عفونت کلامیدیا در زنان، روش های درمان و تشخیص

کلامیدیا یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی (STDs) است. اگر خود یا همسرتان به تازگی متوجه ابتلا به کلامیدیا شده‌اید، باید بدانید که این بیماری بسیار شایع است. خوشبختانه عفونت کلامیدیا به راحتی و به سرعت درمان می‌شود.

علت عفونت کلامیدیایی
علت عفونت کلامیدیاییعامل ابتلا به عفونت کلامیدیا تراکوماتیس نوعی باکتری به نام کلامیدیا تراکوماتیس است که عموماً از راه رابطه‌ی جنسی واژینال، مقعدی و دهانی منتقل می‌شود. همچنین احتمال دارد که عفونت هنگام زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود و باعث عفونت چشم جدی یا ذات‌الریه در نوزاد شود.

عامل‌های خطر
عامل‌های زیر احتمال ابتلا به کلامیدیا تراکوماتیس را افزایش می‌دهد:
داشتن فعالیت جنسی قبل از ۲۵ سالگی
استفاده نکردن مداوم از کاندوم
سابقه ابتلا به عفونت‌های مقاربتی

علائم
علائم عفونت کلامیدیاییبیماران در مرحله‌ی اولیه‌ی عفونت‌های کلامیدیا تراکوماتیس غالباً با نشانه‌ها و علائم اندکی روبرو می‌شوند یا هیچ علامت و نشانه‌ای را تجربه نمی‌کنند. نشانه‌ها و علائم بروز یافته معمولاً یک یا دو هفته بعد از انتقال ویروس کلامیدیا شروع می‌شود. حتی وقتی نشانه‌ها و علائم شروع می‌شود، غالباً خفیف و زودگذر است و بیماران آنها را به راحتی نادیده می‌گیرند. نشانه‌ها و علائم کلامیدیا تراکوماتیس عبارت است از:
ادرار دردناک
درد پایین شکم
ترشحات واژن در زنان
ترشح از آلت تناسلی در مردان
نزدیکی دردناک برای زنان
خونریزی بین پریودی و بعد از رابطه جنسی
درد بیضه در مردان
کلامیدیا تراکوماتیس گاهی رکتوم (راست روده) را نیز عفونی می‌کند. هرچند این عفونت‌ها غالباً هیچ نشانه یا علائمی ندارد، برخی بیماران با خونریزی، ترشحات یا درد راست روده مواجه می‌شوند. چنانچه چشم با ترشحات عفونی تماس پیدا کند، احتمال عفونت کردن چشم (التهاب ملتحمه) وجود دارد.

آمادگی قبل از مراجعه به پزشک
آمادگی قبل از مراجعه به پزشکچنانچه فکر می‌کنید که دچار عفونت‌های مقاربتی، مانند کلامیدیا تراکوماتیس شده‌اید، هر چه سریع‌تر از پزشک خانوادگی‌تان وقت بگیرید.

چه کارهایی می‌توانید انجام دهید
قبل از مراجعه به پزشک خودتان را برای پاسخ دادن به سوالات زیر آماده کنید:
علائم چه زمانی شروع شد؟
آیا عاملی هست که این علائم را تسکین دهد یا تشدید کند؟
چه داروها و مکمل‌هایی را به طور معمول مصرف می‌کنید؟
همچنین بهتر است فهرستی از سوالاتی را تهیه کنید که می‌خواهید از پزشک بپرسید. سوال‌های ساده مربوط به عفونت کلامیدیا عبارت است از:
آیا لازم است آزمایش برای تشخیص دیگر عفونت‌های مقاربتی انجام شود؟
آیا لازم است که همسرم هم آزمایش بدهد یا درمان عفونت کلامیدیایی را شروع کند؟
آیا در دوره‌ی درمان می‌توانم رابطه جنسی داشته باشم؟ چقدر باید صبر کنم؟
چطور می‌توانم از ابتلا به عفونت کلامیدیایی در آینده پیشگیری کنم؟

پزشک چه اقداماتی انجام می‌دهد؟
پزشک احتمالاً سوال‌های زیر را می‌پرسد:
آیا همیشه از کاندوم استفاده می‌کنید؟
آیا در ناحیه لگن احساس درد می‌کنید؟
آیا هنگام ادرار کردن درد دارید؟
متوجه زخم یا ترشحات غیرعادی شده‌اید؟

چه کسانی برای عفونت کلامیدیایی باید بررسی شوند؟
چون ابتلا به کلامیدیا تراکوماتیس خطر دچار شدن به عارضه‌های دیگر را نیز افزایش می‌دهد، چنانچه در معرض خطر هستید، از پزشک معالجتان سوال کنید که آزمایش‌های غربالگری کلامیدیا را هر چند وقت یکبار باید انجام دهید. متخصصین غربالگری کلامیدیا را برای گروه‌های زیر توصیه می‌کنند:
زنان کمتر از ۲۵ سال که فعالیت جنسی دارند: بالاترین نرخ ابتلا به عفونت کلامیدیا متعلق به این گروه است، بنابراین غربالگری سالانه به این افراد توصیه می‌شود.
بانوان باردار: آزمایش کلامیدیا در زمان نخستین معاینه زایمان انجام می‌شود. چنانچه مستعد ابتلا به عفونت باشید، آزمایش‌ در هفته‌های بعدی بارداری تکرار می‌شود.
زنان و مردان در معرض خطر: اگر همواره هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده نمی‌کنید، باید غربالگری کلامیدیا را به طور مرتب انجام دهید. ابتلا به نوع دیگری از عفونت مقاربتی و احتمال سرایت عفونت مقاربتی از همسر نیز خطر ابتلا به کلامیدیا را افزایش می‌دهد.

تشخیص عفونت کلامیدیایی
تشخیص عفونت کلامیدیاییغربالگری و تشخیص کلامیدیا نسبتاً ساده است. آزمایش‌های تشخیصی عفونت کلامیدیا عبارت است از:
آزمایش ادرار: نمونه ادرار بیمار برای بررسی وجود عفونت در ادرار آزمایش می‌شود.
نمونه‌گیری با سواب: چنانچه بیمار زن باشد، پزشک نمونه‌ای از ترشحات دهانه رحم را با سواب برای کشت یا آزمایش آنتی‌ژن کلامیدیا برمی‌دارد. این نمونه‌گیری را می‌توان هنگام تست پاپ اسمیر معمولی انجام داد. برخی بیماران ترجیح می‌دهند که نمونه‌گیری از ترشحات واژن را خودشان انجام دهند؛ نمونه‌گیری بیمار به اندازه نمونه‌گیری توسط پزشک ارزش تشخیصی دارد.
اگر بیمار مرد باشد، پزشک سواب باریکی را وارد انتهای آلت می‌کند و نمونه را از میزراه (مجرای خروج ادرار) می‌گیرد. نمونه‌ گاهی اوقات از مقعد گرفته می‌شود.
چنانچه تحت درمان عفونت کلامیدیا قرار گرفته باشید، بهتر است غربالگری را بعد از گذشت سه ماه تکرار کنید.

درمان
درمان عفونت کلامیدیاییکلامیدیا تراکوماتیس با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. برخی بیماران دارو را در یک دوز دریافت می‌کنند و برخی دارو را هر روز یا چند بار در روز به مدت ۱۰ ـ ۵ روز مصرف می‌کنند. عفونت در اکثر موارد ظرف یک تا دو هفته برطرف می‌شود. رابطه جنسی در این مدت ممنوع است. همسر فرد بیمار نیز باید تحت درمان قرار بگیرد، حتی اگر هیچ گونه نشانه یا علامتی نداشته باشد. در غیر این صورت عفونت دوباره به همسری که درمان شده است، منتقل می‌شود. ابتلا به کلامیدیا یا درمان کردن آن در گذشته باعث نمی‌شود که بدن در اینده در برابر این عفونت ایمنی پیدا کند.

کلامیدیا در دوران بارداری
آزمایش برای تشخیص کلامیدیا و دیگر بیماری‌های مقاربتی (STDs) در نخستین جلسه‌ی معاینه‌ی بارداری انجام می‌شود. تمام بانوان باردار باید این آزمایش‌ها را برای تشخیص عفونت انجام دهند. اگر مادر به کلامیدیا مبتلا باشد، مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونت در دوران بارداری مشکلی را به وجود نمی‌آورد و سلامت جنین را به خطر نمی‌اندازد. درمان عفونت بسیار مهم است، چون کلامیدیا به شدت برای مادر و نوزاد خطرناک است. اگر عفونت کلامیدیا در دوران بارداری درمان نشود، خطر سقط جنین یا زایمان زودرس افزایش می‌یابد. به علاوه ممکن است عفونت در زمان وضع حمل و هنگام عبور نوزاد از کانال زایمان به وی منتقل شود؛ سرایت این عفونت نوزاد را در معرض خطر ابتلا به عفونت جدی چشم یا ذات‌الریه قرار می‌دهد که می‌تواند به مرگ نوزاد منجر شود. آنتی بیوتیک درمان قطعی کلامیدیا برای کلیه‌ی بیماران در تمام گروه‌های سنی است، درمان عفونت کلامیدیا بسیار آسان است. بنابراین هیچ دلیلی برای روبرو شدن با این خطرهای اجتناب‌پذیر وجود ندارد و بهتر است تمام بانوان باردار آزمایش کلامیدیا و دیگر بیماری‌های مقاربتی را بدون نگرانی انجام دهند.

پیشگیری
مطمئن‌ترین راه برای پیشگیری از عفونت کلامیدیا تراکوماتیس پرهیز از رابطه‌های جنسی غیرایمن است که با رعایت توصیه‌های زیر محقق می‌شود:
از کاندوم استفاده کنید: هنگام تماس‌های جنسی از کاندوم لاتکس مردانه و کاندوم پلی اورتان زنانه استفاده کنید. استفاده مناسب از کاندوم هنگام نزدیکی جنسی خطر ابتلا به عفونت کلامیدیا را کاهش می‌دهد، اما این خطر را کاملاً از بین نمی‌برد.
غربالگری‌های دوره‌ای انجام دهید: اگر فعالیت جنسی دارید، از پزشک معالجتان سوال کنید که غربالگری کلامیدیا و دیگر عفونت‌های مقاربتی را هر چند وقت یکبار باید انجام دهید.
از دوش واژن استفاده نکنید: چون دوش واژن تعداد باکتری‌های خوب موجود در واژن را کاهش می‌دهد، و در نتیجه خطر عفونت افزایش می‌یابد، توصیه نمی‌شود.

عوارض
ابتلا به کلامیدیا تراکوماتیس عوارض زیر را به دنبال دارد:
ابتلا به دیگر عفونت‌های مقاربتی: بیماران مبتلا به کلامیدیا تراکوماتیس بیشتر در معرض خطر ابتلا به انواع دیگر عفونت‌های مقاربتی ( STIs)، مانند سوزاک و HIV (ویروس عامل ایدز) قرار دارند.
بیماری التهابی لگن (PID): این بیماری عفونت رحم و لوله‌های فالوپ است که باعث تب و درد لگن می‌شود. عفونت‌های شدید نیاز به بستری شدن برای دریافت آنتی بیوتیک درون وریدی دارد. بیماری التهابی لگن به لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها و رحم، از جمله دهانه رحم آسیب می‌زند.
عفونت نزدیک بیضه‌ها (اپیدیدیمیت): عفونت کلامیدیا لوله‌ی مارپیچی به نام اپیدیدیم را که زیر هر بیضه قرار دارد، ملتهب می‌کند. این عفونت منجر به تب، ورم و درد کیسه بیضه (اسکروتوم) می‌شود.
عفونت غده پروستات: باکتری کلامیدیا می‌تواند در غده پروستات نیز پخش شود. عفونت پروستات منجر به درد حین رابطه جنسی و بعد از آن، تب و لرز، ادرار دردناک و درد پایین کمر می‌شود.
عفونت‌های نوزادی: عفونت‌ کلامیدیا هنگام زایمان طبیعی از کانال واژینال به نوزاد منتقل می‌شود و موجب ابتلا نوزاد به ذات‌الریه یا عفوت جدی چشم می‌شود.
ناباروری: عفونت‌های کلامیدیا، حتی عفونت‌های بدون نشانه یا علائم، باعث تشکیل شدن بافت همبند جای زخم و انسداد لوله‌های فالوپ می‌شود و به ناباروری زن می‌انجامد.
آرتریت واکنشی: بیماران مبتلا به کلامیدیا تراکوماتیس بیشتر مستعد ابتلا به آرتریت واکنشی یا سندرم رایتر هستند. این عارضه مفاصل، چشم‌ها و میزراه را درگیر می‌کند؛ میزراه لوله‌ای است که ادرار را از مثانه به خارج بدن منتقل می‌کند.

سوالات رایج
آیا کلامیدیا مسری است؟
چنانچه به کلامیدیا مبتلا شده باشید، اگر غشاهای مخاطی شما با غشاهای مخاطی فرد دیگر یا با ترشحات جنسی وی، مانند مایع منی یا واژینال تماس پیدا کند، عفونت منتقل می‌شود. سرایت عفونت کلامیدیا عموماً زمانی رخ می‌دهد که افراد هنگام رابطه جنسی مقعدی یا واژینال از کاندوم لاتکس استفاده نکنند. همچنین کلامیدیا از راه رابطه جنسی دهانی نیز منتقل می‌شود، هرچند احتمال این نوع سرایت کمتر است.
درصد شیوع کلامیدیا در مردان بالاتر است یا زنان؟
کلامیدیا در میان زنان شایع‌تر از مردان است.
آیا کلامیدیا از راه رابطه مقعدی نیز منتقل می‌شود؟
بله، اگر اسپرم فرد عفونی با غشاهای مخاطی بدون محافظ مقعد دیگری تماس پیدا کند، عفونت منتقل می‌شود. البته سرایت در جهت برعکس، یعنی از مقعد بیمار به آلت همسر نیز رخ می‌دهد.
آیا کلامیدیا از راه بوسه نیز منتقل می‌شود؟
خیر، کلامیدیا از راه بوسه دهان به دهان منتقل نمی‌شود.
آیا قرص ضدبارداری از ابتلا به کلامیدیا جلوگیری می‌کند؟
خیر، هرچند مصرف قرص ۹۹ درصد در پیشگیری از بارداری موثر است، اما هیچ کمکی به جلوگیری از عفونت‌های مقاربتی مانند کلامیدیا نمی‌کند.
آیا می‌توان تشخیص داد که فرد دیگری مبتلا به کلامیدیا است؟
این امکان در اکثر موارد وجود ندارد، چون کلامیدیا در ۵۰ درصد مردان و ۸۰ درصد زنان بیمار علامتی ندارد، با این توصیف غالباً بر پایه‌ی ظاهر افراد نمی‌توان متوجه ابتلا به کلامیدیا شد و آزمایش تنها راه تشخیص کلامیدیا است.
می‌توان درمان کلامیدیا را قبل از آزمایش شروع کرد؟
پزشکان در بعضی موارد تصمیم می‌گیرند که درمان با آنتی بیوتیک را قبل از آماده شدن جواب آزمایش و تایید تشخیص شروع کنند. علائم بیمار در این موارد شبیه علائم کلامیدیا است. با این حال حتی اگر شک ابتلا به کلامیدیا بسیار قوی باشد، باز هم لازم است که آزمایش عفونت‌های مقاربتی برای اطمینان انجام شود. همچنین این آزمایش‌ها برای تشخیص افتراقی و رد احتمال ابتلا به دیگر گونه‌های عفونت مقاربتی لازم است که علائمی مشابه کلامیدیا دارند. به همسر فردی که نتیجه‌ی آزمایش وی مثبت بوده و مبتلا به کلامیدیا است، توصیه می‌شود که درمان را قبل از تایید تشخیص و مشخص شدن نتیجه آزمایش شروع کند.
بیماران مبتلا به کلامیدیا تا چه مدت نباید رابطه جنسی داشته باشند؟
حداقل باید تا ۷ روز بعد از اتمام درمان و برطرف شدن علائم صبر کنید. چنانچه همسرتان درمان کلامیدیا را بعد از شما شروع کرده یا هنوز تحت درمان قرار نگرفته است، باید رابطه جنسی را حداقل تا ۷ روز بعد از اتمام درمان همسرتان به تاخیر بیاندازید.
سوزاک چه تفاوتی با کلامیدیا دارد؟
هرچند سوزاک و کلامیدیا، هر دو جزء عفونت‌های مقاربتی محسوب می‌شوند و از نظر الگوهای سرایت (رابطه جنسی بدون محافظ واژینال، مقعدی یا دهانی) و علائم شبیه هم هستند، تفاوت‌های شاخصی نیز بین این دو بیماری وجود دارد. تفاوت اول این است که سویه‌های باکتریایی محرک این دو نوع عفونت یکسان نیستند: عامل کلامیدیا باکتری‌ای به نام کلامیدیا تراکوماتیس است، حال آن که عامل ابتلا به سوزاک نایساریا گونوره‌آ است. به علاوه کلامیدیا فقط دستگاه‌های تناسلی مردان (اپیدیدیم) و زنان (لوله‌های فالوپ) را درگیر می‌کند، اما سوزاک می‌تواند در غشاهای مخاطی دهان، گلو، چشم و راست روده نیز پخش شود.