چه ورزشهایی در بارداری مفید است؟
خانم باردار با احساس کمردرد تصور می کند فقط باید استراحت کند و هیچگونه حرکت ورزشی را انجام ندهد،در حالیکه حرکات ورزشی آرام و تحرک باعث کاهش اسپاسم عضلات، بهبود عمل ستون فقرات و کاهش درد می شود.
ورزش در دوران بارداری باعث درد کمتر، زایمان بهتر و بهبود سریع تر بعد از زایمان می شود و همچنین مقدار انرژی بدن را افزایش می دهد. بنابراین آشنایی با ورزش مخصوص این دورن بسیار مهم است.
خصوصیات زنان باردار
1. مفاصل نرم بوده و خاصیت کششی آن بیشتر می باشد
2. تغییر مرکز ثقل بدن به علت تغییر شکل وضعیت بدن = اختلال تعادل و احتمال افتادن به هنگام ورزش
۳. کمبود تحرک همراه با افزایش ماههای بارداری = ضعف عضلات کمر، شکم و پاها
۴. بزرگی رحم موجب فشار به دیافراگم و ریه می شود = تنگی نفس
۵. افزایش ۳۰درصدی در حجم خون = ضربان قلب زمان استراحت افزایش می یابد
۶. افزایش میزان مصرف غذا به میزان ۳۰۰ کالری در روز
فواید ورزش در دروان بارداری
1. کنترل افزایش وزن
۲. کاهش شدت و تعداد دفعات کمر درد
3. کاهش اضطراب و افسردگی
۴. اصلاح هضم غذا و رفع یبوست
5. افزایش کشیدگی طیعی عضلات، افزایش قدرت و استقامت
۶. بازگشت سریع به حالت اولیه پس از زایمان
نگرانی های همراه با تمرین برای زنان باردار به علت
1. خطر کاهش جریان خون جنین
۲. افزایش دمای جنین
3. کاهش فراهمی کربوهیدرات به جنین
۴. سقط جنین و زایمان زودرس
ملاحظات ورزش در زنان باردار
۱. مشاوره با پزشک قبل از اجرای‌تمرینات ورزشی
2. انجام تمرینات در یک سطح صاف‌و محکم
۳. پوشیدن لباس گشاد حین انجام‌تمرینات
4. انجام تمرینات ورزشی 2 تا 3ساعت بعد از آخرین وعده غذایی
۵. ارزیابی تنفس، فشار خون، قند خون و میزان کاتکول آمین ها ( نوعی پروتئین در بدن که میزان آن در دروان بارداری در بدن اهمیت دارد) و درجه حرارت بدن به صورت مرتب اندازه گیری شود
ممنوعیت ورزش در افرادی که سابقه ای در موارد زیر دارند:
الف) افرادی با فشار خون بالا
ب) زایمان های زودرس
ت) عدم رشد جنین در رحم و خونریزی دائم
ث) حاملگی چند قلو
۶. قطع ورزش در صورت بروز علائمی مانند: خونریزی، تورم در مچ پا، دست و صورت، سردرد، تاری دید، افزایش فشار خون، آریتمی قلب، درد شکم، توقف غیر معمول حرکات جنین، خستگی
۷. هنگام ورزش ضربان بالاتر از ۱۴۰ نرود . بدن بیش از حد گرم نشود
۸. ضربان قلب، حداکثر ۶۰% بیش تر از حالت عادی شود
۹. ورزش در حالت به پشت خوابیده و دمر پس از ماه سوم بارداری انجام نشود.
۱۰. با پیشرفت حاملگی مدت و شدت ورزش کاهش یابد
۱۱. فعالیت در هوای گرم و رطوبت بالا انجام نشود
۱۲. خطر کم آبی وجود دارد، قبل و پس از ورزش آب زیاد بنوشید
۱۳. تمرینات اینتروال مناسب ترند به جهت به حداقل رساندن کمبود اکسیژن و فشار گرمایی
۱۴. ورزش های شدید ممنوع
۱۵. ورزش هایی که احتمال زمین خوردن شدید و اختلال تعادل در آنها بالاست انجام نشود مانند اسب سواری، ژیمناستیک، انواع اسکی و دوچرخه سواری
۱۶. ورزش هایی مانند شنا، دوچرخه ثابت، راه رفتن و حرکات موزون مناسبند
۱۷. در صورت امکان از کار با وزنه پرهیز شود بخصوص اگر سابقه تمرینات وزنه نباشد.
تمرینات ورزشی برای زنان باردار
خانم باردار با احساس کمردرد تصور می کند فقط باید استراحت کند و هیچگونه حرکت ورزشی را انجام ندهد،در حالیکه حرکات ورزشی آرام و تحرک باعث کاهش اسپاسم عضلات، بهبود عمل ستون فقرات و کاهش درد می شود. همچنین مقدار انرژی بدن را افزایش می دهد و باعث درد کمتر، زایمان بهتر و بهبود سریع تر بعد از زایمان می شود.
اجزاء تشکیل دهنده یک برنامه ورزشی منظم برای بهبود کمردرد در طی بارداری شامل تمرینات قلبی- عروقی ، تمرینات استحکام دهنده و تمرینات کششی است
تمرینات قلبی- عروقی:
ورزشی که در مدت زمان مشخص باعث افزایش ضربان قلب شود ، بعنوان تمرین قلبی- عروقی محسوب می شود. پیاده روی ، دوچرخه سواری و شنا برای بیشتر خانم های باردار مناسب هستند و باید ۳ تا ۵ روز در هفته و هر بار به مدت ۲۰ تا ۴۵ دقیقه انجام شوند.
خانم های باردار باید توجه داشته باشند که حتماً با شدت ملایم تا متوسط ورزش کنند و هرگز با ورزش شدید خود را خسته نکنند.
به خاطر داشته باشید که هر نوع ورزشی بهتر از ورزش نکردن است. حتی ۱۰ دقیقه پیاده روی قبل از ناهار مفید است.
تمرینات استحکام دهنده
تقویت عضلات شکم ، کمر، لگن، باسن و ران باعث پیشگیری و کاهش درد در ناحیه کمر می شود. این حرکات بایستی به آرامی و به طور کنترل شده اجرا شوند. 3 تا 10 دقیقه این حرکت را نگه دارید ( روی این حرکت مکث کنید ) و بعد استراحت کنید و مجدداً آن را تکرار کنید . باید 10 تا 30 بار این حرکت تکرار شود.
در مرحله ای که به عضلات خود فشار می آورد( در زمان 3تا 10 دقیقه ) نفس خود را بیرون بدهید و در مرحله استراحت ، هوا را به داخل ریه هایتان بکشید ( نفس خود را داخل بکشی)
برای عضلات پشت و باسن:
کف دست ها و زانوهای خود را روی زمین بگذارید، در حالیکه ستون فقرات شما کاملاً راست باشد. حرکت قبلی ( برای عضلات شکمی ) را انجام دهید ، یعنی کمر خود را به آرامی خم و راست کنید . سپس دست راست و پای چپ خود را بلند کنید، طوریکه در راستای ستون فقرات شما باشند. مدتی در این حالت بمانید. سپس به آرامی دست و پای خود را پائین بیاورید. این بار دست چپ و پای راست خود را بلند کنید و به آرامی پایین بیاورید و به همین ترتیب ادامه دهید. اگر انجام این حرکت برای شما سخت است، می توانید دست و پای خود را بطور جداگانه بالا ببرید ، یعنی فقط دست یا پای خود را بلند کنید ، نه هر دو را با هم.
برای عضلات شکمی:
به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید و کف پاها را روی زمین بگذارید. دست هایتان را زیرپشتتان قرار دهید به طوریکه بین زمین و پشت شما فاصله باشد. سپس کمر خود را به زمین بچسبانید و مجدداً آن را بلند کنید. باسن شما باید در حالت RELAX باشد. این حرکت ورزشی را هنگام دراز کشیدن، ایستادن یا نشستن می توانید انجام دهید.
برای عضلات شکم ، باسن و ران:
پشت به دیوار بایستید . سپس سر، شانه و کمر خود را به دیوار بچسبانید، در حالیکه پاهای شما ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر با دیوار فاصله داشته باشند.
کمر خود را به سمت دیوار فشار دهید و به حالتی که می خواهید بنشینید، به سمت پایین بیایید، طوریکه زانوهای شما زاویه ۹۰ درجه را تشکیل دهند( یعنی کاملاً ننشینید). سپس به آرامی به حالت اول خود برگردید، در حالیکه پشت و باسن شما به دیوار چسبیده باشد.
برای کشش عضلات پشت ران یک صندلی مقابل خود بگذارید و یکی از پاهایتان را روی آن قرار دهید. در حالیکه پشتتان را صاف نگه داشته اید، به جلو خم شوید تا کشیدگی را در عضلات پشت ران احساس کنید
تمرینات کششی:
این گروه از حرکات ورزشی نیز مانند حرکات قبلی در درمان و پیشگیری از کمردرد دوران بارداری مهم هستند. پس هیچ وقت آنها را فراموش نکنید. برای افزایش انعطاف پذیری کمر، این دسته از حرکات را هر روز بعد از انجام یک سری حرکات ورزشی و در مرحله گرم شدن بدن باید انجام دهید. باید20 تا 30 ثانیه این حرکت را نگه دارید( نه بیشتر) ، سپس استراحت کنید و مجدداً به همین ترتیب سه بار آن را تکرار کنید.
بیشترین عضلاتی که در ایجاد کمردرد مؤثر هستند، عضلات پشت بدن، سینه ها، پشت ران و گردن است. به همین دلیل ما هم فقط حرکات کششی مخصوص این عضلات را برای شما بیان می کنیم:
کشش عضلات پشت ران:
یک صندلی مقابل خود بگذارید و یکی از پاهایتان را روی آن قرار دهید. در حالیکه پشتتان را صاف نگه داشته اید، به جلو خم شوید تا کشیدگی را در عضلات پشت ران احساس کنید. اگر نمی توانید راحت بایستید یا زانوهایتان خم می شود، به جای صندلی از یک وسیله کوتاه تر استفاده کنید.
کشش عضلات سینه:
کاملاً صاف بایستید، طوریکه سر رو به بالا و کمر صاف باشد. دست هایتان را از پشت به هم قفل کنید و بدون اینکه شانه هایتان به سمت جلو خم شوند، بازوهایتان را به سمت عقب بکشید تا کشیدگی را در قسمت جلوی شانه ها و بازوها احساس کنید
کشش عضلات گردن:
در حالت نشسته یا ایستاده سر را به سمت جلو بیاورید و سپس به یک طرف ( چپ یا راست ) خم کنید. سپس دستی را که سر به آن سمت خم شده است، پشت سرتان ببرید و سرتان را کمی به سمت عقب فشار دهید. سپس به آرامی سرتان را به سمت دیگر برگردانید. این حرکت کمک می کند تا کشش لازم به عضلات گردن وارد شود.
کشش پشت بدن:
روی دست ها و زانوهای خود بنشینید. دست هایتان را به سمت جلو بکشید. در صورت لزوم بالش کوچکی زیر شکمتان بگذارید تا از آسیب احتمالی محفوظ باشید. سپس روی زانوهایتان بنشینید و دست ها را بلند کرده و به جلو بکشید تا در ستون فقرات خود احساس کشش کنید.
عوامل موثر بر ایجاد کمردرد در دوران بارداری:
هورمون هایی که در طی بارداری در بدن تولید می شوند، باعث عدم استحکام مفاصل می شوند، در نتیجه با رشد جنین لگن خاصره هم بزرگتر می شود.
افزایش وزن در حدود ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم در طی بارداری باعث وارد آمدن وزن زیادی دراطراف کمر و شکم می شود.
افزایش کشش وضعی بدن برای جبران تغییراتی که در مرکز ثقل بدن زن باردار رخ می دهد.
خصوصیات زنان باردار
1. مفاصل نرم بوده و خاصیت کششی آن بیشتر می باشد
2. تغییر مرکز ثقل بدن به علت تغییر شکل وضعیت بدن = اختلال تعادل و احتمال افتادن به هنگام ورزش
۳. کمبود تحرک همراه با افزایش ماههای بارداری = ضعف عضلات کمر، شکم و پاها
۴. بزرگی رحم موجب فشار به دیافراگم و ریه می شود = تنگی نفس
۵. افزایش ۳۰درصدی در حجم خون = ضربان قلب زمان استراحت افزایش می یابد
۶. افزایش میزان مصرف غذا به میزان ۳۰۰ کالری در روز
فواید ورزش در دروان بارداری
1. کنترل افزایش وزن
۲. کاهش شدت و تعداد دفعات کمر درد
3. کاهش اضطراب و افسردگی
۴. اصلاح هضم غذا و رفع یبوست
5. افزایش کشیدگی طیعی عضلات، افزایش قدرت و استقامت
۶. بازگشت سریع به حالت اولیه پس از زایمان
نگرانی های همراه با تمرین برای زنان باردار به علت
1. خطر کاهش جریان خون جنین
۲. افزایش دمای جنین
3. کاهش فراهمی کربوهیدرات به جنین
۴. سقط جنین و زایمان زودرس
ملاحظات ورزش در زنان باردار
۱. مشاوره با پزشک قبل از اجرای‌تمرینات ورزشی
2. انجام تمرینات در یک سطح صاف‌و محکم
۳. پوشیدن لباس گشاد حین انجام‌تمرینات
4. انجام تمرینات ورزشی 2 تا 3ساعت بعد از آخرین وعده غذایی
۵. ارزیابی تنفس، فشار خون، قند خون و میزان کاتکول آمین ها ( نوعی پروتئین در بدن که میزان آن در دروان بارداری در بدن اهمیت دارد) و درجه حرارت بدن به صورت مرتب اندازه گیری شود
ممنوعیت ورزش در افرادی که سابقه ای در موارد زیر دارند:
الف) افرادی با فشار خون بالا
ب) زایمان های زودرس
ت) عدم رشد جنین در رحم و خونریزی دائم
ث) حاملگی چند قلو
۶. قطع ورزش در صورت بروز علائمی مانند: خونریزی، تورم در مچ پا، دست و صورت، سردرد، تاری دید، افزایش فشار خون، آریتمی قلب، درد شکم، توقف غیر معمول حرکات جنین، خستگی
۷. هنگام ورزش ضربان بالاتر از ۱۴۰ نرود . بدن بیش از حد گرم نشود
۸. ضربان قلب، حداکثر ۶۰% بیش تر از حالت عادی شود
۹. ورزش در حالت به پشت خوابیده و دمر پس از ماه سوم بارداری انجام نشود.
۱۰. با پیشرفت حاملگی مدت و شدت ورزش کاهش یابد
۱۱. فعالیت در هوای گرم و رطوبت بالا انجام نشود
۱۲. خطر کم آبی وجود دارد، قبل و پس از ورزش آب زیاد بنوشید
۱۳. تمرینات اینتروال مناسب ترند به جهت به حداقل رساندن کمبود اکسیژن و فشار گرمایی
۱۴. ورزش های شدید ممنوع
۱۵. ورزش هایی که احتمال زمین خوردن شدید و اختلال تعادل در آنها بالاست انجام نشود مانند اسب سواری، ژیمناستیک، انواع اسکی و دوچرخه سواری
۱۶. ورزش هایی مانند شنا، دوچرخه ثابت، راه رفتن و حرکات موزون مناسبند
۱۷. در صورت امکان از کار با وزنه پرهیز شود بخصوص اگر سابقه تمرینات وزنه نباشد.
تمرینات ورزشی برای زنان باردار
خانم باردار با احساس کمردرد تصور می کند فقط باید استراحت کند و هیچگونه حرکت ورزشی را انجام ندهد،در حالیکه حرکات ورزشی آرام و تحرک باعث کاهش اسپاسم عضلات، بهبود عمل ستون فقرات و کاهش درد می شود. همچنین مقدار انرژی بدن را افزایش می دهد و باعث درد کمتر، زایمان بهتر و بهبود سریع تر بعد از زایمان می شود.
اجزاء تشکیل دهنده یک برنامه ورزشی منظم برای بهبود کمردرد در طی بارداری شامل تمرینات قلبی- عروقی ، تمرینات استحکام دهنده و تمرینات کششی است
تمرینات قلبی- عروقی:
ورزشی که در مدت زمان مشخص باعث افزایش ضربان قلب شود ، بعنوان تمرین قلبی- عروقی محسوب می شود. پیاده روی ، دوچرخه سواری و شنا برای بیشتر خانم های باردار مناسب هستند و باید ۳ تا ۵ روز در هفته و هر بار به مدت ۲۰ تا ۴۵ دقیقه انجام شوند.
خانم های باردار باید توجه داشته باشند که حتماً با شدت ملایم تا متوسط ورزش کنند و هرگز با ورزش شدید خود را خسته نکنند.
به خاطر داشته باشید که هر نوع ورزشی بهتر از ورزش نکردن است. حتی ۱۰ دقیقه پیاده روی قبل از ناهار مفید است.
تمرینات استحکام دهنده
تقویت عضلات شکم ، کمر، لگن، باسن و ران باعث پیشگیری و کاهش درد در ناحیه کمر می شود. این حرکات بایستی به آرامی و به طور کنترل شده اجرا شوند. 3 تا 10 دقیقه این حرکت را نگه دارید ( روی این حرکت مکث کنید ) و بعد استراحت کنید و مجدداً آن را تکرار کنید . باید 10 تا 30 بار این حرکت تکرار شود.
در مرحله ای که به عضلات خود فشار می آورد( در زمان 3تا 10 دقیقه ) نفس خود را بیرون بدهید و در مرحله استراحت ، هوا را به داخل ریه هایتان بکشید ( نفس خود را داخل بکشی)
برای عضلات پشت و باسن:
کف دست ها و زانوهای خود را روی زمین بگذارید، در حالیکه ستون فقرات شما کاملاً راست باشد. حرکت قبلی ( برای عضلات شکمی ) را انجام دهید ، یعنی کمر خود را به آرامی خم و راست کنید . سپس دست راست و پای چپ خود را بلند کنید، طوریکه در راستای ستون فقرات شما باشند. مدتی در این حالت بمانید. سپس به آرامی دست و پای خود را پائین بیاورید. این بار دست چپ و پای راست خود را بلند کنید و به آرامی پایین بیاورید و به همین ترتیب ادامه دهید. اگر انجام این حرکت برای شما سخت است، می توانید دست و پای خود را بطور جداگانه بالا ببرید ، یعنی فقط دست یا پای خود را بلند کنید ، نه هر دو را با هم.
برای عضلات شکمی:
به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید و کف پاها را روی زمین بگذارید. دست هایتان را زیرپشتتان قرار دهید به طوریکه بین زمین و پشت شما فاصله باشد. سپس کمر خود را به زمین بچسبانید و مجدداً آن را بلند کنید. باسن شما باید در حالت RELAX باشد. این حرکت ورزشی را هنگام دراز کشیدن، ایستادن یا نشستن می توانید انجام دهید.
برای عضلات شکم ، باسن و ران:
پشت به دیوار بایستید . سپس سر، شانه و کمر خود را به دیوار بچسبانید، در حالیکه پاهای شما ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر با دیوار فاصله داشته باشند.
کمر خود را به سمت دیوار فشار دهید و به حالتی که می خواهید بنشینید، به سمت پایین بیایید، طوریکه زانوهای شما زاویه ۹۰ درجه را تشکیل دهند( یعنی کاملاً ننشینید). سپس به آرامی به حالت اول خود برگردید، در حالیکه پشت و باسن شما به دیوار چسبیده باشد.
برای کشش عضلات پشت ران یک صندلی مقابل خود بگذارید و یکی از پاهایتان را روی آن قرار دهید. در حالیکه پشتتان را صاف نگه داشته اید، به جلو خم شوید تا کشیدگی را در عضلات پشت ران احساس کنید
تمرینات کششی:
این گروه از حرکات ورزشی نیز مانند حرکات قبلی در درمان و پیشگیری از کمردرد دوران بارداری مهم هستند. پس هیچ وقت آنها را فراموش نکنید. برای افزایش انعطاف پذیری کمر، این دسته از حرکات را هر روز بعد از انجام یک سری حرکات ورزشی و در مرحله گرم شدن بدن باید انجام دهید. باید20 تا 30 ثانیه این حرکت را نگه دارید( نه بیشتر) ، سپس استراحت کنید و مجدداً به همین ترتیب سه بار آن را تکرار کنید.
بیشترین عضلاتی که در ایجاد کمردرد مؤثر هستند، عضلات پشت بدن، سینه ها، پشت ران و گردن است. به همین دلیل ما هم فقط حرکات کششی مخصوص این عضلات را برای شما بیان می کنیم:
کشش عضلات پشت ران:
یک صندلی مقابل خود بگذارید و یکی از پاهایتان را روی آن قرار دهید. در حالیکه پشتتان را صاف نگه داشته اید، به جلو خم شوید تا کشیدگی را در عضلات پشت ران احساس کنید. اگر نمی توانید راحت بایستید یا زانوهایتان خم می شود، به جای صندلی از یک وسیله کوتاه تر استفاده کنید.
کشش عضلات سینه:
کاملاً صاف بایستید، طوریکه سر رو به بالا و کمر صاف باشد. دست هایتان را از پشت به هم قفل کنید و بدون اینکه شانه هایتان به سمت جلو خم شوند، بازوهایتان را به سمت عقب بکشید تا کشیدگی را در قسمت جلوی شانه ها و بازوها احساس کنید
کشش عضلات گردن:
در حالت نشسته یا ایستاده سر را به سمت جلو بیاورید و سپس به یک طرف ( چپ یا راست ) خم کنید. سپس دستی را که سر به آن سمت خم شده است، پشت سرتان ببرید و سرتان را کمی به سمت عقب فشار دهید. سپس به آرامی سرتان را به سمت دیگر برگردانید. این حرکت کمک می کند تا کشش لازم به عضلات گردن وارد شود.
کشش پشت بدن:
روی دست ها و زانوهای خود بنشینید. دست هایتان را به سمت جلو بکشید. در صورت لزوم بالش کوچکی زیر شکمتان بگذارید تا از آسیب احتمالی محفوظ باشید. سپس روی زانوهایتان بنشینید و دست ها را بلند کرده و به جلو بکشید تا در ستون فقرات خود احساس کشش کنید.
عوامل موثر بر ایجاد کمردرد در دوران بارداری:
هورمون هایی که در طی بارداری در بدن تولید می شوند، باعث عدم استحکام مفاصل می شوند، در نتیجه با رشد جنین لگن خاصره هم بزرگتر می شود.
افزایش وزن در حدود ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم در طی بارداری باعث وارد آمدن وزن زیادی دراطراف کمر و شکم می شود.
افزایش کشش وضعی بدن برای جبران تغییراتی که در مرکز ثقل بدن زن باردار رخ می دهد.
منبع:
تبیان
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼