زایمان طبیعی یا سزارین، کدام را انتخاب می‌کنید؟

دکتر ناهید خدا کرمی رئیس انجمن علمی مامائی کشور در روزنامه ایران نوشت: زایمان طبیعی در دنیا اصلی‌ترین روش زایمان شناخته می‌شود، اما مدتهاست است که در ایران این روش فرزندآوری جایش را با عمل بیهوشی سزارین عوض کرده است، سزارینی که به ادعای محققان به بروز بیماری‌های آسم، چاقی و بیش فعالی در کودکان دامن زده است. متخصصان زنان و زایمان معتقدند، زنان به علت ترس از زایمان طبیعی و احساس درد شدید، تمایل به عمل سزارین دارند. درکنار آن حرفها و شایعاتی مبنی براینکه زایمان طبیعی موجب افتادگی رحم و مثانه می‌شود، زایمان طبیعی باعث ایجاد یا تشدید هموروئید می‌شود، زایمان طبیعی درد غیر قابل تحملی دارد و صدها انگ نادرست و غیر علمی که به این شیوه از زایمان می‌چسبانند، از سوی برخی از افراد و حتی تیم درمان شنیده می‌شود.

دکتر ناهید خداکرمی رئیس انجمن مامایی کشور در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران می‌گوید: این عوارض ربطی به نحوه زایمان ندارد آنچه علم تأیید می‌کند بی‌خطر بودن زایمان طبیعی نسبت به عمل بیهوشی سزارین است.

«تکامل یک زن با بارداری، زایمان و شیردهی اتفاق می‌افتد.» این جمله را دکتر خدا کرمی می‌گوید. او می‌گوید: «حاملگی به لحاظ فیزیکی یک مسأله طبیعی و فیزیولوژیک است. تغییراتی که برای ادامه حیات جنین در رحم مادر اتفاق می‌افتد و جنین در رحم رشد می‌کند، مادر را از نظر عاطفی و فیزیکی برای فرزند پروری آماده می‌کند. پدیده زایمان در ۳ ماهه آخر بارداری بتدریج اتفاق می‌افتد. ترشح مواد از بدن نوزاد و مادر درست دو هفته پیش از کامل شدن تولد، رحم و لگن را برای خروج جنین آماده می‌کند. علامت تولد نوزاد درد زایمان است .» در واقع این علامت را خداوند با درد تعریف کرده است. برای اینکه نوزاد در آینده فرد سالمی باشد باید مراحل کامل را در رحم مادر طی کند. یکی از این مراحل عبور از کانال زایمان و انتقال هورمون‌ها از مادر به جنین است. فرایندی که در عمل سزارین اتفاق نمی‌افتد و مشکلاتی را در آینده برای نوزادان ایجاد می‌کند.»

تبلیغات منفی برای زایمان طبیعی در یک دهه اخیر در سیستم زایمان کشور اختلال‌هایی را ایجاد کرد و به ترس از زایمان طبیعی در زنان دامن زد و این ذهنیت در زنان شکل گرفت اگر کودک شان را با بیهوشی به دنیا بیاورند، خطر کمتری نوزاد را تهدید می‌کند. رئیس انجمن مامایی کشور این مسأله را هم به لحاظ پدیده خلقت و هم به لحاظ علمی رد می‌کند. از منظر او، عکس این قضیه که زایمان طبیعی به مراتب بهتر از سزارین است از دیدگاه علمی پذیرفته شده است. مقاله‌ها و تحقیقات نشان می‌دهد، مادران ایرانی اگرچه دوست دارند کودک شان را به روش طبیعی به دنیا بیاورند اما اطرافیانی مانند عده‌ای از تیم درمانی مادر را به عمل سزارین تشویق می‌کنند که دلیل عمده آن دستمزد بالای سزارین است. انتخاب تاریخ تولد نوزاد توسط مادر یا پزشک در عمل سزارین چیزی است که دکتر خداکرمی از آن به عنوان فاجعه یاد می‌کند. او می‌گوید: در سال ۹۲، ۵۷ درصد از زنان ایرانی از روش سزارین استفاده کرده‌اند برخی از این مادران به خاطر بی‌اطلاعی و ناآگاهی از پزشک می‌خواهند فرزندشان در تاریخ خاصی به دنیا بیاید. این یک وضعیت اسفباری است که امروزه در بارداری‌ها و زایمان زنان شاهد هستیم. انتخاب تاریخ تولد نوزاد به این معنا است که نوزاد از حق زندگی داخل رحمی محروم می‌شود، ضرر این نوع انتخاب در کشور موج می‌زند. افزایش بیماری‌هایی مانند دیابت، چاقی نوجوانی، سلیاک، اوتیسم و بیش فعالی در کودکان حکایت عمل‌های سزارینی است که زمانش را مادر یا پزشک انتخاب کرده است.

او معتقد است، یک زن آگاه که انتظار تولد نوزاد سالم را می‌کشد باید اجازه دهد زمان تولد را بدن مادر تعیین کند. درد زایمان طبیعی زمان تولد را نشان می‌دهد. این درد یکی از شدید‌ترین درد‌ها است اما تا حالا هیچ زنی به خاطر زایمان طبیعی آسیب ندیده است. هورمونی که موقع درد از بدن مادر ترشح می‌شود علاوه بر اینکه به کودک منتقل می‌شود از نظر جسمی و روانی وضعیت مادر را بهبود می‌بخشد. همچنین نوزادانی که به روش طبیعی متولد می‌شوند از نظر هوشی، هیجانی و سلامتی فیزیکی زندگی بهتری را تجربه می‌کنند.

در هر حال ترس از زایمان طبیعی و فرار از تحمل درد و ناراحتی تصور غلطی است که خواسته یا ناخواسته بین زنان ایرانی شکل گرفته است. دکتر خداکرمی توصیه می‌کند، همه مادران پیش از زایمان به مراکز خدمات مشاوره و مامایی مراجعه کنند. در حال حاضر وزارت بهداشت بسته‌هایی را تدوین کرده که شامل هشت جلسه کلاس آموزشی است. در این کلاس‌ها مهارت‌های کنار آمدن با درد و روش‌های کاهش درد که غیر دارویی است، به زنان باردار آموزش داده می‌شود. تمرین‌های تنفس ، آرام‌سازی عضلات، ماساژ درمانی و رفلکسولوژی از جمله تکنیک‌های آموزشی است که درد هنگام زایمان را کم می‌کنند. این تکنیک‌ها در مراکز مشاوره و خدمات مامایی که به تعداد کافی در شهر‌ها وجود دارد، آموزش‌های لازم را برای زنان باردار می‌دهند تا زایمان طبیعی بدون دردی را تجربه کنند.

او در پاسخ به این سؤال که چه افرادی برای داشتن زایمان طبیعی محدودیت دارند می‌گوید: مادرانی که از بیماری‌هایی مانند تنگی نفس، دیابت و سایر بیماری‌های زمینه‌ای رنج می‌برند، نیاز به خدمات تخصصی دارند. ماماهایی که در مراکز خدمات مشاوره و مامایی حضور دارند این گروه از زنان را به متخصصان زنان ارجاع می‌دهند و آنها حاملگی پر خطر را هدایت می‌کنند. به طور کلی ۸۵ درصد از زنان می‌توانند به روش کاملاً طبیعی زایمان کنند و ۱۵ درصد از مادران موفق به زایمان طبیعی نمی‌شوند. عمل سزارین سلامتی مادر را به خطر می‌اندازد. این جمله‌ای است که رئیس انجمن مامایی بارها به آن تأکید می‌کند. «مادران باردار که روش سزارین را برای تولد فرزند انتخاب می‌کنند به عمد خود را در معرض خطر قرار می‌دهند. هنگام عمل سزارین ممکن است سیستم ادراری آسیب ببیند و در رحم زخم ایجاد شود بنابراین اگر در بارداری بعدی جفت به زخم روی رحم بچسبد، احتمال خونریزی، ناباروری ثانویه و مرگ زیاد است. باید کمک کنیم هیچ مادری خودش را در معرض سزارین قرار ندهد.»