سلامت قلب جنین، چه مراقبت‌هایی لازم است؟

استفاده غیر ضروری از ویتامین، آزمایش، مکمل و سونوگرافی از مواردی است که می‌تواند موجب آسیب به مادر و جنین شوند. افزیش سزارین و استفاده از دستگاه‌های پایش ضربان قلب نیز از نمونه‌های مداخلات غیر ضروری بارداری است که باید از مصرف بیش از حد و غیرضروری آنها جلوگیری شود. افزایش اطلاع‌رسانی به مادران باردار می‌تواند نقش مؤثری در کاهش استفاده از مداخلات غیرضروری دوران بارداری داشته باشد.

دکتر صغری خانی متخصص بهداشت باروری با اشاره به اینکه زنان هنگام بارداری زیبا‌ترین اتفاق عمرشان را تجربه می‌کنند، می‌گوید: زایمان و بارداری فرایندی فیزیولو‍‍ژیک و طبیعی در بدن است بنابراین بارداری اقدامی طبیعی است و فرد باردار بیمار محسوب نمی‌شود. با توجه به طبیعی بودن فرایند بارداری انتظار انجام مداخلات غیرضروری در هنگام بارداری بسیار کم است اما متأسفانه امروزه شاهد افزایش این مداخلات در کشور هستیم.

هر یک از این مداخلات کاربرد مخصوص به خود را دارند و باید در موارد خاصی از آنها استفاده شود. این‌گونه مداخلات غیرضروری وسواس گونه در دوران بارداری اغلب بدون کاربرد و کارایی است یعنی انجام آن برای سلامت مادر و نوزاد ضرورتی ندارد.

وی تصریح می‌کند: در حال حاضر استفاده از دستگاه پایش ضربان قلب جنین یکی از مداخلات غیرضروری در کشور است درحالیکه تنها در مواردی که پزشک احساس می‌کند قلب جنین دچار ناهنجاری یا نقص شده باید از این دستگاه استفاده کند.

شواهد حاکی از آن است که استفاده بی‌دلیل از این دستگاه بسیار افزایش یافته و نگرانی‌هایی را به دنبال خود ایجاد کرده است. به عبارت دیگر در بعضی از موارد استفاده از دستگاه پایش ضربان قلب برای سلامت جنین ضروری است اما ۸۰ درصد استفاده از این دستگاه‌ها غیر ضروری است.

پزشک در اغلب اوقات می‌تواند بدون استفاده از پایش الکترونیک ضربان قلب جنین و با استفاده از گوشی‌های معمولی مامایی ضربان قلب کودک را پایش کند. به گفته دکتر خانی، زمانی که پایش الکترونیکی ضربان قلب برای نوزاد صورت می‌گیرد ممکن است کوچک‌ترین الگوی پایه ضربان قلب او غیر طبیعی تلقی شود. وی در ادامه عنوان می‌کند: در این زمان ممکن است نوزاد دچار زجر جنینی شود و مادر مجبور شود به جای استفاده از زایمان طبیعی از سزارین استفاده کند.

این متخصص بهداشت باروری خاطرنشان می‌کند: انجام بسیاری از سزارین‌ها در کشور بدون کاربرد است و انجام آن ضرورتی ندارد. براساس اعلامیه سازمان بهداشت جهانی انجام ۱۵ درصد از زایمان‌ها به صورت سزارین می‌تواند سلامت نوزادان را در کشورها تأمین می‌کند. این در حالی است که درصد انجام عمل‌های سزارین در بسیاری از کشور‌ها بالاتر از نرخ یاد شده است.

دکتر خانی معتقد است انجام سزارین‌های غیرضروری ظلم بزرگی به مادران و نوزادان جامعه است. خونریزی‌های مادران در هنگام سزارین ۲ تا ۳ برابر بیشتر از استفاده از عمل‌های طبیعی است همچنین خطر ابتلا به بیماری آمبولی نیز در افرادی که از سزارین استفاده می‌کنند بیشتر از دیگران است.

هنگام سزارین ممکن است مقداری از لخته‌های خون وارد سیستم وریدی شوند و عروق ریوی را مسدود کنند.وی در خاتمه با اشاره به اینکه عوارض ناشی از سزارین ۲ تا ۴ برابر بیشتر از زایمان‌های طبیعی است، می‌گوید: مرگ مادر، خونریزی، ابتلا به عفونت‌های رحمی از نمونه عوارض استفاده از سزارین است.