن‌ها می‌دانند که برخی عوامل می‌توانند خطر را افزایش دهند، از جمله:

- سن: بارداری در سن بالای ۳۵ سال می‌تواند با احتمال بیشتری از مشکلات کروموزومی همراه باشد.  

- وضعیت سلامت: داشتن بیماری‌های زمینه‌ای یا عفونت‌های کنترل نشده.  

- سابقه سقط جنین: داشتن سابقه قبلی سقط جنین می‌تواند خطر را افزایش دهد.  

 عوارض تخمک پوچ چیست؟  

عوارض تخمک پوچ نادر هستند، اما ممکن است شامل موارد زیر باشند:  

- خونریزی شدید یا هموراژی

- عفونت

- ایجاد زخم (به دلیل انجام عمل کورتاژ یا D&C)

- پارگی رحم (در نتیجه عمل D&C)

تشخیص و آزمایش‌های تخمک پوچ 

تخمک پوچ چگونه تشخیص داده می‌شود؟  

پزشک شما تخمک پوچ را با استفاده از سونوگرافی ترانس‌واژینال تشخیص می‌دهد. این تشخیص معمولاً در سه‌ماهه اول بارداری، بین هفته‌های هفتم تا نهم انجام می‌شود. در این مرحله از بارداری، جنین باید قابل مشاهده باشد.

در طول این آزمایش، شما روی تخت معاینه دراز می‌کشید و پاهای خود را در رکاب‌ها قرار می‌دهید (مانند معاینه لگنی). پزشک یک دستگاه سونوگرافی را وارد واژن شما می‌کند تا محتویات رحم را بررسی کند.  

در تخمک پوچ، کیسه حاملگی به صورت یک کیسه خالی دیده می‌شود، شبیه به یک حباب.

افراد اغلب از وجود تخمک پوچ آگاه نیستند  

این به این دلیل است که جفت همچنان به تولید هورمون‌ها ادامه می‌دهد و بدن شما را فریب می‌دهد که فکر کند باردار هستید. به همین دلیل است که همچنان می‌توانید علائم بارداری از جمله تست بارداری مثبت داشته باشید.

اگر قبلاً خونریزی یا علائم سقط جنین را تجربه کرده‌اید، پزشک با استفاده از سونوگرافی محتویات رحم شما را بررسی می‌کند.

آزمایش‌های دیگر برای تشخیص تخمک پوچ  

برخی از پزشکان مجموعه‌ای از نمونه‌های خون را جمع‌آوری می‌کنند تا سطح hCG (گونادوتروپین جفتی انسان) را در بدن شما بررسی کنند. سطح hCG در اوایل بارداری به سرعت افزایش یافته و در حدود هفته‌های ۸ تا ۱۰ به اوج خود می‌رسد. اگر این سطح به سرعت افزایش نیابد یا پایین باشد، می‌تواند نشان‌دهنده سقط جنین یا عارضه دیگری باشد. پزشک ممکن است تصمیم بگیرد سطح hCG شما را در طی چند روز بررسی کند تا ببیند آیا این سطح افزایش می‌یابد یا خیر. این روش می‌تواند ابزاری مؤثر برای تشخیص تخمک پوچ باشد.

تخمک پوچ چه مدت می‌تواند بدون تشخیص باقی بماند؟  

مدت زمانی که ممکن است تخمک پوچ در بدن شما بدون تشخیص باقی بماند متغیر است. جفت همچنان بدون وجود جنین رشد می‌کند و هورمون تولید می‌کند.

برای برخی افراد، سقط جنین می‌تواند در عرض چند روز پس از تست بارداری مثبت رخ دهد. دیگران ممکن است تصور کنند که باردار هستند، اما در اولین سونوگرافی متوجه تخمک پوچ می‌شوند.

مدیریت و درمان تخمک پوچ 

تخمک پوچ چگونه درمان می‌شود؟  

برای برخی افراد، ممکن است نیازی به درمان نباشد زیرا بدن شما بافت‌ها را از طریق واژن دفع می‌کند (یک سقط جنین طبیعی). اگر تمام بافت‌ها دفع نشوند، گزینه‌های دیگری برای تخلیه محتویات رحم وجود دارد. پزشک شما گزینه‌های درمانی ممکن را با شما در میان می‌گذارد:

- اتساع و کورتاژ (D&C): این یک روش جراحی برای تخلیه محتویات رحم است. پزشک دهانه رحم را باز کرده و با استفاده از ابزار پزشکی و مکش، بافت‌های باقی‌مانده بارداری را از رحم خارج می‌کند. این روش تحت بیهوشی یا آرام‌بخش انجام می‌شود.  

- سقط جنین طبیعی: اگر ایمن باشد، می‌توانید منتظر بمانید تا بدن شما به طور طبیعی بافت‌های بارداری را دفع کند. این روند ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد. پزشک شما اعلام می‌کند که آیا این گزینه مناسب است یا خیر. هنگام شروع سقط جنین، گرفتگی، درد شکمی و خونریزی را تجربه خواهید کرد.  

- سقط جنین با دارو: ممکن است دارویی به نام میزوپروستول به همراه یا بدون داروی دوم به نام میفپریستون برای تحریک سقط جنین به شما داده شود. این دارو روند سقط جنین را تسریع کرده و زمان انتظار برای شروع خودبه‌خودی سقط جنین را از بین می‌برد. پس از مصرف دارو، در عرض ۳۰ دقیقه تا ۱۰ ساعت دچار گرفتگی، درد شکمی و خونریزی خواهید شد.

پس از سقط جنین یا عمل D&C معمولاً یک قرار ملاقات پیگیری بین ۴ تا ۶ هفته بعد برنامه‌ریزی می‌شود. ممکن است سونوگرافی دیگری برای تأیید تخلیه رحم انجام شود. پزشک علائم عفونت را بررسی کرده و اطمینان حاصل می‌کند که هیچ عارضه‌ای وجود ندارد.  

سقط جنین ناشی از تخمک پوچ چگونه شروع می‌شود؟  

سقط جنین ناشی از تخمک پوچ باعث خونریزی واژینال و گرفتگی شکمی می‌شود. این نوع سقط جنین معمولاً شدیدتر از یک دوره قاعدگی عادی احساس می‌شود. می‌توانید از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن برای کاهش گرفتگی استفاده کنید. از بلند کردن اشیای سنگین یا انجام تمرینات شدید خودداری کنید، زیرا این موارد می‌توانند خونریزی را افزایش دهند. ممکن است تا چند هفته پس از سقط جنین لکه‌بینی را تجربه کنید.

 بهبودی از تخمک پوچ چقدر طول می‌کشد؟  

بهبودی از سقط جنین ناشی از تخمک پوچ یا عمل کورتاژ (D&C) ممکن است از یک یا دو هفته تا یک ماه طول بکشد. گرفتگی معمولاً تا یک هفته طول می‌کشد، اما خونریزی ممکن است چندین هفته ادامه داشته باشد. خونریزی به تدریج کاهش می‌یابد تا زمانی که کاملاً متوقف شود.

می‌توانید زمانی که احساس راحتی می‌کنید به فعالیت‌های عادی بازگردید. فعالیت‌های سنگین یا ورزش ممکن است باعث افزایش خونریزی شود. هورمون‌ها ممکن است همچنان در بدن شما باقی بمانند و چرخه قاعدگی شما را به تأخیر بیندازند. بیشتر افراد طی چهار تا شش هفته پس از تخمک پوچ، دوره قاعدگی خود را دریافت می‌کنند.

بهبودی عاطفی از سقط جنین ناشی از تخمک پوچ ممکن است طولانی‌تر از بهبودی جسمی باشد. ممکن است احساس غم، خشم یا سردرگمی داشته باشید. طبیعی است که برای سوگواری وقت بگذارید. از دوستان و خانواده خود در طول دوران بهبودی درخواست حمایت کنید.

پیشگیری از تخمک پوچ

چگونه می‌توان از تخمک پوچ پیشگیری کرد؟  

هیچ راهی برای پیشگیری از تخمک پوچ وجود ندارد. برخی از زوج‌ها ممکن است بخواهند آزمایش‌های ژنتیکی روی بافت داخل رحم انجام دهند. این آزمایش‌ها علل زمینه‌ای سقط جنین را بررسی می‌کنند و می‌توانند برای زوج‌هایی که تجربه چندین بار از دست دادن بارداری داشته‌اند، مفید باشند.

چقدر پس از تخمک پوچ می‌توان دوباره باردار شد؟  

بیشتر ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی توصیه می‌کنند که پس از هر نوع سقط جنین، یک یا دو دوره قاعدگی منظم را قبل از تلاش برای بارداری دوباره منتظر بمانید. قبل از تلاش برای بارداری مجدد، باید با پزشک خود مشورت کنید.

بیشتر افرادی که تخمک پوچ دارند، پس از آن بارداری سالم و کامل به مدت معمولی خواهند داشت.

 احتمال بارداری مجدد با تخمک پوچ چقدر است؟  

احتمال بارداری مجدد با تخمک پوچ پایین است. اگر بیش از یک بار تخمک پوچ تجربه کرده‌اید، پزشک شما ممکن است آزمایش‌های ژنتیکی را پیشنهاد دهد تا بررسی کند که آیا علت زمینه‌ای وجود دارد یا خیر.

کی باید به پزشک مراجعه کرد؟  

اگر هر یک از علائم زیر را داشتید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

- خونریزی زیاد از واژن

- سرگیجه یا غش

- تب که از بین نمی‌رود

- علائمی که با گذشت زمان بدتر می‌شوند

- درد شدید که با داروهای مسکن کاهش نمی‌یابد

کی باید به اورژانس بروم؟  

اگر خونریزی واژینال شدید (بیش از دو پد در ساعت به مدت دو ساعت متوالی) یا علائم کم‌خونی مانند سرگیجه، تپش قلب یا رنگ پریدگی داشتید، به نزدیک‌ترین اورژانس مراجعه کنید.

چه سوالاتی باید از پزشک خود بپرسم؟  

از دست دادن بارداری می‌تواند ناراحت‌کننده و گیج‌کننده باشد. از پرسیدن هر سوالی که دارید خجالت نکشید. کاملاً طبیعی است که در این زمان سوالاتی داشته باشید و احساسات مختلفی را تجربه کنید. برخی از سوالاتی که می‌توانید بپرسید عبارتند از:

- آیا می‌توانم اجازه دهم بدنم به طور طبیعی سقط جنین کند یا باید دارویی برای القای سقط جنین مصرف کنم؟

- خطرات سقط جنین چیست؟

- آیا لازم است که کورتاژ (D&C) انجام دهم؟

- خطرات کورتاژ (D&C) چیست؟

- انتظار دارم چه مدت خونریزی یا گرفتگی داشته باشم؟

- آیا علائمی وجود دارد که نشان دهد این اتفاق دوباره خواهد افتاد؟

- کی می‌توانم دوباره برای بارداری تلاش کنم؟

- آیا نیاز به مراجعه دوباره برای سونوگرافی دارم؟

آیا تخمک پوچ سقط جنین محسوب می‌شود؟  

بله، تخمک پوچ یک سقط جنین است. سقط جنین به معنی از دست دادن بارداری قبل از ۲۰ هفته است. تخمک پوچ به عنوان یک سقط جنین زودهنگام در نظر گرفته می‌شود زیرا قبل از ۱۳ هفته بارداری اتفاق می‌افتد.

آیا تخمک پوچ در IVF (لقاح مصنوعی) شایع‌تر است؟  

تخمک پوچ در IVF شایع‌تر نیست. احتمال ابتلا به تخمک پوچ در درمان IVF مشابه با احتمال آن در بارداری طبیعی است.