علت فلج صورت در بارداری؛ آیا فلج بل در دوران بارداری درمان دارد؟

فلج بل که به آن فلج صورت نیز گفته می شود، معمولا در خانم ها شایع تر از آقایان است و متاسفانه خطر شیوع آن در زنان باردار ۳.۳ برابر خانم های غیر باردار است. فلج بل یک بیماری عصبی است که به طور ناگهانی باعث می شود نیمی از عضلات صورت دچار ضعف و فلج شده و افتادگی پیدا کند. این بیماری، یک بیماری جدید نیست، اما مساله آنجاست که طی ماه های اخیر شیوع این بیماری در کشور ایران نیز زیاد شده و این امر افزایش سطح آگاهی مردم را می طلبد تا در صورت مواجهه با این بیماری، بهترین روش را در پیش بگیرند.

فلج بل که به آن فلج صورت نیز گفته می شود، می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. علت اصلی این بیماری معلوم نیست، اما اعتقاد بر آن است که تورم و التهاب برخی اعصاب کنترل کننده عضلات صورت در آن نقش داشته باشند و البته خیلی از محققان، یک عفونت ویروسی را علت اصلی این بیماری می دانند.

خوشبختانه در بیشتر افراد، فلج بل یک بیماری موقتی است. علائم معمولا طی چند هفته گسترش پیدا کرده و معمولا طی شش ماه از بین می روند. اما در درصد کمی از افراد هم بیماری در سراسر عمر ادامه خواهد داشت و در مواردی نادر، فلج بل به یک بیماری برگشت پذیر تبدیل می شود.

---

بیشتر بخوانید: درمان فلج بل، هنگام بارداری

---

همانطور که گفتیم علت اصلی ابتلا به این بیماری هنوز مورد تردید است، اما به نظر می رسد پای یک عفونت ویروسی در میان باشد. ویروس هایی که ممکن است با فلج بل ارتباط داشته باشند از قرار زیر اند:

- تبخال و تبخال تناسلی (ویروس هرپس)
- آبله مرغان و زونا (هرپس زوستر)
- مونونوکلئوز
- عفونت های سیتومگالوویروس
- بیماری های تنفسی (آدنو ویروس)
- سرخک آلمانی (سرخجه)
- اوریون (ویروس اوریون)
- آنفلوانزا (آنفلوانزای ب)
- بیماری دست، پا و دهان (ویروس کوکس ساکی)

در طی بیماری فلج بل، اعصابی که مسئولیت کنترل حرکات و عضلات صورت را بر عهده دارند و از دهلیزهای باریک استخوانی صورت عبور می کنند، متورم و ملتهب می شوند. علت اصلی این التهاب و تورم، همان عفونت ویروسی خواهد بود. در این بیماری علاوه بر عضلات صورت، اعصاب موثر بر غدد اشکی، بزاقی و البته چشایی و بویایی و شنوایی نیز تحت تاثیر قرار می گیرند.

همانطور که گفتیم علامت های فلج بل به طور ناگهانی شروع می شوند و شامل موارد زیر هستند:
- سردرد
- کاهش قدرت چشایی
- تغییر در میزان تولید اشک و ترشح بزاق
- پژمرده شدن صورت و عدم توانایی در بیان احساسات توسط صورت
- احساس درد در ناحیه فک و یا در پشت گوش منطقه فلج شده
- افزایش حساسیت و تحریک پذیری به صداها در منطقه ی درگیر فلج
- شروع سریع احساس یک ضعف خفیف تا یک فلج کامل در بخشی از صورت که در چند ساعت تا چند روز آغاز می شود و حرکاتی مانند لبخند زدن و یا بستن چشم ها را برای فرد مشکل می کند.

البته ناگفته نماند که در موارد نادر، فلج بل می تواند هر دو طرف صورت را درگیر کند که در این شرایط شدت علائم هم بیشتر خواهد بود.

 

در حال حاضر راهکارهای درمانی متعددی برای مبتلایان به فلج بل وجود دارد. درمان های دارویی، فیزیوتراپی و در صورت لزوم راهکارهای جراحی. مهم ترین داروهای مصرفی در درمان فلج بل از قرار زیرند:

1- کورتیکواستروئید ها مانند پردنیزون، که یک داروی کورتونی قوی است و با کاهش تورم اعصاب صورت، به بهبود علائم بیماری کمک خواهد کرد.

2- داروهای ضد ویروسی مانند آسیکوویر یا والاسیکلوویر که از داروهای ضدویروسی بسیار قوی هستند و تنها در موادی که شدت بیماری زیاد باشد، توسط پزشک توصیه می شوند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند؟
فلج بل معمولا در خانم ها شایعتر از آقایان است و متاسفانه خطر و شیوع آن در خانم های باردار ۳.۳ برابر خانم های غیر باردار است.

پس هدف اول این بیماری دو گروه زیر هستند:
1- خانم های باردار، مخصوصا خانم هایی که در سه ماهه سوم بارداری هستند و یا در خانم ها طی هفته اول بعد از زایمان

2- در افراد دارای سابقه ابتلا به بیماری های عفونی ریوی یا مبتلایان به بیماری هایی مانند آنفلوانزا و سرماخوردگی

همانطور که گفتیم برگشت پذیر بودن این بیماری امری نادر است، اما در درصد کمی از افراد که بیماری حالت برگشت پذیر و چرخشی پیدا می کند، معمولا زمینه ژنتیکی و سابقه خانوادگی آن دیده می شود.

---

پیشنهاد ویژه نی نی بان:  قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

---

خانم هایی که در دوران بارداری به فلج بل مبتلا می شوند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پره آکلامپسی قرار خواهند داشت. پره اکلامپسی یکی از عوارض شایع بارداری است که با فشار خون بالا، وجود پروتئین در ادرار، افزایش ناگهانی وزن (بیش از 2.5 کیلوگرم در هفته) و ورم دست و صورت ظاهر می شود.

 

بارداری یک سفر دگرگون کننده است که با تغییرات فیزیکی متعدد مشخص می‌شود، اما برخی از مادران باردار ممکن است با چالش‌های سلامتی غیرمنتظره‌ای مواجه شوند. یکی از این شرایط فلج بل (فلج موقت صورت) است که می‌تواند در دوران بارداری رخ دهد. در این بخش به بررسی علت فلج صورت در بارداری می‌پردازیم و عواملی را که در بروز آن نقش دارند، بررسی خواهیم کرد.

عفونت های ویروسی

 

عفونت‌های ویروسی اغلب یکی از علل اصلی فلج بل در نظر گرفته می‌شوند. در طول بارداری، سیستم ایمنی بدن برای سازگاری با جنین در حال رشد دستخوش تغییراتی می‌شود و زنان باردار را به طور بالقوه مستعد ابتلا به برخی عفونت‌های ویروسی می‌کند که می‌تواند باعث التهاب عصب صورت شود.

ویروس هرپس سیمپلکس (HSV)

 

برخی از مطالعات نشان می‌دهد که ارتباط بالقوه‌ای بین فلج بل و ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) به ویژه در بارداری وجود دارد. HSV یک ویروس رایج است که باعث تبخال می‌شود و فعال شدن مجدد آن ممکن است به ایجاد فلج بل کمک کند.

تغییرات سیستم ایمنی

 

بارداری تغییرات قابل توجهی را در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌کند تا از آسیب رسیدن به جنین در حال رشد جلوگیری کند. این تغییرات ممکن است بر پاسخ بدن به عفونت‌ها تأثیر بگذارد و احتمال بیماری‌های

التهابی مانند فلج بل را افزایش دهد. در صورت ابتلا به فلج صورت در بارداری به دلیل واکنش‌های سیستمیک بدن، بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه شود.

 

نوسانات هورمونی

 

از دیگر عواملی که می‌توان آن را به عنوان علت فلج صورت در بارداری در نظر گرفت، نوسانات هورمونی است. تغییرات هورمونی همراه با بارداری ممکن است در ایجاد فلج بل نقش داشته باشد. تغییرات در سطح استروژن به ویژه، به عنوان عوامل بالقوه در التهاب عصب صورت شناخته شده و شواهدی در این خصوص وجود دارد.

افزایش احتباس مایعات

 

بارداری اغلب منجر به احتباس مایعات در قسمت‌های مختلف بدن از جمله بافت‌های صورت می‌شود. افزایش فشار روی عصب صورت به دلیل احتباس مایعات ممکن است به ایجاد فلج بل کمک کند. این وضعیت بعد از زایمان و کاهش احتباسات بدن در بسیاری از موارد خود به خود از بین رفته و جای نگرانی نیست.

---

مطالب پیشنهادی: فلج بل در نوزادان، چه نوع اختلالیست؟

---

آیا فلج بل در دوران بارداری درمان دارد؟

 

اگر مادر باردار علائمی از فلج بل مانند افتادگی صورت یا ضعف را تجربه کند، مراجعه فوری به پزشک بسیار مهم است. یک متخصص می‌تواند در چنین شرایطی ارزیابی کاملی انجام دهد تا علت فلج صورت در بارداری را شناسایی کند. این راهکارها معمولاً شامل معاینات فیزیکی و آزمایش‌های تشخیصی می‌شود. در ادامه برخی از ملاحظات درمانی فلج بل در دوران بارداری را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

 

کورتیکواستروئیدها

 

کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون معمولاً برای کاهش التهاب و بهبود سریع‌تر در موارد فلج بل تجویز می‌شوند. در طول بارداری، تصمیم به استفاده از کورتیکواستروئیدها با دقت گرفته می‌شود و مزایای بالقوه آن را در مقابل خطرات مرتبط ارزیابی می‌کند. پزشکان در روند تجویز این دارو، شرایط خاص بارداری و شدت علائم را در نظر می‌گیرند.

 

داروهای ضد ویروسی

 

اگر عفونت ویروسی مانند ویروس هرپس سیمپلکس، به عنوان علت فلج صورت در بارداری شناخته شود، ممکن است داروهای ضد ویروسی برای درمان آن در نظر گرفته شود. مانند کورتیکواستروئیدها، استفاده از داروهای ضد ویروسی در دوران بارداری مستلزم یک تجزیه و تحلیل متفکرانه ریسک و فایده توسط متخصص است.

فیزیوتراپی

 

تمرینات توانبخشی و فیزیوتراپی اجزای ارزشمند درمان فلج بل هستند. هدف این مداخلات، جلوگیری از آتروفی عضلانی، حفظ تون عضلات صورت و تسهیل بازیابی حرکات طبیعی صورت است. فیزیوتراپی به طور کلی در دوران بارداری بی خطر در نظر گرفته می‌شود، البته با تغییراتی که متناسب با وضعیت مادر باردار است.

اقدامات خودمراقبتی

 

• محافظت از چشم: به دلیل ضعف صورت، افراد مبتلا به فلج بل ممکن است برای بستن کامل چشم آسیب دیده تلاش کنند. استفاده از قطره‌های روان کننده چشم و استفاده از چسب چشم در خواب می‌تواند به جلوگیری از خشکی و محافظت از چشم کمک کند.
• مدیریت درد: مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن، ممکن است برای مدیریت ناراحتی مرتبط با فلج بل توصیه شوند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) به خصوص در مراحل بعدی بارداری، باید با احتیاط و تحت نظارت پزشک مصرف شوند.

ارتباط مداوم با پزشک

 

ارتباط مداوم و شفاف با پزشک بسیار مهم است. مادران باردار باید فعالانه در بحث درباره گزینه‌های درمانی، خطرات احتمالی و نتایج پیش ‌بینی ‌شده شرکت کنند. این رویکرد مشارکتی تضمین می‌کند که تصمیمات درست درمانی با توجه به شرایط منحصر به آن‌ها اتخاذ می‌شود.

 

طبیعتا برای تشخیص و درمان هر چه سریع تر بیماری لازم است، در صورت مشاهده هر نوع فلجی به پزشک مراجعه کنید. فراموش نکنید خطر ابتلا به فلج بعد از سکته مغزی بیشتر است. اما فلج بل در اثر سکته مغزی ایجاد نمی شود. پس در صورت مواجهه با هر گونه علامتی از ضعف و افتادگی عضلات صورت، برای پی بردن به علت اصلی و تشخیص هرچه سریع تر، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

 

---

بیشتر بخوانید:  فلج بل در کودکان، علائم و نشانه‌ها​

---

سؤالات متداول

آیا بارداری یک عامل خطر برای ابتلا به فلج بل است؟

 

در حالی که بارداری به خودی خود یک عامل خطر مستقیم نیست، برخی مطالعات نشان می‌دهد که ممکن است خطر ابتلا به فلج بل در سه ماهه سوم بارداری در فرد افزایش یابد. اعتقاد بر این است که تغییرات هورمونی و نوسانات سیستم ایمنی که در دوران بارداری رخ می‌دهد، در این امر نقش دارند.

آیا فلج بل می تواند به جنین آسیب برساند؟

 

فلج صورت در بارداری به خودی خود خطری مستقیم برای سلامت نوزاد ندارد. با این حال، استرس و تأثیر عاطفی این وضعیت بر مادر می‌تواند به طور غیر مستقیم بر جنین تأثیر بگذارد. برای مادران باردار بسیار مهم است که با پزشک خود برای مشاوره شخصی مشورت کنند.

آیا فلج بل در زنان باردار علائم خاصی دارد؟

 

علائم فلج بل در دوران بارداری مشابه علائم عمومی این عارضه بوده و ممکن است شامل افتادگی صورت، مشکل در بستن چشم در سمت آسیب دیده، تغییر حس چشایی و ترشح آب دهان باشد. جستجوی فوری مراقبت‌های پزشکی برای تشخیص و مدیریت صحیح بسیار مهم است.

آیا فلج بل خطر بروز عوارض در هنگام زایمان را افزایش می‌دهد؟

 

خود فلج بل بعید است که خطر عوارض حین زایمان را افزایش دهد. با این حال، شرایط فردی ممکن است متفاوت باشد و برای پزشکان بسیار مهم است که از شرایط آگاه باشند و رویکرد درمانی خود را بر اساس آن تنظیم کنند.

آیا فلج بل می تواند در بارداری های بعدی عود کند؟

 

در حالی که هیچ مدرک قطعی وجود ندارد که نشان دهد فلج بل در بارداری‌های بعدی عود می‌کند، هر بارداری منحصر به فرد است. توصیه می‌شود زنانی که فلج بل را تجربه کرده‌اند در طول مراقبت‌های دوران بارداری، سابقه پزشکی خود را با پزشک در میان بگذارند.

---

بیشتر بخوانید: درمان فلج بل در کودکان، چگونه است؟

---

کلام آخر

فلج بل در بارداری همچنان تحت تحقیقات مداوم است و علل دقیق آن ممکن است در بین افراد متفاوت باشد. درک علت فلج صورت در بارداری از جمله عفونت‌های ویروسی، نوسانات هورمونی و تغییرات سیستم ایمنی، می‌تواند به شناخت و مدیریت این وضعیت کمک کند. فراموش نکنید که در صورت مواجهه با علائم فلج بل در دوران بارداری، مراجعه فوری به پزشک برای اطمینان از سلامت مادر و کودک و دریافت بهترین درمان با توجه به شرایط، ضروری است.