زمان حرف زدن نوزاد، حتما بخوانید

کودک شما دو سالگی را هم رد کرده اما هنوز نمی‌تواند صحبت کند؟ او مختصر کلماتی بر زبان می‌آورد اما در مقایسه با آنچه که هم سن و سالانش می‌گویند فکر می‌کنید بسیار اندک است. از این مسأله همواره نگران هستید که کودک‌تان رشد زبانی کندتری داشته باشد؟
در همین حال به یاد می‌آورید که دیگر کودک‌تان پیش‌تر از این و در همین سن و سال کلمات و حتی جملات بیشتری بیان می‌کرد! با این حال به خود امیدواری می‌دهید و منتظر می‌مانید که با گذشت زمان، این مشکل به تدریج برطرف شود. در واقع درمان عارضه‌ای مهم را نادیده می‌گیرد و نمی‌دانید که چه لطمه‌ای به رشد زبانی کودک خود وارد می‌کنید.

بین 12 تا 15 ماهگی کودک باید بتواند صداهایی مثل«م»، «ب»، «ن» و «د» را تولید کند. کودکان ۱/۵ تا 2 ساله باید بتوانند بین 20 تا 50 کلمه را به زبان بیاورند. بین 2 تا 3 سالگی هم کودک می تواند انبوهی از کلمات را بیان و آنها را با هم ترکیب کند.

درحقیقت این یکی از بزرگ‌ترین و نابخشودنی‌ترین اشتباهاتی است که والدین در قبال کودک خود مرتکب می‌شوند. آنها به خود می‌گویند که برخی کودکان زودتر از سایرین به حرکت افتاده و راه می‌روند و برخی نیز زودتر از سایر کودکان حرف زدن را فرا می‌گیرند، از این رو جایی برای نگرانی نیست و به هر حال دیر یا زود، کودک شروع به تکلم می‌کند.
این سناریویی رایج در میان والدین کودکانی است که آرام و کند صحبت می‌کنند. نکته تأمل برانگیز این است که برخی والدین در توجیه عدم نگرانی خود نسبت به این وضعیت می‌گویند: در عوض کودک در کارهای فیزیکی مانند دویدن پیشرفت خوبی داشته است!
کارشناسان امور تربیتی کودک به والدین توصیه می‌کنند که با آگاهی از آنچه که در فرآیند رشد و تکامل زبانی و گفتاری کودک «طبیعی» و «غیرطبیعی» به شمار می‌آید، به بهترین شیوه ممکن کودک را برای یادگیری تکلم و آماده ساختن برای ورود به جوامع بزرگ‌تر نظیر پیش‌دبستانی و محیط‌های آموزشی آماده کنند. از آن گذشته والدین مطمئن خواهند شد که سرعت یادگیری تکلم در کودکشان طبیعی است و یا با کاستی‌هایی همراه است.

قبل از ۱۲ ماهگی
تا پیش از ۱۲ ماهگی ، نوزادان صداهای مختلفی از خود تولید می‌کنند که گرچه در ظاهر معنا و مفهوم خاصی ندارد اما از روی همین صداها می‌توان تشخیص داد که فرآیند رشد و تکامل زبانی و گفتاری کودک بر اساس یک مکانیسم درست و طبیعی پیش می‌رود یا نه. صداهایی که کودک در این بازه زمانی برای برقراری ارتباط با محیط اطراف از خود تولید می‌کند را به دقت زیر نظر قرار دهید.
کارشناسان توصیه می‌کند که تا پیش از 12 ماهگی ، نوزاد باید نسبت به صداها حساسیت کاملی پیدا کرده باشد و با شنیدن نام چیزها و افرادی که برایش آشنا هستند، واکنش متفاوتی از خود بروز دهد. به خاطر داشته باشید نوزادانی که با شور و شوق زیادی به اطراف نگاه می‌کنند اما نسبت به تغییرات صدایی، واکنش چندانی از خود بروز نمی‌دهند احتمالا دچار مشکلاتی در سیستم شنوایی هستند.
در واقع این صداها، نخستین فاز رشد و تکامل زبانی کودک به شمار می‌آیند. همزمان با رشد نوزاد (معمولا در حدود 9 ماهگی) استفاده زنجیروار و به هم متصل این صداها نیز آغاز می‌شود. در واقع اگر با دقت بیشتری روی این صداها متمرکز شوید متوجه خواهید شد که کودک صداها را با زیر و بم متنوع‌تری نسبت به ماه‌های قبل ادا می‌کند. به تدریج کلماتی نظیر «ماما» و «بابا» را نیز بیان می‌کند، بی‌آنکه بداند معنای واقعی آنها چیست.

از 12 تا 15 ماهگی
کودک در حد فاصل این ماه‌ها طیف متنوعی از صداها را باید از خود تولید کند. این فرآیند شبیه تولید صداهایی مثل«م»، «ب»، «ن» و «د» است. او این روزها به طرز عجیبی تلاش می‌کند که از صدای سایر اعضای خانواده تقلید کرده و چیزهایی را به زبان آورد که در محیط اطرافش بارها شنیده و به نظرش آشنا می‌آیند. اگر همه چیز بر اساس یک روال طبیعی پیش رود، کودک باید بتواند کلماتی را به طور خودکار بیان کند، البته به جز «ماما» و «بابا». معمولا اسامی زودتر از سایر کلمات بیان می‌شوند. همچنین کودک در این سن می‌تواند درک نسبتا روشنی از مفهوم جهت‌هایی که بیان ساده‌ای دارند داشته باشد.

از ۱۸ تا ۲۴ ماهگی
اگرچه متغیرهای زیادی وجود دارد که موجب می‌شوند کودکان لزوما در یک سن مشخص کلمات مشابه را به زبان نیاورند با این حال اکثر کودکان ۱/۵ تا 2 ساله باید بتوانند بین 20 تا 50 کلمه را به زبان بیاورند. کودک در دو سالگی شروع به ترکیب کلمات و تولید عبارت‌های دو کلمه‌ای می‌کند. در ادامه تولید جملات ساده به یک عادت و رویه خوشحال‌کننده تبدیل می‌شود. در این سن کودک باید بتواند اشیا و مفاهیم خاصی را تشخیص دهد از جمله زمانی که درباره چشم‌ها، گوش‌ها و بینی از او سؤال می‌شود. همچنین باید بتواند دستورهای دو مرحله‌ای را درک کند، مانند: این لیوان را بردار و به من بده!

از 2 تا 3 سالگی
در این فاصله سنی والدین شاهد انفجار گفتاری در کودک هستند. کودک انبوهی از کلمات را آموخته و بر اساس یک رویه ساده و روان می‌تواند کلمات را با هم ترکیب کرده و عبارت‌های سه یا چهار کلمه‌ای بیان کند، چیزی که شاید بهتر باشد آن را جمله بنامیم. کارشناسان امور تربیتی کودک به والدین توصیه جدی می‌کنند که در این دوران زمان به مراتب بیشتری را با کودک سپری کنند.
آنها باید کودک را همراهی کرده و با تکرار کلماتی که به زبان می‌آورد او را تشویق به ادامه این روند کنند. در این سن درک کودک از کلمات و مفاهیم نیز افزایش قابل توجهی یافته است. در این سن کودک می‌فهمد که قرار دادن چیزی در زیر میز با قرار دادن آن بر روی میز دو مقوله متفاوت از هم هستند. کودک در این دوران تفاوت مفهومی رنگ‌ها را نیز درک می‌کند و حتی مفاهیم توصیفی نظیر «بسیار بزرگ» یا «خیلی دور» را هم متوجه می‌شود.
دکتر را خبر کنید: اگر کودک دو تا سه ساله شما به جای پاسخ به پرسش تان تنها صدا از خود در می آورد، پزشک را مطلع سازید. این می تواند یک نشانه از تاخیر در رشد زبانی باشد.

از سه تا چهار سالگی
سه تا چهار سال قادر به صحبت و بازی به طور همزمان می باشد. حدود 800 تا 1000 کلمه را می داند. کلمات مورد علاقه او "چرا"، "چی"، "کی" است. بیشتر از سن اش مسایل را درک می کند و می تواند به شما بگوید در زمان نبود تان چه اتفاقاتی افتاده است.

از چهار تا پنج سالگی
چهار تا پنج سال برقراری ارتباط برایش آسان و دایره واژگانش به ۲۰۰۰ کلمه رسیده است. می تواند یک داستان ساده با یک آغاز و پایان به همراه دنبال کردن عکس ها تعریف کند. برای یک تصویر ۴ یا ۵ جمله توصیفی با دستور زبان صحیح به کار می برد. بیشتر صدا ها را به درستی تلفظ می کند. از بسیاری از واژه های توصیفی شامل قید های زمان مانند "دیروز" استفاده می کند.

از شش تا هفت سالگی
شش تا هفت سال شباهت و تفاوت میان دو چیز را شرح می دهد. یک داستان با یک رویداد، بدون کمک از تصاویر تعریف می کند. مکالمات و اتفاقات گذشته را بازشماری می کند. جمع برخی از اسم ها را به صورت بی قاعده استفاده می کند.

هشت سالگی
هشت سال در تلفظ صدا ها، سرعت صحبت، زیر و بمی صدا و حجم سخنرانی ماهر شده است. از جملات پیچیده و مرکب استفاده می کند و قادر به داشتن یک مکالمه کامل با یک بزرگسال است.