غذا و میوه برای افزایش شیر مادر

پرسش: برای افزایش شیر مادر چه غذاهایی و چه میوه هایی باید خورد؟

پاسخ: شیردهی دورانی خاطره انگیز برای مادراست. سختی ها و شیرینی هایش همه در ذهن مادر به خوبی نقش می بندد. مادر و کودک عاشق و نیازمند یکدیگرند و مادر فداکارانه آنچه در روح و جسمش دارد به کودک می بخشد و برای آنکه بتواند با سلامت کامل و خاطره ای خوش این دوران را به پایان برساند ، باید بداند که چگونه نیازهایش را تامین کند.
پژوهش های انجام شده در 30 سال اخیر نشان داده ، بهترین و کامل ترین غذا برای کودک تا سن 4 تا 6 ماهگی فقط شیر مادر است .
. چون شیر مادر از شیرهای دیگر مغذی تر است.
. همیشه استریل است.
. بیش از۳۰۰ نوع عامل ضد میکروبی در شیرمادر وجود دارد که مانع بروز بیماری در کودک خواهد شد . از این رو میزان شیوع اسهال در کودکانی که شیرمادرخوار هستند ۳ تا ۱۴ بار کمتر از کودکان شیرخشکی است و به دلیل وجود همین عوامل ضد میکروبی، نوزاد خیلی کمتر به عفونت تنفسی ، عفونت اداری و عفونت گوش میانی مبتلا می شود.
. شیرمادر کمتر ایجاد حساسیت می کند و در خانواده هایی که یکی از اعضاء مبتلا به حساسیت هستند، حتماً باید کودک با شیر مادر تغذیه شود.
. کودکی که شیر مادر می خورد نه زیادی چاق و پفکی می شود و نه لاغرمی ماند. چون کلیه نیازهای کودک با شیر مادر تامین خواهد شد. مثلاً اگر نوزادی زودتر از موعد بدنیا آید شیر مادرش با شیر مادری که نوزاد و به موقع بدنیا آمده تفاوت زیادی دارد و نیازهای کودک را برای رشد بیشتر تامین خواهد کرد.

یک نکته جالب در مورد شیرمادر این است که شیری که کودک در دقایق اول می مکد، حاوی پروتئین بیشتر و چربی کمتر است و با ادامه شیر خوردن به مرور چربی شیر زیادتر می شود. این مساله باعث می شود که کودک درزمان لازم احساس سیری کند و مادر باید توجه داشته باشد که نوزاد را زود از سینه جدا نکند تا کودک با چربی دقایق آخر شیردهی، وزن گیری بهتری داشته باشد.
. مکیدن سینه باعث رشد فک و دندانهای کود ک می شود.
. تماس نزدیک مادر و نوزاد باعث افزایش مهر و محبت آنها می شود.
پس شیرمادر مناسب ترین و طبیعی ترین روش تغذیه شیر خوار است.

آب و آبمیوه، چای شیر، زعفران، برگ ریحان، ماهی سالمون، بادام و دیگر آجیل ها از مواد غذایی هستند که باعث افزایش شیر مادر می شوند.

نیازهای غذایی مادر در دوران شیردهی
در دوران بارداری، جنین بسیاری از ذخائر بدن مادر را مصرف می کند و اگر مادر در دوران شیردهی تغذیه نامناسبی داشته باشد، به مرور خصوصاً با زایمانهای مکرر قوایش تحلیل می رود ، استخوانهایش پوک می شود ، ریزش مو پیدا می کند و گاهی ازترس اینکه این عوارض پیش آید آنقدر پرخوری می کند که وزنش بالا رفته و بازگشت به وزن پیش از بارداری بسیار مشکل خواهد شد. پس بسیار اهمیت دارد مادر دقیقاً بداند چه میزان انرژی و مواد مغذی نیاز دارد.

* انرژی
مادر برای تهیه شیر ۵۰۰ کالری انرژی اضافه بر نیاز بدنش لازم دارد. به عبارتی اگر پیش از بار داری ۲۰۰۰ کالری انرژی در روز نیاز او را تامین می کرده، در شیردهی ۲۵۰۰ کالری انرژی لازم دارد. علاوه بر این ۵۰۰ کالری مقداری انرژی هم از چربی های ذخیره شده در دوران بارداری تامین می شود که این مساله باعث می شود، اگر مادر براساس مقادیر خواسته شده در این دوران، غذا مصرف کند به مرور هر ماه نیم کیلو لاغر می شود ( چاقی دوران بارداری بر طرف خواهد شد). براساس میزان انرژی لازم در دوران شیردهی ، غذاهای تامین کننده آن داده می شوند.

* پروتئین
در دوران شیردهی نیاز مادر به پروتئین فقط ۱۵گرم اضافه می شود. ازاین رو کل پروتئین مورد نیاز حدود ۶۵ تا۷۰ گرم در روز است . این میزان پروتئین با مصرف ۳ لیوان شیر در روز، ۱عدد تخم مرغ و ۱۸۰ تا ۳۰۰ گرم گوشت و حبوبات تامین می شود.

* املاح
بهترین املاح کلسیم و آهن هستند که اگر مادر مشکل کم خونی داشته باشد و یا در معرض کم خونی باشد مصرف قرص فرو سولفات ضروری است. برای تامین کلسیم مادر باید در روز ۳ تا ۴ لیوان شیرکم چربی و سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج ، نعناع ،جعفری ، کرفس و کلم و نیز مغز بادام و بادام زمینی مصرف کند.

پس خیلی خوب است که مادر شیرده هفته ای یک بار خورش کرفس بخورد و هرروز چند عدد بادام و بادام زمینی میل کند.
بهتر است مادرانی که کم خونی دارند، هفته ای یک بار جگر بخورند ودر طول روز حتماً 1عدد تخم مرغ و مقداری گوشت قرمز میل کنند. گردو نیز برای این مادران مفید است.

* ویتامین ها
برای تامین ویتامین های لازم ، مادر حتماً به ۵ تا ۶ لیوان سبزیجات تازه بصورت سالاد، سبزی خوردن و یا پخته شده در غذا نیاز دارد و بایستی هر روز ۴ تا ۵ عدد میوه مصرف کند.

* چربی ها
در شیرمادر یک سری چربی های غیر اشباع موجود است که در غدد پستان ساخته نمی شوند و باید از طریق غذا تامین شوند. پس بهتر است مادر هفته ای یک بار ماهی مصرف کند و از روغن زیتون در سالادش استفاده کند.

* آب
مادر در روز به ۶ تا ۸ لیوان آب یا آب میوه نیازدارد.
نمونه یک رژیم غذایی مناسب برای یک مادر شیرده
صبحانه نان سبوس دار ۳ برش + پنیر۳۰گرم + کره ۲قاشق مرباخوری + عسل یا مربا ۲قاشق مرباخوری + شیرکم چربی ۱لیوان
ساعت 10 میوه 1 عدد ، چای وکیک
نهار لوبیا پلو با سالاد شیرازی؛ گوشت ۱۲۰گرم ، کته ۱۵ قاشق غذاخوری، لوبیا سبز پخته یک دوم لیوان ، روغن مایع ۲ قاشق مرباخوری ، ماست کم چربی ۱ لیوان ، خیار ۱عدد ، گوجه ۱عدد، پیاز یک دوم عدد به همراه آبلیمو و روغن زیتون
عصرانه میوه 2 عدد ، نان 2برش ، پنیر 30 گرم ، گردو 2 مغز کامل
شام کوکوی سبزی با ماست؛ تخم مرغ ۱ عدد ، سبزی خام ۲ لیوان ، نان ۲ برش ، روغن مایع۲ قاشق غذاخوری ، ماست کم چربی ۱ لیوان
پیش از خواب شیرکم چربی 1 لیوان ، عسل 1 قاشق غذاخوری
این رژیم حاوی ۲۷۰۰ کالری انرژی ، ۳۴۴ گرم کربوهیدرات ، ۹۷ گرم پروتئین و ۸۸ گرم چربی است.
تحقیقات اخیر نشان داده کودکانی که با شیر مادر تغذیه شده اند، کمتر از کودکانی که با شیر گاو تغذیه شده اند، به بیماری دیابت نوجوانی( یا دیابت وابسته به انسولین) و بیماریMS مبتلا می شوند و این خبر اهمیت شیر مادر را نشان می دهد.

چه مواد غذایی برای مادران شیرده مجاز نیست؟
۱) دم کرده های گیاهی : گاهی دم کرده های گیاهی مثل چای نعناع و گل گاو زبان موجب بروز اثرات جانبی مثل تهوع و استفراغ در مادر می شود و ترکیبات این نوشیدنی ها وارد شیر شده و امکان دارد همین اثرات در نوزاد هم بروز کند.
2) کافئین: کافئین وارد شیر مادر شده و موجب تحریک پذیری نوزاد می شود. بنابراین توصیه می شود مادر شیرده کمتر از 2 لیوان در روز قهوه و کوکا مصرف کنند ، شکلات و کاکائو هم دارای تئوبرومید است که مانند کافئین محرک است و بهتر است مصرفش محدود شود.
۳) قند مصنوعی: اثر قندهای بدون کالری و محصولات شیرین وبدون قند بر نوزاد نامشخص است. پس بهتر است مصرف این مواد در شیردهی محدود شود.
4) ادویه جات زیاد : مصرف زیاد ادویه طعم شیرمادر را عوض می کند که بهتر است در شیردهی کمتر ادویه مصرف شود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
در اینجا لیست غذا و میوه برای افزایش شیر مادر را برایتان آورده ایم. با ما همراه باشید.

۱- یونجه
یونجه یکی از قدیمی ترین، گیاهان مغذی است. این گیاه منبع غنی از پروتئین، فیبر، ویتامین A، ویتامین C و مواد معدنی است.
این ماده حاوی چربی های اشباع و آنتی اکسیدان است که به درمان فشار خون بالا و سم زدایی خون می پردازد.
یونجه باعث افزایش تولید شیر مادر می شود. یونجه منبع غذایی اصلی حیوانات شیرده است.
- می توانید یونجه را در سوپ و سالاد استفاده کنید.
- می توانید چای یونجه، از برگ یونجه خشک شده را امتحان کنید.
- همچنین یونجه به صورت قرص مکمل / کپسول در دسترس است، اما باید قبل از مصرف با دکتر مشورت کنید.

۲- زردچوبه
این ادویه قدرتمند خواص درمانی زیادی دارد. این گیاه به طور گسترده در پخت و پز استفاده می شود. زردچوبه عامل ضد التهابی برای درمان بیماری های زیادی است.
همچنین ماده ای ضد باکتری و ضد ویروس است که خواص آنتی اکسیدانی دارد. زردچوبه به افزایش شیر مادر می کند. باید از این گیاه به مقدار بسیار کم استفاده شود.غذا ومیوه برای افزایش شیر مادر
- ½ قاشق چایخوری زردچوبه به یک لیوان شیر گرم بیفزایید.
- می توانید زردچوبه را به ادویه کاری / سبزیجات بیفزایید.

۳- خارخسک
خارخسک ماده ای است که باعث افزایش شیر مادر می شود. این ماده به همراه شنبلیله استفاده می شود، اما می توانید آن را با گیاهان دیگر مانند رازیانه و یونجه نیز استفاده کنید.
استفاده از خارخسک در افزایش تولید شیر
- می توانید ۲-۳ فنجان چای خارخسک در روز بنوشید.
- کپول مکمل این ماده وجود دارد که بهتر است پیش از مصرف آن با پزشک مشورت کنید.

۴- برگ زعفران
برگ زعفران کمک به افزایش تولید شیر کمک می کند. برگ زعفران دارای فیبر بالایی است و منبع غنی از ویتامین K، A، C، آنتی اکسیدان ها، و مواد معدنی می باشد.
- زعفران را می توانید به عنوان ادویه به غذا بیفزایید.
- همچنین می توانید آن را به همراه چای دم کنید.

۵- برگ ریحان
برگ ریحان منبع خوبی از تیامین، آهن، نیاسین، ویتامین K و کاروتن است. این ماده به افزایش شیر مادر کمک می کند.
برگ ریحان منبعی غنی از آنتی اکسیدان است. مصرف برگ ریحان باعث افزایش ایمنی بدن مادر و کودک می شود. همچنین چای برگ ریحان دارای اثر آرامش بخش است.
- چند برگ ریحان را در یک لیوان شیر بجوشانید و بخورید.
- برگ ها را در آب بجوشانید. می توانید یک قاشق عسل به آن اضافه کنید و روزی یک یا دو بار بخورید.
- همچنین می توانید آن را در ادویه بریزید و مصرف کنید.

۶- گوشت بدون چربی / غذاهای دریایی
اگر گیاه خوار نیستید برای افزایش شیر مادر می توانید غذاهای مختلفی بخورید. گوشت بدون چربی (یعنی گوشت گاو)، ماهی و غذاهای دریایی ( سالمون و تن)، مرغ (مرغ و بوقلمون) انتخاب های سالمی برای افزایش شیر مادر هستند.

۷- آب و آب میوه
یکی از قوانین اساسی شیردهی موفق جلوگیری از کم آب شدن بدن مادر است. شما باید مقدار زیادی آب بنوشید. در هنگام شیردهی آب بنوشید. نوشیدن ۲-۳ لیوان آبمیوه در طول روز بخورید. آبمیوه به شما انرژی می دهد.

8- بادام و دیگر آجیل ها
آجیل منبع بسیار خوبی از پروتئین و افزایش دهنده انرژی است. اگر به دنبال منبع غیر لبنی کلسیم هستید بادام بخورید. بادام سرشار از ویتامین E و امگا ۳ است. امگا ۳ به افزایش هورمون شیردهی کمک می کند.
مصرف بادام و دیگر آجیل ها در رژیم غذایی روزانه به افزایش تولید شیر کمک می کند. می توانید بادام زمینی را همراه با بادام مصرف کنید.
- مصرف بادام بو داده و بادام زمینی به عنوان میان وعده
- بادام را ۲ ساعت خیس کنید سپس با شیر آسیاب کنید.
- بادام خرد شده را به بلغور بیفزایید و فرنی یا میان وعده تهیه کنید.

9- چای شیر
این چای با شیر تهیه می شود. این چای به افزایش شیر مادران کمک می کند. روزی ۲-۳ بار چای شیر بخوید.

10- ماهی سالمون
ماهی سالمون منبعی غنی از اسیدهای چرب ضروری، امگا ۳ و ویتامین D است که به رشد مغز کودک کمک می کند. ماهی سالمون به افزایش تولید شیر کمک می کند.
روش استفاده از ماهی سالمون
- می توانید ماهی سالمون را به صورت سرخ شده یا کبابی امتحان کنید.
- همچنین، می توان آن را همراه با برنج قهوه ای سرخ شده مصرف کنید.

۱۱- کلوچه ها
این کلوچه ها باعث افزایش تولید شیر می شوند. ترکیب این کلوچه ها غنی از تمام مواد تشکیل دهنده EH که برای افزایش تولید شیر مادر مناسب هستند می باشد مانند تخم مرغ، جو، چربی، بذر کتان، تخم کدو و غیره .

۱2- اسفناج
اسفناج سرشار از آهن، کلسیم، اسید فولیک، ویتامین ها و مواد معدنی است. اسفناج به مادران شیرده برای بهبود کم خونی پس از بارداری کمک میکندهمچنین به سم زدایی بدن شما کمک می کند.
- می توانید اسفناج را به عنوان سالاد خام و غذای پخته شده استفاده کنید.
- برگ های ضخیم برای پخت و پز و برگ های جوان و ظریف برای استفاده سالاد مناسب است.

۱3- هویج
هویج حاوی آلفا و بتا کاروتن است که به تولید شیر مادر کمک می کند. همچنین حاوی ویتامین A که قطعا به افزایش هورمون شیردهی کمک میکند میباشد.
استفاده از هویج
- شما می توانید هویج را با شیرکم چرب بعنوان نوشیدنی یا به عنوان میان وعده میل کنید.
- می توانید ۱ یا ۲ لیوان آب هویج در رژیم غذایی روزانه خود داشته باشید.