نوزاد سالم را چگونه تشخیص دهیم؟

۱ـ قسمت نرم روی قسمت جلوی سر (فونتانل): والدین ممکن است قسمت مثلثی شکل بدون استخوانی را روی جلوی سر کودک متوجه شوند. این قسمت را فونتانل گویند .به طور طبیعی این قسمت از سر این گونه بوده تا عبور از کانال زایمانی و رشد سر همگام با رشد بدن که ضامن رشد سریع مغز می باشد را تسهیل نماید. اگر چه این قسمت نرم می باشد ولی خطری برای سر بچه وجود نداشته زیرا لایه وپوشش محکمی به جای استخوان در آن جا وجود دارد این قسمت (فونتانل) بین یک تا دو سالگی بسته می شود. در قسمت پشت سر هم فونتانل دیگری وجود دارد که کوچکتر بوده و بین ۳ تا ۴ ماهگی بسته می شود.

۲ ـ نقاط مونگولین: بسیاری از نوزادان به هنگام تولد لکه های آبی رنگ در قسمت باسن و پشت دارند. این موارد ممکن است کوچک بوده یا قسمت اعظم پشت را بپوشاند .این لکه ها حتی ممکن است در قسمت های دیگر بدن نظیر مچ دست ، زانوها و مچ پا نیز تظاهر یابند.

آن ها ارتباطی با بیماری داون یا مونگولیسم که نوعی عقب ماندگی ذهنی است و ممکن است در مورد آن ها چیزی شنیده یا خوانده باشید ، ندارند . این لکه ها در عرض چند ماه به تدریج محو می گردند.

۳ ـ خال: این موارد، لکه های صورتی یا بنفش رنگ بوده که ممکن است حتی کمی از پوست برجسته باشد. برخی از آن ها به تدریج محو شده ولی بعضی دیگر این گونه نیستند .پزشک اطلاعات بیشتری را درصورت نیاز به شما خواهد داد.

۴ ـ خونریزی از واژن: گاهی اوقات، کودک دختر ممکن است در دومین یا سومین روز تولد مقداری خونریزی از واژن داشته باشد. این خونریزی بسیار ناچیز بوده و خطری ندارد .این حالت نیز به علت محرومیت از هورمون های مادر می باشد.

۵ ـ سفال هماتوم: گاهی تورم برجسته ای در یک طرف سر (یا به طور نادر در هر دو طرف سر )در روز دوم یا سوم ایجاد می شود. این امر به علت خونریزی خفیف لایه خارجی استخوان سر به علت فشرده شدن سر در کانال زایمانی می باشد .این حالت چند هفته بعد محو شده و نیازی به درمان ندارد .به هرحال در صورتی که محو نشد یا بزرگ تر گردید ، بایستی با پزشک مشورت کنید.

نوزادان نارس
اگر جنین قبل از تاریخ مقرر به دنیا آید به او نارس یا پره ترم گویند. به طور دقیق تر ،این واژه برای کودکانی که قبل از ۳۷ هفتگی حاملگی به دنیا می آیند به کار می رود اما به طور عام برای جنینی که قبل از ماه نهم حاملگی (۴۰ هفتگی) به دنیا می آید، به کار می رود. به طور طبیعی نوزاد در این حالت اندازه و وزن کمتری دارد زیرا وقت کمتری برای رشد درون رحمی داشته است .او زمان کافی برای تکامل اعضاء حیاتی مثل کلیه ها، ریه ها کبد و … نداشته و مکانیسم تنظیم درجه حرارت بدن او نیز به خوبی تکامل نیافته است و بدن او در زمستان، سرد و در تابستان، گرم می گردد .تغذیه او مشکل بوده، زیرا قدرت کافی جهت مکیدن ندارد. چنین کودکی به آسانی تحت هجوم عفونت ها قرار می گیرد وسعت مشکلات و ضایعات بستگی به میزان نارس بودن او دارد. نوزادانی که به موقع به دنیا می آیند ولی وزن کمتر از ۲/۵ کیلوگرم دارند را نوزادان LBW یا وزن کم موقع تولد گویند. این امر ممکن است به علت تغذیه ضعیف مادر یا عفونت ها یا بیماری های قلبی و کلیوی باشد اما اغلب علت خاصی پیدا نمی شود . به طور کلی مادران سالم ، به احتمال بیشتری نوزادان با وزن طبیعی در زمان مقرر نسبت به مادران بیمار و سوء تغذیه ای به دنیا خواهند آورد.

نوزادان با وزن کمتر، به مراقبت ویژه و توجه خاص به تغذیه و درجه حرارت نیاز دارند از آن ها بایستی به دقت مراقبت شده و از عفونت و سرما محافظت گردند .نوزاد نارس نیاز به بستری شدن و مراقبت در بیمارستان دارد. او نمی تواند به خوبی شیر را بمکد اما شیر مادر برای او لازم بوده بنابراین مادر می تواند شیر خود را با فشردن هاله رنگی نوک پستان با انگشتان دوشیده و به وسیله ی شیشه شیر با سوراخ ریز یا با لوله ای که در مری یا معده از طریق بینی یا دهان کار گذاشته می شود ، نوزاد را تغذیه کند .در این زمان نه تنها شیر مادر ، بهترین غذا برای کودک می باشد ، بلکه دوشیدن منظم پستان باعث تولید بیشتر و بیشتر شیر گشته و هنگامی که بچه توانایی مکیدن را بدست آورد ، خواهد توانست به خوبی و به اندازه ی کافی از پستان تغذیه کند . برخی ، شیرهای مصنوعی را برای کودک شروع کرده و مشکل را با شیر مادر رفع نمی نمایند که در نتیجه پس از مدتی شیر مادر هم قطع یا خشک می شود.

دستگاه گوارش نوازد بسیار حساس بوده و با شیر مادر مشکل خاصی را نخواهد داشت .هرگونه تلاش بایستی برای شیردهی مادر به نوزاد صورت گیرد.

هنگامی که نوزاد نارس به وزن ۲۵۰۰ گرم رسید ،مراقبت خاص دیگری را نیاز نخواهد داشت. والدین ممکن است در ابتدا در مورد بلند کردن و بغل نمودن او دچار وحشت شوند ولی پس از مدتی عادت خواهند کرد. این نوزادان ظریف، درست همانند بقیه نوزادان با وزن بالاتر هنگام تولد، رشد و تکامل پیدا خواهند کرد. آن ها ممکن است حتی افزایش وزنشان سریع تر از بقیه باشد. در ابتدا ممکن است به نظر برسد که فعالیت و رشد کمتری نسبت به سایر بچه های هم سن خود دارند، ولی به زودی به حد آن ها خواهند رسید. والدین نبایستی به مراقبت های ویژه از او ادامه داده و علت را ظریف و حساس بودن او عنوان کنند. با نوزاد نارس بایستی پس از طی دوران حساس و حیاتی، همانند یک بچه طبیعی رفتار شود.