علت بی اشتهایی در کودکان، اختلال رشد است؟

پرسش: پسری ۱۵ ماهه دارم که بی اشتهاست و غذا کم و به سختی میخورد تا ۶ ماهگی شیر مادر را خوب میخورد اما بعد از آن فقط روزانه ۴ بار شیر مادر را میخورد به تدریج این روند کم شد و الان فقط در شبانه روز دو بار شیر میخورد.در حال حاضر وزنش ۸ کیلوست و فقط ۴ دندان نیشش در آمده و کلمه ای هم نمیتواند بگوید و از لحاظ راه رفتن هم فقط از زمین بلند میشود و یک یا دو قدم برمیدارد. در این مدت بی اشتهای از شیرهای پاکتی با عسل مخلوط کرده و به او میدهیم. لطفا در مورد تغذیه و عقب بودن نسبت به دیگر کودکان هم سنش و همچنین شیر دادنش راهنمایی بفرمایید.

پاسخ: کودک شما دچار کم وزنی است. باید حتما به یک پزشک متخصص کودکان مراجعه کنید تا علت این کم اشتهایی و عقب بودن رشد جسمی مشخص شود.
شیرمادر تا پایان ۶ ماهگی به تنهایی و بدون اضافه کردن هر نوع غذای کمکی برای رشد طبیعی شیرخوار کافی است. البته از ۱۵ روزگی باید به کودک قطره مولتی ویتامین یا A+D نیز داد. بعد از ۶ ماهگی نیازهای غذایی شیر خوار به تنهایی با شیر برآورده نمی شود و لازم است علاوه بر شیر مادر، تغذیه کودک با غذاهای نیمه جامد نیز شروع شود. علاوه بر تامین انرژی، تغذیه تکمیلی، دوران بسیار حساسی برای ایجاد عادات صحیح غذایی و آمادگی برای استفاده از غذای سفره خانوار بعد از یکسالگی است. بهترین سن شروع غذای کمکی بعد از پایان ماه ششم زندگی است. بعد از سن ۶ ماهگی نیاز غذایی کودک تنها با خوردن شیر مادر تامین نمی شود و باید علاوه بر شیر مادر به کودک غذای کمکی داده شود در غیر این صورت ممکن است رشد کودک کند یا حتی متوقف شده و منجر به سوء تغذیه شود (البته این بدان معنی نیست که باید دفعات شیردهی را کم کرد بلکه باید مادر را ترغیب کرد که هر زمان که کودک تمایل داشت شیر خود را به او بدهد و برای پیشگیری از کاهش حجم شیر دفعات شیردهی را افزایش دهد). اگر غذای کمکی دیر شروع شود کودک تمایل خود را به خوردن غذاهای دیگر و امتحان کردن مزه و طعم های جدید از دست بدهد. همچنین تکامل عمل جویدن به تعویق می افتد و کودک غذای دیگری جز شیر مادر و یا مایعات را نمی خورد که این خود منجر به کم غذایی، اختلال رشد و سوء تغذیه می شود. غذایی که برای کودک به عنوان غذای کمکی انتخاب می شود باید خصوصیات زیر را دارا باشد:
ـ نرم و سهل الهضم باشد.
ـ مواد اولیه آن در دسترس خانواده باشد.
ـ قیمت آن ارزان و مناسب عادات غذایی خانواده باشد.
ـ مقوی و مغذی باشد یعنی انرژی، پروتئین، املاح و ویتامینهای ضروری کودک را تامین کند.
ـ تازه، پاکیزه و بهداشتی تهیه شود.
ـ کاملا" پخته و بعد از خنک شدن مصرف شود.

ـ مواد غذایی باید از نظر مقدار و نوع بتدریج به غذای شیر خوار اضافه شود.
ابتدا از یک نوع غذای ساده شروع و بتدریج به مخلوطی از چند نوع غذا تغییر یابد.
از مقدار کم شروع و بتدریج بر مقدار آن افزوده شود.
بین اضافه کردن مواد غذایی مختلف حدود ۵ تا ۷ روز فاصله لازم است. زیرا شیرخوار باید به یک نوع غذا عادت کند و بعد غذای جدید اضافه شود. همچنین اضافه کردن یک به یک مواد غذایی سبب می شود اگر ناسازگاری و حساسیت به یک ماده غذایی وجود داشته باشد برای مادر شناخته شود. ضمنا" دستگاه گوارش کودک فرصت پیدا می کند تا به غذا عادت کند.
ابتدا باید غذا رقیق باشد مثلا" غلظت آن کمی بیشتر از شیر مادر باشد سپس به تدریج بر غلظت آن افزوده شود. سفت کردن تدریجی غذا سبب یاد گرفتن عمل جویدن می شود.
اگر در شروع غذای تکمیلی شیرخوار به غذای خاصی بی میل بود در خوردن آن نباید پافشاری کرد می توان یک تا دو هفته آن غذا را حذف و سپس دوباره به او داد.
اختلال رشد و سوءتغذیه از مشکلات شایع میان کودکان است، اما از آنجا که به صورت تدریجی و به نوعی خاموش بروز می‌کند، دیر تشخیص داده می‌شود. به این ترتیب، والدین با تأخیر متوجه این موضوع و مشکل می‌شوند، به گونه‌ای که آثار سوء آن به خصوص در سال‌های اول، رشد کودک را تحت تأثیر قرار داده و این مشکل ماندگار می‌شود. بنابراین سوءتغذیه و آثار ناشی از آن بر رشد کودک هرچه زودتر باید تشخیص داده شود تا اقدامات درمانی لازم برای مقابله با آن صورت بگیرد. اما نکته مهم اینجاست یکی از عوامل مهمی که به کمبود دریافت مواد غذایی یا اختلال در روند هضم و جذب مواد غذایی دریافتی و در واقع سوءتغذیه در کودکان منجر می‌شود، آلرژی یا حساسیت غذایی است.
برای تشخیص مشکل کودک باید حتما به متحصص کودکان مراجعه کنید. ممکن است عقب افتادگی رشد به دلیل بیماریهای روده ای، حساسیت های غذایی و یا مشکلات هورمونی باشد. تشخیص دقیق بر عهده پزشک است.