حساسیت پوستی کودکان، نوعی اگزماست؟

پرسش: اینجانب دختری دارم نزدیک ۲ سال که از ۴ ماهگی در صورت و اتصالهای دست و پا حساسیت های بوجود آمده که خیلی متخصص ها معاینه کردند و درمان را هیدرو کورتیزون پماد و شربت دانستند ولی بعد از عوارض جانبی داروهای مذکور کمتر استفاده نمودیم و با وجود مصرف دراوها موقتا رفع و دوباره عود می کند .بعضی دکترها ان را ناشی از مصرف شیر مادر می دانند لطفا مرا راهنمایی نمائید.

پاسخ: اگزما یک بیماری پوستی است که اشکال مختلف با علل متفاوت دارد. اگزمای آتوپیک یکی از شایع ترین انواع اگزما است که به خصوص در نوزادان و کودکان ایجاد می شود. این نوع اگزما معمولا با تاریخچه شخصی یا خانوادگی سایر بیماریهای حساسیتی همچون آسم و حساسیت های فصلی رابطه دارد..
شیوع این نوع اگزما طی سه دهه گذشته به خصوص در کشورهای پیشرفته افزایش قابل توجهی داشته است و به نظرمی رسد زندگی ماشینی و شهر نشینی باعث افزایش شیوع آن می گردد طوری که در اروپای شمالی میزان شیوع اگزمای اتوپیک در کودکان تا بیست درصد هم گزارش شده است.
علایم اگزمای آتوپیک چیست؟ درماتیت آتوپیک با خارش شروع می شود. البته باید توجه داشت خود بثورات۰خارش زا نیستند بلکه این خارش است که سبب بثورات پوستی می شود. این خارش بیشتر در قسمت هایی از پوست که گرما و رطوبت را در در خود نگه می دارند مثل چین های آرنج۰زانو۰گردن۰صورت و کشاله ران وجود دارد. یکی از نکات مهم در این بیماری انتشار ضایعات بر اساس سن بیمار است که در سه دوره ظاهر می شود:
۱-مرحله شیرخوارگی (تولد تا۲سالگی)
شایع ترین تظاهر بیماری در این سن۰مناطق قرمز۰خشک و پوسته دار محدود به گونه های کودک در فصل زمستان است. باید دقت شود که اطراف دهان و مناطق کناری بینی در این بیماری گرفتار نمی شوند ولی معمولا چانه بیمار درگیر است. این ضایعات اگزوداتیو و طول کشنده سبب اختلال خواب در کودک می شوند. خراش و شستشوی مکرر توسط والدین در نهایت سبب پلاک قرمز رنگ پوسته دارمی شود که تظاهر تیپیک اگزمای نوزادی است. در۵۰% موارد تا ۱۸ ماهگی این ضایعات بهبود می یابند. باید دقت شود که عواملی مانند دندان در آوردن ۰بیماریهای تنفسی و مسائل عاطفی سیر بیماری را در شیرخواران تحت تاثیر قرار می دهد.
۲-مرحله کودکی(۲-۱۲سالگی)
شایع ترین تظاهر در این سن التهاب در نواحی فلکسور بدن (حفره انته کوبیتال) گردن ۰مچ دست و پا است. در این طیف سنی تخریب ملانوسیت ها که متعاقب خاراندن مداوم ایجاد می گردد سبب ایجاد نواحی هیپو پیگمانه می شود.
۳-مرحله بزرگسالی (۱۲سالگی به بعد)
تظاهرات رایج در این گروه سنی شامل گرفتاری نواحی فلکسور ۰درماتیت دست۰التهاب دور چشم وناحیه انوژنیتال است.
به طور کلی برای تشخیص درماتیت اتوپیک نیاز به ۳ معیار از ۵معیاری است که در زیر ذکر شده اند:
۱/خارش
۲/درماتیت مزمن یا راجعه
۳-لیکنیفیکاسیون فلکسورها در بالغین
۴-.درگیری صورت و سطوح اکستانسور در شیرخواران وکودکان
۵/سابقه فردی یا فامیلی آتوپی ۰آسم و رینیت آلرژیک .
چه عواملی باعث ایجاد اگزمای آتوپیک می شوند یا آن را تشدید می کنند؟
در بروز اگزمای آتوپیک عوامل مختلف ارثی ، ایمنی، متابولیک، نورواندوکرین و عفونی مشارکت دارند اما به طور اختصار می توان گفت که علاوه بر استعداد خانوادگی برای ابتلا به اگزما عوامل دیگری هم در ایجاد یا تشدید آن دخیلند که عبارتند از:
استرس : استرس در اشکال گوناگون میتواند اگزمای آتوپیک را بدتر کند: کم نیستند کودکانی که به هنگام امتحانات دچار حملات اگزما میشوند!
آب و هوا: تغییرات شدید حرارت می تواند اگزما را تشدید کند. معمولا در آب وهوای خشک اگزمای آتوپیک شدیدتر میشود.
مواد حساسیت زا: عوامل مختلف حساسیت زا همچون گرد و غبار و پشم حیوانات و نیز برخی از غذا ها به خصوص مواد افزودنی غذایی از دیگر عوامل مشدد اگزما هستند.
عوامل خاص دیگری از جمله تغییر دما و عرق کردن ۰شست وشوی بیش از اندازه ۰مصرف کورتون۰استرس۰پوشیدن لباسهای تحریک کننده پوست ۰قرار گرفتن در معرض مواد تحریک کننده و آلرژن های موجود درهوا و غذا می توانند این بیماری را تشدید کنند.
درمان
در درمان اگزمای آتوپیک توجه به چند عامل اهمیت دارد که عبارتند از:
درمان خشکی پوست: به هر نحو ممکن میبایست پوست این کودکان را چرب نگاه داشت. استفاده مکرر از مواد امولیانت (نرم کننده) و پرهیز از استفاده از صابون های قوی از اصول اولیه برخورد با اگزمای اتوپیک است.
درمان خارش: با خنک نگاه داشتن پوست، استفاده از البسه نخی و نهایتا مصرف آنتی هیستامین ها می بایست خارش این کودکان را کنترل کرد.
درمان ضایعات جلدی: استفاده از داروهای استیروییدی موضعی تحت نطارت پزشک معمولا باعث بهبود ضایعات جلدی می شود، هرچند گاهی درمان های قوی تری لازم میشود.
درمان عفونت ثانویه: با مصرف صحیح آنتی بیوتیک ها و رعایت بهداشت ممکن می شود.
توصیه هایی برای والدین کودکان مبتلا به اگزمای آتوپیک:
- استفاده از پمادهای نرم کننده را جزو برنامه های منظم مراقبت از پوست و به صورت عادت در آورید. توصیه من آن است که این کار را خود شخصا و با حوصله انجام دهید و استفاده از آن را به کودک خود محول نکنید!
- سعی کنید لباس زیرکودک همیشه نخی بوده، حتی الامکان از تماس پوست با البسه نایلونی و پشمی اجتناب شود.
- استحمام اگزما را بدتر نمی کند، اما استفاده از صابون و آب داغ چرا! بنابر این بهتر است با آب ملایم و مواد غیر صابونی یا صابون های بسیار ملایم پوست پاک شود. همچنین پس از استحمام از سایش شدید پوست با حوله خودداری کنید و حتما بلافاصله از نرم کننده استفاده نمایید.
- اگر پزشک شما استفاده از آنتی بیوتیک یا پماد های کورتونی را برای مدتی توصیه می کند، مطابق دستور وی عمل کنید. استفاده درست این داروها هیچ خطری برای کودک شما نخواهد داشت.
- درمان اگزما نیازمند وقت و حوصله است. علاوه بر این کودکان مبتلا به اشکال شدید اگزمای آتوپیک غالبا از لحاظ روحی قدری با دیگران متفاوتند، بنابر این نیازمند توجه بیشتر و متناسب هستند.