سنگ کلیه نوزاد را جدی بگیرید!

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه توده‌ای سخت از مواد معدنی و نمک‌هایی است که در کلیه‌ها تشکیل می‌شود. این سنگ‌ها ممکن است اندازه‌های مختلفی داشته باشند و اگر از طریق ادرار دفع نشوند، می‌توانند انسداد و درد ایجاد کنند. در نوزادان، سنگ کلیه معمولاً ناشی از عوامل ژنتیکی، اختلالات متابولیکی، تغذیه نامناسب یا مصرف داروهای خاص است که در ادامه، بیشتر درباره آن می‌خوانید.

علائم سنگ کلیه نوزاد

تشخیص سنگ کلیه در نوزادان دشوار است، زیرا آن‌ها نمی‌توانند درد خود را بیان کنند. با این حال، برخی از علائم رایج عبارتند از:

• خون در ادرار (هماچوری): ادرار نوزاد ممکن است به رنگ صورتی، قرمز یا قهوه‌ای درآید.
• بی‌قراری و گریه مداوم: نوزادان مبتلا به سنگ کلیه ممکن است بدون دلیل مشخص بی‌قراری کنند.
• عفونت‌های مکرر ادراری: وجود سنگ می‌تواند زمینه‌ساز عفونت‌های مجاری ادراری شود.
• کاهش اشتها و استفراغ: برخی نوزادان به دلیل درد ناشی از سنگ کلیه، اشتهای خود را از دست می‌دهند.
• تب و لرز: در صورتی که سنگ کلیه باعث انسداد و عفونت ادراری شود، ممکن است تب و لرز نیز ایجاد کند.

به طور کلی نیز توصیه می‌کنیم که در صورت مشاهده هر نوع علامت غیرعادی در نوزاد خود، سریعاً او را پیش پزشک ببرید.

علل سنگ کلیه نوزاد

عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد سنگ کلیه نوزاد شوند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• ژنتیک: اگر والدین سابقه سنگ کلیه داشته باشند، احتمال بروز آن در نوزاد نیز افزایش می‌یابد.
• اختلالات متابولیکی: برخی از نوزادان دچار مشکلات متابولیکی هستند که منجر به افزایش مواد معدنی در ادرار می‌شود.
• کم‌آبی: کم‌آبی بدن باعث افزایش غلظت ادرار و تشکیل سنگ می‌شود.
• مصرف برخی داروها: داروهای خاصی می‌توانند سطح مواد معدنی در بدن را تغییر داده و باعث تشکیل سنگ شوند.
• رژیم غذایی نامناسب: مصرف بیش از حد کلسیم یا پروتئین در تغذیه نوزادانی که غذا خوردن را شروع کرده‌اند، ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.

پزشکان معمولاً با بررسی تاریخچه خانوادگی و انجام آزمایش‌های لازم، علت دقیق ایجاد سنگ کلیه را مشخص می‌کنند.

تشخیص سنگ کلیه نوزاد

برای تشخیص این وضعیت در نوزادان، پزشک ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:

• آزمایش ادرار: بررسی وجود خون، کریستال یا عفونت در ادرار
• آزمایش خون: ارزیابی سطح مواد معدنی مانند کلسیم و اگزالات
• سونوگرافی کلیه: روشی غیرتهاجمی برای مشاهده سنگ‌های کلیوی و تعیین اندازه آن‌ها
• سی تی اسکن: در موارد خاص، پزشک ممکن است از سی تی اسکن نیز برای تشخیص دقیق‌تر استفاده کند.

برای این عارضه، تشخیص زودهنگام اهمیت زیادی دارد، زیرا می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.

عوارض سنگ کلیه نوزاد

اگر سنگ کلیه در نوزادان درمان نشود، ممکن است عوارض زیر را به وجود بیاورد:

• انسداد مجاری ادراری: سنگ‌های بزرگ می‌توانند جریان ادرار را مسدود کنند و باعث درد و تورم کلیه‌ها شوند.
• عفونت‌های مکرر: وجود سنگ کلیه، محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند.
• آسیب به کلیه: انسداد طولانی‌مدت می‌تواند عملکرد کلیه را کاهش دهد.
• هیدرونفروز: تجمع ادرار در کلیه‌ها می‌تواند به آن‌ها فشار وارد کرده و باعث تورم شود.

پس دوباره یادآوری می‌کنیم که پیشگیری و درمان زودهنگام، تنها راه حلی است که می‌تواند جلوی بروز این عوارض را بگیرد.

درمان سنگ کلیه نوزاد

روش‌های درمان سنگ کلیه بسته اندازه و محل آن‌ها عبارتند از:

• مصرف مایعات: در موارد خفیف، افزایش مصرف مایعات در نوزادانی که آب و غذا خوردن را شروع کرده‌اند، می‌تواند به دفع سنگ کلیه کمک کند.
• دارو درمانی: برخی داروها برای کاهش درد و کمک به دفع سنگ کلیه تجویز می‌شوند و می‌توانند موثر باشند.
• سنگ‌شکنی با امواج صوتی: در موارد خاص، می‌توان سنگ‌های بزرگ کلیه را با امواج خاص و شوک‌آمیز شکست. البته این روش به دلیل حساس بودن بدن نوزادان، توصیه نمی‌شود.
• جراحی: در صورتی که سنگ‌ها بسیار بزرگ باشند یا باعث انسداد مجاری ادراری شوند، ممکن است نیاز به جراحی باشد که البته برای این مورد نیز باید حساسیت‌های خاص را  در نظر گرفت.

هیچ‌کدام از روش‌های درمانی که ذکر کردیم، حتمی و دقیق نیستند. در واقع، به دلیل ضعیف و حساس بودن بدن نوزاد، تنها کسی که می‌تواند برای سنگ کلیه نوزاد شما درمان درست و دقیق را تجویز کند، یک پزشک متخصص است.

پیشگیری از سنگ کلیه نوزاد

با رعایت نکات زیر می‌توانید خطر بروز این عارضه در نوزاد خود را کاهش دهید:

• افزایش مصرف مایعات: اطمینان از دریافت مایعات کافی برای جلوگیری از غلیظ شدن ادرار (البته در نوزادانی که سن‌شان بیشتر است و می‌توانند آب بنوشند.)
• تغذیه مناسب: تنظیم رژیم غذایی نوزاد برای جلوگیری از مصرف بیش از حد مواد معدنی مانند کلسیم و اگزالات (این مورد نیز برای نوزادانی کاربرد دارد که به سن غذا خوردن رسیده‌ باشند.)
• مراقبت از سلامت ادراری: درمان سریع عفونت‌های ادراری و جلوگیری از بروز مشکلات کلیوی
• پیگیری‌های پزشکی منظم: بررسی وضعیت کلیه‌ها و انجام آزمایش‌های لازم در صورت وجود سابقه خانوادگی

سوالات متداول

آیا سنگ کلیه در نوزادان خطرناک است؟

بله، اگر سنگ کلیه نوزاد درمان نشود، می‌تواند باعث انسداد مجاری ادراری، عفونت‌های مکرر و آسیب به کلیه‌ها شود، اما تشخیص زودهنگام و درمان مناسب از عوارض جدی جلوگیری می‌کند.

آیا نوزادانی که زودتر از موعد متولد شده‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کلیه قرار دارند؟

بله، نوزادان نارس به دلیل رشد ناقص کلیه‌ها و نیاز به مراقبت‌های ویژه، ممکن است بیشتر در معرض مشکلات کلیوی از جمله سنگ کلیه قرار بگیرند.

آیا استفاده از پوشک می‌تواند باعث سنگ کلیه نوزاد شود؟

خیر، استفاده از پوشک به طور مستقیم باعث ایجاد سنگ کلیه نمی‌شود، اما اگر پوشک نوزاد دیر تعویض شود و عفونت ادراری ایجاد کند، این عفونت ممکن است خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد.

کلام آخر

سنگ کلیه نوزاد یک مشکل جدی است که نیاز به توجه ویژه دارد. بنابراین، شناسایی زودهنگام علائم، تشخیص دقیق و درمان مناسب این عارضه می‌تواند از بروز عوارض آن جلوگیری کند. هم‌چنین، رعایت نکات پیشگیرانه مانند مصرف مایعات کافی و تغذیه سالم می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد. توصیه ما این است که اگر نوزاد شما علائم مشکوکی دارد، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.