از چه سنی کودک را از پوشک بگیریم؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: فرزند من دو سال و دو ماه دارد. می خواهم او را از پوشک بگیرم. دو دوره سعی کردم اما بی فایده بود و لجبازی می کند و قبول نمی کند در دستشویی یا حتی لگن بشیند. چه زمانی این کار را شروع کنم؟ همچنین وقتی عصبانی می شود سرش را به زمین می کوبد و هنوز هم نمی تواند درست حرف بزند و گنجینه لغاتش خیلی کم در حد ۵۰ کلمه است.

پاسخ دکتر نگار سجادیان، متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان:
سن از پوشک گرفتن بچه ها از دو سال تا دو و نیم سالگی است. اول باید فقط در طی روز پوشک بچه را باز کنند و شب باید بچه تا مدتی پوشک بشود تا بر روی ادرارش تسلط پیدا کند و بتواند خودش را نگه دارد. پسرها معمولا دیرتر از دخترها می توانند روی ادرارشان مسلط بشوند و در دخترها این اتفاق زودتر می افتد. به این مادر محترم توصیه می کنم اصلا به کودک فشار نیاورید. فرایند از پوشک گرفتن کودک باید با بازی و تشویق همراه باشد. سعی کنند لگنی که استفاده می کنند را در دسترس قرار داده و جای مشخصی برایش در نظر بگیرند که خود بچه بتواند برود روی آن بنشیند. وقتی مادر حس می کند که بچه دفع دارد باید او را بر روی لگن بگذارد و برایش قصه تعریف کند، یعنی به نحوی مشغولش کند تا این پروسه راه بیفتد. به هر حال فرایند از پوشک گرفتن کودک ۳-۲ ماهی طول خواهد کشید. اگر هم احساس می کنند بچه نمی تواند و هنوز آمادگی ندارد می توانند دوباره او را مدتی پوشک کنند. این مساله هیچ اشکالی ندارد و لازم نیست که مادرها خیلی در مورد این قضیه نگران شوند چون بچه ها با یکدیگر متفاوت هستند و در سن خاصی روی ادرارشان کنترل پیدا می کنند. پس از ۲-۱ ماه اگر احساس کردند کودکشان آماده است، دوباره به او آموزش بدهند. در ضمن اگر بچه در یک بازه زمانی کنترل ادرار خود را پیدا کرده و دوباره از دست داد، نگران نشوند. این مساله می تواند ناشی از استرس محیطی یا براثر ترس از تنبیه یا حتی عفونت ادراری باشد. بنابراین می توانند به پزشک معالجشان مراجعه کنند تا مطمئن شوند مشکل خاصی وجود ندارد.

پاسخ دکتر وحید نعمتی زاده، متخصص بیماری های نوزادان و کودکان:
برای بررسی وجود علائم عصبی در کودک لازم است که مشاهده مستقیم صورت گیرد. ضمن اینکه سابقه کودک و چگونگی بارداری مادر، رتباط والدین و عوامل محیطی مورد بررسی قرار گیرد. البته تشخیص چنین امری در این سن بسیار قضاوت زودرس و بیهوده ای است و نیاز به بالاتر رفتن سن بچه دارد. به نظر می رسد این رفتار احتمالاً بر اساس تقلید شکل گرفته و به صورت عادت درآمده است. لذا به صبر, تغییر واکنش شما و گذر زمان نیاز هست. سعی کنید پیش زمینه های ایجاد این رفتار را تغییر دهید، تا کمتر به او امر و نهی کنید. از تکرار رفتار او با بهانه های مختلف و ایجاد حواس پرتی جلوگیری کنید تا از دخالت عادت خارج شود. خوب است توسط متخصص اطفال یک چکاپ کامل صورت گیرد تا کمخونی علتی برای رفتارهای عصبی در او نگردد.
تاخیر در حرف زدن تا ۳ سالگی طبیعی است و به تدریج کودکان کلمات بیشتری را بیان می کنند ولی اگر بعد از مدتی یعنی تا سن ۳ سالگی نتواند کلمات بیشتری را بیان کند یا در گفتار و ادای کلمات دچار مشکل شود، حتما به یک گفتار درمانگر مراجعه کنید. معمولا کلماتی مانند بابا، قاقا، دد را کودک در ۱۲ ماهگی می گوید و در ۱۸ ماهگی می تواند حدودا ۳۰ کلمه را به زبان بیاورد. البته بعضی بچه ها نسبت به همسالان خود تنبل هستند و دیرتر راه می روند و حرف می زنند بنابراین نباید کودک را با سایر بچه ها مقایسه کنید.