علت به وجود آمدن مایع آزاد لگنی چیست؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: با سلام. من ۲۴ ساله و همسرم ۲۷ ساله است. ۳ سال و نیم است ازدواج کردیم. از دو ماه پیش که قصد بارداری داشتم برای چکاپ سونوگرافی دادم و با توجه به بی نظمی در سیکلم تشخیص pco دادند این ماه با مصرف کلومیفن و لتروزول و آمپول hcgدر روز ۱۴ دوباره سونو دادم که بزرگترین فولیکول ۹mm بود و همچنین ۴cc مایع آزاد در لگن دیده شد. دکتر برای رفع این مایع گفت سفیده تخم مرغ و کشک و دوغ با نمک زیاد استفاده کنم و برای ادامه درمان ۸ عدد داستینکس برای ۸ شب و برای یک هفته روزی ۳ عدد دوفاستون دادند. آیا این درمان موثر خواهد بود و اینکه علت وجود مایع آزاد لگنی چیست و در بارداری من مشکل ایجاد می کند؟

پاسخ دکتر ژیلا عباسی، فوق تخصص نازایی:
اگر عفونت رحم نداشته باشید این مایع آزاد هیچ اشکالی به وجود نمی آورد. در شکم همه آدم ها یک مقدار مایع آزاد وجود دارد. گاهی در اثر عفونت این مایع آزاد بیشتر می شود که ما عفونت را درمان می کنیم. گاهی هم در هنگام تخمک گذاری یک مقدار مایع آزاد دیده می شود. اینها مشکل خاصی نیست.

اما استفاده از سفیده تخم مرغ و کشک احتمالا به این خاطر توصیه شده است که با استفاده از داروهای تحریک تخمک گذاری تعداد زیادی تخمک آزاد شده است که در این گونه مواقع برای اینکه بیمار دچار عوارض بعدی نشود، می گویند سفیده تخم مرغ زیاد بخورد. این مایع داخل لگن به طور مستقیم مانع باروری نمی شود. مگر اینکه زائده ای، وجود داشته باشد و به واسطه آن زائده هم آب داخل لگن افزایش پیدا کند و هم نازایی اتفاق بیفتد. به هر حال الان مسئله نگران کننده به نظر نمی آید.

ولی باید مراجعه داشته باشید و از نزدیک معاینه شوید. حتما برای بررسی بیشتر به یک پزشک فوق تخصص نازایی مراجعه کنید. چون با اطلاعاتی که شما دادید خیلی نمی شود نظر قطعی داد.

مهمترین مطالب در این باره:

مایع آزاد در کلدوساک خلفی مایعی در پشت واژن و یک نوه مایع آزاد لگنی می باشد.دو کیسه کوچک در اطراف رحم وجود دارد که کلدوساک نام دارند. کلدوساک قدامی بین مثانه و رحم واقع شده است.
کلدوساک عقبی بین رحم و رکتوم واقع شده است. مایع آزاد در کلدوساک زنگ خطری نیست ولی می تواند موجب ناراحتی و بروز مشکل در باروری شود.بسیاری از خانم ها در دوران بارداری چنین اصطلاحی را از دکتر شنیده اند و برایشان سوال بوده که مایع آزاد در کلدوساک خلفی یعنی چه .

مایع در کلدوساک می تواند با عوامل مختلفی ایجاد شود. گاهی اوقات مایعات از یک پارگی کیست یا فولیکول ( اندازه طبیعی فولیکول برای بارداری) می توانند در آنجا انباشته شوند.
در این مقاله مفصلا در مورد مایع آزاد کلدوساک و عوارض و مشکلات آن صحبت خواهیم کرد.

کلدوساک ها کجا قرار دارند؟
کلدوساک ها دو کیسه ی کوچک هستند که در دو طرف رحم قرار دارند .در واقع کلدوساک قدامی بین مثانه و رحم قرار دارد و کلدوساک عقبی بین رحم و رکتوم قرار گرفته است.

چرا در کلدوساک مایع ایجاد می شود؟
تشکیل مایع در کلدوساک دلایل متعددی دارد که یکی از دلایل اصلی تشکیل مایع در کلدوساک پارگی کیست یا فولیکول می باشد.اما دلایل دیگری هم هستند که می تواند مایه را در کلدوساک ایجاد کند و مشکلات جدی تری را پیش آورد.از جمله علت های تشکیل مایع در کلدوساک می توان موارد زیر را نام برد:
-قاعدگی مجدد
-افزایش نفوذ پذیری تخمدان به دلیل تاثیر استروژن
-فیبروئید رحم
- آندومتریوز
-حاملگی خارج رحمی
-پارگی رحم
-پیچ خوردگی تخمدان
-بیماری التهابی لگن
-آبسه تخمدان توبو
-آبسه معده یا هماتوم

یافتن مایع در کلدوساک در درمان باروری
مایع کلدوساک در رحم معمولا یک یافته طبیعی می باشد و اگر پزشک مشکوک شود که چنین مشکلی وجود دارد سونوگرافی دوباره را تجویز می کند.
در این سونوگرافی تخمدان ها اندازه گیری می شوند زیرا تخمدان های بزرگ در OHSS رایج هستند.OHSS سندروم تحریک بیش از حد تخمدان می باشد.

چگونه مایع آزاد در کلدوساک تشخیص داده می شود؟
برای تشخصی مایع کلدوساک سونوگرافی را از طریق واژن انجام می دهند .از طریق سونوگرافی سیال به خوبی دیده می شود.وجود مایع در کلدوساک باعث ایجاد درد می شود.
پزشک یک سوزن را از طریق دیواره واژن وارد میک ند تا نمونه مایع برداشته شود.این مایع در آزمایشگاه مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد .ممکن است قبل از انجام این عمل بیهوشی صورت گیرد .
همیشه مقدار کمی ازمایع بسیار طبیعی می باشد و جای نگرانی ندارد اما در صورتی که نمونه آزمایش وجود خون را در مایع نشان دهد ممکن است مایع تخلیه شود.
وجود خون می تواند نشان از از وجود عفونت باشد و حتما باید تخلیه شود و آنتی بیوتیک ها برای تکمیل درمان استفاده شود.همچنین گاهی اوقات خون می تواند نتیجه کیست پارگی یا علائم حاملگی خارج رحمی باشد.

مایع آزاد در کلدوساک خلفی مشاهده شد یعنی چی؟
زمانی که مایع آزاد در کلدوساک خلفی دیده می شود یعنی تخمک گذاری انجام شده است و مشکلی وجود ندارد. سایز فولیکول به اندازه مناسب رسیده است زمان مناسبی جهت بارداری می باشد.

آیا مایع آزاد لگنی باید در سونوگرافی دیده شود؟
به طور معمول سونوگرافی در لگن دیده نمی شود اما اگر هم وجود داشته باشد همیشه مقدار کمی از آن بسیار طبیعی می باشد و علت اصلی آن را می توان به فیزیولوژیکی یا پاتولوژیک نسبت داد.
فیزیولوژیکی (طبیعی)
۱.ممکن است فولیکولی پاره شده باشد.
2.ممکن است قاعدگی عقب افتاده باشد.
۳.نفوز پذیری تخمدان ها به دلیل تاثیر استروژن زیاد شده باشد.
پاتولوژی (بیماری)
۱.حاملگی های خارج از رحم می تواند باعث ایجاد مایع در کلدوساک شود.
2.بیماری های التهابی لگن می تواند باعث ایجاد مایعات شود.
۳. آبسه تخمدان توبو
4. آبسه لگن / هماتوم

علائم عفونت دهانه رحم (سرویسیت)
بعضی از خانم ها هنگام عفونت دهانه رحم هیچ علایمی ندارند؛ اما هنگامی که علایم عفونت آشکار باشند، موارد زیر را شامل می شوند:
خونریزی غیرطبیعی واژن یا لکه بینی
-ترشحات دائمی واژن به رنگ سفید و یا خاکستری که ممکن است بوی نامطبوع داشته باشند.
-درد در ناحیه واژن
-لکه بینی بین دو پریود
-درد در هنگام رابطه ی جنسی
-احساس درد و فشار در لگن
-کمردرد
- لکه بینی بعد از رابطه جنسی
-دل درد
-سوزش و خارش واژن
-درد شدید هنگام معاینه لگنی
-تکرر ادرار و سوزش ادرار
هرچه شدت بیماری سرویسیت بیشتر شود، عفونت دهانه رحم بسیار شدید می شود تا جایی که در بعضی موارد موجب زخم دهانه رحم می شود. ترشحات چرکی از نشانه های عفونت بسیار شدید دهانه رحم است.

علت عفونت دهانه رحم
شایع ترین علت این عفونت، عفونت است. عفونت هایی که منجر به عفونت دهانه رحم می شوند، ممکن است هنگام رابطه ی جنسی ایجاد شده باشند، اما همیشه دلیل عفونت این نیست.
عفونت دهانه رحم یا حاد است و یا مزمن. عفونت حاد زمانی است که علایم به صورت ناگهانی آشکار می شوند و عفونت مزمن به مدت چند ماه ادامه پیدا می کند.
عفونت حاد معمولا از طریق عفونت های ناشی از رابطه ی جنسی منتقل می شود. مانند:
-تبخال تناسلی
- کلامیدیا
-تریکومونیاز
-سوزاک
عفونت های ناشی از HPV پیشرفته نیز باعث عفونت دهانه رحم می شوند که از نشانه های سرطان دهانه رحم و یا دیسپلازی دهانه رحم است.

دیسپلازی دهانه رحم
همچنین عفونت دهانه رحم ممکن است به دلیل عفونت های ناشی از عوامل دیگر به وجود آمده باشد. مانند:
-حساسیت به اسپرم کش ها یا پلاستیک کاندوم ها
-حساسیت به مواد شیمیایی موجود در تامپون
-باکتری های واژن

تشخیص عفونت دهانه رحم
اگر علایم عفونت دهانه رحم یا سرویسیت را در خود مشاهده می کنید، برای تشخیص دقیق باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. ممکن است علایمی که مشاهده می کنید ناشی از مشکلات دیگری در ناحیه ی واژن یا رحم باشند. بسیاری از خانم‌هایی که به سرویسیت مبتلا هستند هیچ علامت خاصی نمی‌بینند.
همچنین ممکن است پزشک شما در هنگام معاینه ی ساده ای وجود عفونت را تشخیص دهد؛ حتی اگر شما علائمی نداشته باشید.
راه های زیادی برای تشخیص عفونت دهانه رحم وجود دارد.

معاینه ی لگنی
در روش معاینه لگنی، پزشک انگشت خود را وارد واژن شما می کند و با دست دیگر خود به شکم و لگن شما فشار وارد می کند تا هر چیز غیر عادی و نابهنجار در لگن، دهانه رحم و رحم شما را شناسایی کند.

آزمایش پاپ اسمیر
برای آزمایش پاپ اسمیر ، پزشک از سلول های واژن و دهانه رحم شما نمونه برداری می کند. سپس به منظور تشخیص موارد غیر عادی، در آزمایشگاه بر روی این سلول ها آزمایش های مختلف انجام میشود.

بیوپسی (بافت برداری) دهانه رحم
این آزمایش معمولا فقط در صورتی انجام می شود که آزمایش پاپ اسمیر شما وجود موارد غیرعادی را تایید کند.
برای این آزمایش، که به آن کولپوسکوپی نیز می گویند، پزشک یک اسپکولوم (وسیله ای برای باز نگه داشتن دهانه رحم) درون واژن شما قرار می دهد و سپس به کمک گوش پاک کن از ترشحات واژن و دهانه رحم نمونه برداری می کند.
پزشک به کمک یک کولپوسکوپ که نوعی میکروسکوپ است، دهانه رحم شما را مشاهده کرده و آن را مورد آزمایش قرار می دهد. سپس از هر قسمتی که موارد غیر طبیعی در آن مشاهده شد، بافت برداری می کند.

بررسی ترشحات دهانه رحم
ممکن است پزشک بخواهد از ترشحات دهانه رحم شما نمونه برداری کند. پزشک این نمونه ها را زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می دهد تا عفونت را شناسایی کند. این عفونت ها می توانند شامل کاندیدیازیس ( عفونت قارچی ) و واژینوز (عفونت باکتریایی واژن) و سایر مشکلات باشد.
همچنین ممکن است برای تشخیص بیماری های آمیزشی مانند تریکومونیاز نیز مورد آزمایش قرار بگیرید. اگر بیماری آمیزشی یا همان مقاربت جنسی دارید، برای بهبود عفونت دهانه رحم نیاز به درمان دارویی دارید.

درمان عفونت دهانه رحم
درمان خاص و استانداردی برای عفونت دهانه رحم وجود ندارد. پزشک شما بسته به عوامل مختلفی که در ادامه به آنها اشاره شده، بهترین روش درمان را برای شما تشخیص می دهد:
-سلامت عمومی بدن
-سابقه ی پزشکی
-شدت علایم
-شدت عفونت
معمول ترین روش درمان، تجویز آنتی بیوتیک برای از بین بردن عفونت ها است. روش دیگر زمان دادن به بیماری و بررسی آن با گذشت زمان است؛ به خصوص بعد از زایمان.
اگر دلیل عفونت دهانه رحم سوزش و ناراحتی ناشی از یک جسم خارجی (مانند تمپونی که مدت طولانی در واژن قرار داده شده) و یا حساسیت به محصولی خاص (مانند کاندوم) است، عدم استفاده از محصول در طول درمان تا بهبود عفونت توصیه می شود.
اگر عفونت دهانه رحم شما ناشی از دیسپلازی دهانه رحم یا زخم دهانه رحم باشد، پزشک بر روی شما کرایوسرجری انجام می دهد.
در این روش سلول های غیر عادی دهانه رحم فریز می شوند که اینکار باعث از بین رفتن آن ها می شود. نیترات نقره هم می تواند سلول های غیرعادی را از بین ببرد.
پزشک بعد از آن که علت عفونت شما را تشخیص داد، می تواند آن را درمان کند. بدون درمان، عفونت دهانه رحم یا سرویسیت ممکن است سال ها باقی بماند و باعث آمیزش های دردناک و بدتر شدن علایم شود.

بهتر است بدانید که