نمودار رشد چیست؟

نی نی بان، گروه ترجمه: اولین مطلب از بسته پایش رشد کودک به توضیح کلیت نمودار رشد اختصاص دارد. رشد یکی از معیارهای مهم اندازه‌گیری میزان سلامت است. نمودار رشد به والدین و پزشکان کمک می‌کند در یک نگاه الگویی از رشد کودک بر اساس سن و سال پیدا کنند. از آنجا که میزان رشد کودکان در سنین متفاوت، بسیار متنوع است ما تنها با مقایسه میزان طبیعی رشد در دیگران کودکان هم سن و هم جنس میتوانیم متوجه شویم که رشد کودک طبیعی است یا خیر و این چیزی است که نمودار شد به ما می‌دهد.

ساختن نمودار رشد
این نمودارهای رشد براساس اندازه‌گیری قد و وزن تعداد زیادی از کودکان در سنین مختلف به دست آمده است. کافی است از بیمارستان یکی از این جداول را تهیه کنید و در منزل هر ماه با اندازه‌گیری قد و وزن و دور سر آن را در این جدول واردکرده و بتوانید نمایی از میزان رشد کودکتان به دست آورید.


خط صدک به چه معناست؟
هر خط منحنی در این نمودار میزان درصد میانگین وزن، قد و دور سر کودکان را نشان می‌دهد. سه خط منحنی وجود دارد که به ترتیب از پایین به بالا صدک‌های ۳، ۵۰ و ۹۰ را نشان می‌دهد. منحنی خطی صدک به این معنی است که از هر ۱۰۰۰ کودک دختر و پسر ۵۰۰ نفر بالای منحنی و ۵۰۰ نفر پایین منحنی هستند و رشد مناسب و خوب روی منحنی خطی ۵۰درصد قرار می گیرد. در اصل میانگین در اینجا همان خط صدک پنجاهم است. به طور مثال اگر پسر سه ماهه شما در صدک چهلم برای وزن قرار دارد، ۴۰ درصد پسران سه ماهه همان وزن یا کمتر از فرزند شما را دارند و ۶۰ درصد وزن بیشتری دارند. گفتنی است اگر پسر شما همواره در صدک چهلم قرار داشته باشد اما ناگهان به صدک ۱۵ نزول کند باید حتما با پزشک مشورت کنید.

به ژنتیک توجه کنید
در منحنی رشد حتما باید به ژنتیک و توارث توجه داشته باشید به این معنا که اگر پدر و مادری از میانگین طبیعی قدکوتاه‌تری دارند ممکن است فرزندشان به کندی رشد کند و حتی کوچک‌تر از سایر همسالانش باشد. به همین ترتیب کودکی که در خانواده‌ای کم وزن بزرگ می‌شود، میتواند وزن‌گیری کندی داشته باشد یا به طور کلی کم وزن باشد. نکته مهم اینجاست که کودک تمام مواد غذایی مورد نیاز را دریافت کرده و میزان دریافت کالری‌اش با سوخت و ساز بدن یا متابولیسم بدن برابر و متناسب باشد.

چرا منحنی رشد صدک های جدید دارد؟
نمودار رشد در ابتدا از صدک ۳ تا ۹۷ بود و شامل ۵ صدک بود. منحنی‌های رشد جدید از صدک ۰.۴ تا ۹۹.۶ بوده و ۹ صدک را شامل می‌شود. هرچند هنوز در کشورمان از منحنی رشد قدیمی استفاده میشود اما جداول رشد جدید، دقیق‌تر هستند. تمام نمودارهای رشد براساس داده‌هایی از کودکانی است که با شیر مادر یا شیشه شیر تغذیه می‌کنند. اما براساس آمار کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند منحنی رشد نزدیک به هم دارند. داده‌ها از زمان تولد تا ۵ سالگی را شامل می‌شود.

نمودار رشد به جغرافیا وابسته است
علاوه بر سن هنگام تولد، ژنتیک و جنس، جغرافیا نیز در منحنی رشد موثر است. در کشورهای مختلف منحنی رشد تغییرات کمی با یکدیگر دارند. به طور مثال شرقی‌ها به نسبت متولدان غربی قد کوتاه‌تر هستند و به همین دلیل منحنی رشد بر همین اساس تغییراتی دارد. در کشور خودمان دختران و پسران در بدو تولد پایش می‌شوند و به صورت جداگانه وزن، قد و دور سرشان اندازه‌گیری میشود.