تغذیه مناسب بارداری، سه ماه اول
در این ماه‌ها بسیاری از خانم‌ها برحسب عقاید اشتباهی مثل آنکه باید به اندازه ۲ نفر غذا بخورند، پرخوری می‌کنند، درصورتی که اصل فراموش نشدنی خوب خوردن است نه زیاد خوردن.
پرسش: من در دوران بارداری به سر میبرم و در هفته هفتم هستم میخواهم بدانم که چه نوع تغذیه ای در این دوران مناسب است اگه ممکن منو راهنمائی کنید
پاسخ: مادر در سه ماهه اول بارداری، نیازی به انرژی اضافه ای ندارد و در انتهای سه ماه اول وزن قابل توجهی نباید اضافه کند. در اوایل بارداری، شاهد تقسیم سلولی و در اواخر شاهد افزایش حجم بافت های جنینی هستیم. با شروع ۳ ماه دوم بارداری، حالت تهوع خانم های باردار تقریباً از بین می رود و انرژی و اشتها خود را باز می یابند. در حقیقت خانم های باردار دراین مرحله از بارداری از همیشه احساس گرسنگی بیشتری می کنند. در این ماه‌ها بسیاری از خانم‌ها برحسب عقاید اشتباهی مثل آنکه باید به اندازه ۲ نفر غذا بخورند، پرخوری می‌کنند، درصورتی که اصل فراموش نشدنی خوب خوردن است نه زیاد خوردن.د ر این زمان آنها باید روزانه ۳۰۰ کالری بیشترتر از زمان شروع بارداری مصرف کنند، بنابراین خانم ها در ۳ ماهه دوم بارداری نیاز به غذاهای پر انرژی تری دارند. مصرف شیر و لبنیات ۳ واحد در روز برای خانم های باردار از نوع کم چرب توصیه می شود. این ۳ واحد می تواند ۳ لیوان شیر یا ۳ کاسه ماست یا هر دوی آنها باشد. مصرف گوشت ماهی حداقل ۲ بار در هفته، مصرف روزانه ۱ تا ۲ عدد گردو اگر می خواهند فرزندشان ضریب هوشی بالایی داشته باشد، مصرف کنجد که هم کلسیم را تامین می کند و هم امگا۳ بالایی دارد و هم روی ضریب هوشی کودک تاثیر می گذارد، توصیه می شود. در نهایت مصرف چربی های جامد و چربی های حیوانی را باید کاهش داد و در عوض مصرف روغن های مایع گیاهی به ویژه روغن کانولا که امگا۳ زیادی دارد را باید بالا برد. مصرف میوه و سبزی نارنجی به ویژه هویج و زردآلو به خاطر بتاکاروتنی که به ویتامین A تبدیل می شود بسیار توصیه شده زیرا روی رشد جنین و سلامت آن تاثیر می گذارد.
در 3 ماهه سوم که جهش سریع رشد جنین اتفاق می افتد افزایش انرژی باید نسبت به زمان قبل از بارداری به 450 کیلوکالری برسد.این انرژی افزوده شده را نباید منحصرا از منابعی که فقط انرژی دارند، تامین کرد؛ بلکه باید از منابع انرژی های دیگر که نیازهای افزوده شده ی مادر به مواد معدنی و پروتئین ها را هم تامین می کند، استفاده کرد؛ چرا که مادر در دوران بارداری، کلسیم و ویتامین ها را در اختیار بچه می گذارد تا بتواند به رشد و تقسیمات سلولی ادامه دهد، بنابراین بهتر است به کیفیت غذای خود توجه کند.
در دوران بارداری مادر باید روزانه ۳ واحد لبنیات کم چرب(هر واحد معادل یک لیوان یا ۲۴۰ سی سی شیر یا سه چهارم لیوان ماست یا ۲ لیوان دوغ است)، دانه ها و مغزهای حاوی کلسیم، کنجد و بادام مصرف کند.
یک نکته ی مهم این که اگر چه مساله ی کیفیت غذای مادران به توان اقتصادی بستگی دارد اما لزوما وابسته به این مساله نیست. مادران آگاه که به دانش تغذیه اعتقاد دارند با هر امکانات مالی می توانند تغذیه کامل و کافی تهیه کرده و با تلفیق امکانات در دسترس، نیازهای بدن خود و جنین را فراهم کنند.
استفاده ی توام غلات و حبوبات، ۲ تا ۳ واحد میوه و ۷۰۰ گرم سبزیجات می تواند هم نیازهای ویتامینی را برطرف کند و هم مانع از ابتلا به یبوست شود.
میزان وزنی که مادر در دورن بارداری باید اضافه کند، به وزن قبل از بارداری ارتباط دارد. جدول زیر در این زمینه کمک می کند:
وزن قبل از بارداری اضافه وزن توصیه شده در بارداری
کم وزن 12.5تا 18 کیلوگرم
وزن طبیعی ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم
اضافه وزن 7 تا 11 کیلوگرم
چاق کمتر از ۷ کیلوگرم
غذاهایی که می بایست در دوران بارداری از مصرف آن ها پرهیز نمود:
* مصرف کافئین را محدود نمایید و بیش از 300 میلی گرم کافئین در روز مصرف ننمایید. محتوای کافئین در نوشیدنی های مختلف به نوع برگ ها(مثل برگ چای) و یا نوع دانه های مورد استفاده (مثلا نوع دانه های کاکائو، قهوه و ...) و نیز به نحوه ی آماده سازی نوشیدنی بستگی دارد. یک فنجان قهوه(حدود 240 سی سی قهوه ) به طور میانگین حاوی 150 میلی گرم کافئین است در حالی که یک لیوان چای سیاه معمولا حاوی 80 میلی گرم کافئین می باشد. یک لیوان نوشابه حاوی نوشابه های کافئین دار به طور متوسط دارای 30 تا 60 میلی گرم کافئین می باشد.به یاد داشته باشید که شکلات نیز حاوی کافئین است و میزان کافئین یک قالب شکلات می تواند معادل یک چهارم یک فنجان قهوه باشد.
* از مصرف الکل در دوران بارداری هم اجتناب نمایید. مطالعات علمی نشان داده اند که الکل با زایمان زودرس، عقب ماندگی ذهنی، نقایص مادرزادی و وزن کم در هنگام تولد در نوزادان مرتبط بوده است.
* مصرف شیرین کننده های مصنوعی حاوی ساخارین در دوره ی بارداری به شدت منع شده است چرا که این ماده می تواند از جفت عبور کند و به جنین برسد و ممکن است بقایای آن در بافت های بدن جنین باقی بماند.
* ماهی هایی که حاوی مقادیر زیادی جیوه هستند را نخورید: مثل کوسه ماهی، شمشیرماهی و ماهی خال مخالی.
* از مصرف انواع پنیرهای غیر پاستوریزه (مثل پنیر فتا و...) در دوران بارداری اجتناب کنید چرا که این پنیر ها می توانند موجب عفونت باکتریایی (لیستریا) گردند. هیچ نیازی نیست از مصرف دیگر پنیر های فرآوری شده و پنیرهای سفت یا پنیر خامه یا ماست اجتناب کنید فقط موارد غیر پاستوریزه و فرآوری نشده را نباید انتخاب کنید.
* از مصرف ماهی خام و نیز به ویژه حلزون ها و صدف هایی مثل صدف خوراکی اجتناب کنید.
سایر نکات:
دربین ویتامین ها، افزایش نیاز به اسید فولیک از همه بیشتر است که موجب رشد مغزی مناسب کودک شده و مادر باید از زمانی که تصمیم به بارداری می گیرد قرص اسید فولیک مصرف کند و مصرف آ ن را تا پایان ماه دوم بارداری ادامه دهد. نیاز به ویتامینهای گروهB خصوصاًB6 هم زیاد می شود که با افزایش مصرف منابع غنی از آنها تامین خواهد شد. از مهمترین مواد معدنی کلسیم است. اگر مادر از منابع کلسیم به مقدار کافی و مناسب مصرف نکند، به زودی دچارپوکی استخوان و خرابی دندان خواهد شد و رشد قدی کودک کمتراز حد معمول می شود. عنصر مهم دیگر آهن است که اکثر پزشکان ازماه چهارم بارداری مکمل آهن را توصیه می کنند.
ورزش در بارداری:
ورزش منظم به شما کمک می کند تا تغییرات جسمانی بارداری را تحمل کنید، به زایمان راحت و پیشگیری از عوارض بعد از زایمان کمک می کند، سطح انرژی شما را بالا می برد و سلامت شما را بهبود می بخشد.ورزش همچنین با بالا بردن استقامت و کشش عضلات، شما را برای زایمان آماده می کند و بهبود پس از زایمان را سرعت می بخشد. به اغلب زنان باردار، حداقل ۳۰ دقیقه ورزش متوسط در اکثر روزهای هفته توصیه می شود. اما حتی زمان و دفعات کمتر نیز، به آمادگی در زایمان و تناسب اندام شما کمک می کند.پیاده روی، ورزش مناسبی برای شروع می باشد. این ورزش شرایط هوازی متوسطی با حداقل فشار بر مفاصل را ایجاد می کند.ورزش های قدرتی نیز تا زمانی که وزنه سنگین بلند نمی کنید، مناسب می باشند. البته در همه موارد باید با پزشک خود برای انتخاب نوع و شدت ورزش مشورت نمایید.
برخی از مشکلات دوران بارداری:
در طول بارداری ممکن است حالت تهوع صبحگاهی، اسهال یا یبوست داشته باشید. لذا به این پیشنهادات توجه نمایید:
حالت تهوع صبحگاهی: قبل از اینکه از رختخواب بلند شوید، مقداری بیسکوییت ترد بخورید. غذای خود را طی چندین وعده در روز و به صورت کم حجم دریافت نمایید. از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ شده اجتناب کنید.
یبوست: میزان زیادی از سبزیجات و میوه های تازه بخورید. همچنین 6 تا 8 لیوان در روز آب بنوشید.
اسهال: غذاهای حاوی پکتین و صمغ (دو نوع فیبر غذایی) مانند پوره سیب، موز، برنج سفید، آرد جو، نان گندم تصفیه شده را بخورید، زیرا به جذب آب کمک می کنند.
سوزش سر دل: غذای خود را طی چندین وعده در روز و به صورت کم حجم بخورید. مصرف نوشیدنی ها و غذاهای حاوی کافئین را کاهش دهید.
پاسخ: مادر در سه ماهه اول بارداری، نیازی به انرژی اضافه ای ندارد و در انتهای سه ماه اول وزن قابل توجهی نباید اضافه کند. در اوایل بارداری، شاهد تقسیم سلولی و در اواخر شاهد افزایش حجم بافت های جنینی هستیم. با شروع ۳ ماه دوم بارداری، حالت تهوع خانم های باردار تقریباً از بین می رود و انرژی و اشتها خود را باز می یابند. در حقیقت خانم های باردار دراین مرحله از بارداری از همیشه احساس گرسنگی بیشتری می کنند. در این ماه‌ها بسیاری از خانم‌ها برحسب عقاید اشتباهی مثل آنکه باید به اندازه ۲ نفر غذا بخورند، پرخوری می‌کنند، درصورتی که اصل فراموش نشدنی خوب خوردن است نه زیاد خوردن.د ر این زمان آنها باید روزانه ۳۰۰ کالری بیشترتر از زمان شروع بارداری مصرف کنند، بنابراین خانم ها در ۳ ماهه دوم بارداری نیاز به غذاهای پر انرژی تری دارند. مصرف شیر و لبنیات ۳ واحد در روز برای خانم های باردار از نوع کم چرب توصیه می شود. این ۳ واحد می تواند ۳ لیوان شیر یا ۳ کاسه ماست یا هر دوی آنها باشد. مصرف گوشت ماهی حداقل ۲ بار در هفته، مصرف روزانه ۱ تا ۲ عدد گردو اگر می خواهند فرزندشان ضریب هوشی بالایی داشته باشد، مصرف کنجد که هم کلسیم را تامین می کند و هم امگا۳ بالایی دارد و هم روی ضریب هوشی کودک تاثیر می گذارد، توصیه می شود. در نهایت مصرف چربی های جامد و چربی های حیوانی را باید کاهش داد و در عوض مصرف روغن های مایع گیاهی به ویژه روغن کانولا که امگا۳ زیادی دارد را باید بالا برد. مصرف میوه و سبزی نارنجی به ویژه هویج و زردآلو به خاطر بتاکاروتنی که به ویتامین A تبدیل می شود بسیار توصیه شده زیرا روی رشد جنین و سلامت آن تاثیر می گذارد.
در 3 ماهه سوم که جهش سریع رشد جنین اتفاق می افتد افزایش انرژی باید نسبت به زمان قبل از بارداری به 450 کیلوکالری برسد.این انرژی افزوده شده را نباید منحصرا از منابعی که فقط انرژی دارند، تامین کرد؛ بلکه باید از منابع انرژی های دیگر که نیازهای افزوده شده ی مادر به مواد معدنی و پروتئین ها را هم تامین می کند، استفاده کرد؛ چرا که مادر در دوران بارداری، کلسیم و ویتامین ها را در اختیار بچه می گذارد تا بتواند به رشد و تقسیمات سلولی ادامه دهد، بنابراین بهتر است به کیفیت غذای خود توجه کند.
در دوران بارداری مادر باید روزانه ۳ واحد لبنیات کم چرب(هر واحد معادل یک لیوان یا ۲۴۰ سی سی شیر یا سه چهارم لیوان ماست یا ۲ لیوان دوغ است)، دانه ها و مغزهای حاوی کلسیم، کنجد و بادام مصرف کند.
یک نکته ی مهم این که اگر چه مساله ی کیفیت غذای مادران به توان اقتصادی بستگی دارد اما لزوما وابسته به این مساله نیست. مادران آگاه که به دانش تغذیه اعتقاد دارند با هر امکانات مالی می توانند تغذیه کامل و کافی تهیه کرده و با تلفیق امکانات در دسترس، نیازهای بدن خود و جنین را فراهم کنند.
استفاده ی توام غلات و حبوبات، ۲ تا ۳ واحد میوه و ۷۰۰ گرم سبزیجات می تواند هم نیازهای ویتامینی را برطرف کند و هم مانع از ابتلا به یبوست شود.
میزان وزنی که مادر در دورن بارداری باید اضافه کند، به وزن قبل از بارداری ارتباط دارد. جدول زیر در این زمینه کمک می کند:
وزن قبل از بارداری اضافه وزن توصیه شده در بارداری
کم وزن 12.5تا 18 کیلوگرم
وزن طبیعی ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم
اضافه وزن 7 تا 11 کیلوگرم
چاق کمتر از ۷ کیلوگرم
غذاهایی که می بایست در دوران بارداری از مصرف آن ها پرهیز نمود:
* مصرف کافئین را محدود نمایید و بیش از 300 میلی گرم کافئین در روز مصرف ننمایید. محتوای کافئین در نوشیدنی های مختلف به نوع برگ ها(مثل برگ چای) و یا نوع دانه های مورد استفاده (مثلا نوع دانه های کاکائو، قهوه و ...) و نیز به نحوه ی آماده سازی نوشیدنی بستگی دارد. یک فنجان قهوه(حدود 240 سی سی قهوه ) به طور میانگین حاوی 150 میلی گرم کافئین است در حالی که یک لیوان چای سیاه معمولا حاوی 80 میلی گرم کافئین می باشد. یک لیوان نوشابه حاوی نوشابه های کافئین دار به طور متوسط دارای 30 تا 60 میلی گرم کافئین می باشد.به یاد داشته باشید که شکلات نیز حاوی کافئین است و میزان کافئین یک قالب شکلات می تواند معادل یک چهارم یک فنجان قهوه باشد.
* از مصرف الکل در دوران بارداری هم اجتناب نمایید. مطالعات علمی نشان داده اند که الکل با زایمان زودرس، عقب ماندگی ذهنی، نقایص مادرزادی و وزن کم در هنگام تولد در نوزادان مرتبط بوده است.
* مصرف شیرین کننده های مصنوعی حاوی ساخارین در دوره ی بارداری به شدت منع شده است چرا که این ماده می تواند از جفت عبور کند و به جنین برسد و ممکن است بقایای آن در بافت های بدن جنین باقی بماند.
* ماهی هایی که حاوی مقادیر زیادی جیوه هستند را نخورید: مثل کوسه ماهی، شمشیرماهی و ماهی خال مخالی.
* از مصرف انواع پنیرهای غیر پاستوریزه (مثل پنیر فتا و...) در دوران بارداری اجتناب کنید چرا که این پنیر ها می توانند موجب عفونت باکتریایی (لیستریا) گردند. هیچ نیازی نیست از مصرف دیگر پنیر های فرآوری شده و پنیرهای سفت یا پنیر خامه یا ماست اجتناب کنید فقط موارد غیر پاستوریزه و فرآوری نشده را نباید انتخاب کنید.
* از مصرف ماهی خام و نیز به ویژه حلزون ها و صدف هایی مثل صدف خوراکی اجتناب کنید.
سایر نکات:
دربین ویتامین ها، افزایش نیاز به اسید فولیک از همه بیشتر است که موجب رشد مغزی مناسب کودک شده و مادر باید از زمانی که تصمیم به بارداری می گیرد قرص اسید فولیک مصرف کند و مصرف آ ن را تا پایان ماه دوم بارداری ادامه دهد. نیاز به ویتامینهای گروهB خصوصاًB6 هم زیاد می شود که با افزایش مصرف منابع غنی از آنها تامین خواهد شد. از مهمترین مواد معدنی کلسیم است. اگر مادر از منابع کلسیم به مقدار کافی و مناسب مصرف نکند، به زودی دچارپوکی استخوان و خرابی دندان خواهد شد و رشد قدی کودک کمتراز حد معمول می شود. عنصر مهم دیگر آهن است که اکثر پزشکان ازماه چهارم بارداری مکمل آهن را توصیه می کنند.
ورزش در بارداری:
ورزش منظم به شما کمک می کند تا تغییرات جسمانی بارداری را تحمل کنید، به زایمان راحت و پیشگیری از عوارض بعد از زایمان کمک می کند، سطح انرژی شما را بالا می برد و سلامت شما را بهبود می بخشد.ورزش همچنین با بالا بردن استقامت و کشش عضلات، شما را برای زایمان آماده می کند و بهبود پس از زایمان را سرعت می بخشد. به اغلب زنان باردار، حداقل ۳۰ دقیقه ورزش متوسط در اکثر روزهای هفته توصیه می شود. اما حتی زمان و دفعات کمتر نیز، به آمادگی در زایمان و تناسب اندام شما کمک می کند.پیاده روی، ورزش مناسبی برای شروع می باشد. این ورزش شرایط هوازی متوسطی با حداقل فشار بر مفاصل را ایجاد می کند.ورزش های قدرتی نیز تا زمانی که وزنه سنگین بلند نمی کنید، مناسب می باشند. البته در همه موارد باید با پزشک خود برای انتخاب نوع و شدت ورزش مشورت نمایید.
برخی از مشکلات دوران بارداری:
در طول بارداری ممکن است حالت تهوع صبحگاهی، اسهال یا یبوست داشته باشید. لذا به این پیشنهادات توجه نمایید:
حالت تهوع صبحگاهی: قبل از اینکه از رختخواب بلند شوید، مقداری بیسکوییت ترد بخورید. غذای خود را طی چندین وعده در روز و به صورت کم حجم دریافت نمایید. از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ شده اجتناب کنید.
یبوست: میزان زیادی از سبزیجات و میوه های تازه بخورید. همچنین 6 تا 8 لیوان در روز آب بنوشید.
اسهال: غذاهای حاوی پکتین و صمغ (دو نوع فیبر غذایی) مانند پوره سیب، موز، برنج سفید، آرد جو، نان گندم تصفیه شده را بخورید، زیرا به جذب آب کمک می کنند.
سوزش سر دل: غذای خود را طی چندین وعده در روز و به صورت کم حجم بخورید. مصرف نوشیدنی ها و غذاهای حاوی کافئین را کاهش دهید.
منبع:
تبیان
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼