روش جلوگیری از بارداری، سالم ترین راه
IUD یا دستگاه جلوگیری‌‌کننده از حاملگی که در داخل رحم خانم‌ها قرار داده می‌شود امروزه یکی از سالم‌ترین و موثرترین روش‌های تنظیم خانواده است.
انواع IUD از بدو تولید انبوه که به حدود ۱۱۰ سال قبل برمی‌گردد تا به حال دستخوش تغییراتی شده است و براساس شکل ظاهری مثلاً به شکل عدد یا اشکال مختلف دیگر بوده است. همینطور مواد فلزی که قدرت اثر ضدبارداری را بالا می‌برد، در زمان جنگ جهانی اول در آلمان با استفاده از نقره بوده است و امروز هم از فلزاتی مثل طلا، نقره و پلاتینیوم در ساختن قسمت فلزی IUD استفاده می‌شود. مزیت طلا یا نقره به مس در این است که شانس خورده شدن و تکه شدن‌شان کمتر است.
در بعضی از IUD ها مس را با یک رشته از طلا یا نقره درست می‌کنند مثلاً NOvat۳۸۰ که IUD مسی معروف و پر مصرفی است حاوی یک رشته نقره می‌باشد که فقط جهت استحکام مس به آن اضافه شده است. امروزه در چین IUDهای بدون نخ ساخته و در آن کشور مصرف می‌شود. در مالزی و اسپانیا انواع IUD با فلز طلا و در مجارستان با فلز نقره ساخته می‌شود.
ولی همانطور که گفته شد امروزه در دنیا نوع مسی پر مصرف‌ترین است. IUD یا دستگاه جلوگیری‌‌کننده از حاملگی که در داخل رحم خانم‌ها قرار داده می‌شود امروزه یکی از سالم‌ترین و موثرترین روش‌های تنظیم خانواده است. در بازار ایران ۲ نوع IUD رواج بیشتری دارد که به نام مسی و هورمونی شناخته شده‌اند. در بازار آمریکا و کانادا هم این دو نوع رایج‌ترین هستند. جنس IUD پلاستیکی است و مس یا پروژستین برای بالا بردن اثر ضدبارداری به آن اضافه می‌شود. به پلاستیک IUD سولفات باریم اضافه شده که بتوان با عکسبرداری (X-Ray) آن را در محل قرار گرفتن رویت کرد.
نحوه تأثیر ضدبارداری IUD به چند طریق است. IUD در داخل رحم یک جسم خارجی و بیگانه است لذا باعث ایجاد التهاب استریل و غیرعفونی می‌شود که از:
1- لقاح و جایگزینی جلوگیری می‌کند.
۲- مواد مترشحه حاصل از این التهاب در لوله‌ها و داخل رحم خاصیت کشندگی اسپرم (تخمک مرد) را دارند.
3- این مواد مترشحه برای تخمک زن هم کشنده‌اند.
۴- این مواد التهابی قدرت حرکت نطفه مرد را کم می‌کند و عمر اسپرم را کوتاه کرده و توانایی نفوذ اسپرم را کاهش میدهد.
5- در انـواع مــسی، مــس و اکسیدهای تولید شده مس در داخل رحم برای اسپرم و اووم سمی و کشنده‌اند و لذا قدرت ضدبارداری این IUDها از انواع ساده بدون حس بیشتر است. در انواع پروژستینی تغییراتی هم در غلظت ترشحات دهانه رحم، در مخاط لوله‌ها و در آندومتر رحم به وجود می‌آید که مانع و سدی برای عبور و فعالیت اسپرم می‌شود. لذا نتیجه می‌گیریم که IUD باعث سقط نمی‌شود بلکه مانع لقاح و لانه‌گزینی می‌شود.
موارد منع مصرف
۱- عفونت لگنی حاد ۲- حاملگی ۳- اختلالات آناتومیک رحم مثل رحم
2شاخ 4- انسداد دهانه رحم و یا به هم خوردن شدید فرم داخل رحم مثلا در اثر میوم رحمی یا چسبندگی رحمی 5- خونریزی رحمی به دلیل نامعلوم
منافع IUD
۱- بیش از ۹۹ درصد در جلوگیری از بارداری تأثیر دارد.
2- طولانی اثر است. یک IUD مسی CUT 380 بین 10 - 20 سال می‌تواند در رحم بماند و مؤثر باشد.
۳- پس از خروج IUD در صورتی که فرد تصمیم به حامله شدن داشته باشد به راحتی و در زمان کوتاهی می‌تواند حامله بشود.
4- نیاز به مراقبت روزانه و زیاد توسط خود فرد ندارد (برخلاف قرص ضدبارداری و کاندوم).
۵- عوارض جانبی کمی دارد.
6- حتی خانم‌های زیر 20 سال و زایمان نکرده هم می‌توانند از این روش استفاده کنند. پس از سزارین و زایمان، پس از سقط، و پس از خطای کاندوم یا عقب‌کشی هم بکار می‌رود.
۷- خانم‌هایی که به هر دلیل نمی‌توانند یا نمی‌خواهند روش ضدبارداری بکار ببرند که حاوی استروژن باشد می‌توانند از IUD بهره ببرند.
8- شانس سرطان آندومتر و دهانه رحم را کم می‌کند. کم کردن شانس کانسر آندومتر به دلیل ریزش آندومتر با IUD مسی و آتروفی آندومتر است و کم کردن شانس کانسر سرویکس به دلیل بالا بردن دفاع سیستم ایمنی سلولی در اثر تحریک با نخ است که از باقی ماندن HPV جلوگیری می‌کند.
ممنوعیت نسبی
۱- از آنجایی که انواع مسی خونریزی را کمی طولانی‌تر یا دردناک‌تر می‌کنند در کسانی که خودشان خونریزی و درد قاعدگی شدید دارند ممنوعیت نسبی دارد. این درد و خونریزی به مصرف مسکن‌هایی مثل بروفن و مفنامیک اسید خوب جواب میدهد و کم می‌شود.
۲- اگر کسی سابقه حاملگی با IUD، دفع IUD، خونریزی شدید یا حتی سوراخ شدن رحم را با IUD داشته باشد ممنوعیت مطلق برای استفاده مجدد از IUD را ندارد و هنوز می‌تواند دوباره اقدام کند اگرچه افراد high risk تلقی می‌شوند.
کسانی که IUD استفاده می‌کنند نسبت به خانمی که روش ضد حاملگی بکار نمی‌برند، ۱۰ برابر کمتر در معرض حاملگی خارج رحمی‌اند، ولی در فردی که IUD دارد و حامله شده شانس اینکه این حاملگی خارج رحمی باشد بیشتر است تا فردی که IUD نداشته است. اگر در سه هفته اول پس از گذاشتن IUD فرد دچار عفونت شود پس از این مدت شانس و احتمال عفونت مثل کسانی است که IUD ندارند. IUDهای قدیمی به دلیل اینکه نخ چند رشته‌ای داشتند و اندازه بزرگ‌تری داشتند، با عوارض عفونی بیشتری همراه بودند ولی در انواع امروزی این طوری نیست لذا موارد منع مصرف کم شده است که مثلاً در بیماران با دریچه قلبی مصنوعی یا نقص ایمنی ممنوعیت مصرف وجود ندارد.
کنترل موقعیت IUD با معاینه توسط پزشک و یا کنترل سونوگرافیک است. اگر فاصله قسمت فوقانی IUD تا فوندوکس بیش از ۲۰ میلی‌متر باشد یعنی جابجایی صورت گرفته است و بسته به نوع IUD و هدفی که از گذاشتن IUD داشته‌ایم (ضد باردار یا کنترل خونریزی) و نیز میزان جابجایی پزشک تصمیم می‌گیرد که آیا لازم است برداشته شود یا خیر. در مورد IUD هایی که تا سرویکس نزول داشته‌اند توصیه به برداشتن می‌شود. با مشاوره و انتخاب فرد مناسب برای گذاشتن دستگاه، انتخاب نوع مناسب دستگاه و همکاری فرد برای مراجعه و کنترل آن، زوجین بدون ترس از حاملگی ناخواسته می‌توانند روابط زناشویی داشته باشند و فاصله دلخواه بین فرزندانشان را انتخاب کنند.
در بعضی از IUD ها مس را با یک رشته از طلا یا نقره درست می‌کنند مثلاً NOvat۳۸۰ که IUD مسی معروف و پر مصرفی است حاوی یک رشته نقره می‌باشد که فقط جهت استحکام مس به آن اضافه شده است. امروزه در چین IUDهای بدون نخ ساخته و در آن کشور مصرف می‌شود. در مالزی و اسپانیا انواع IUD با فلز طلا و در مجارستان با فلز نقره ساخته می‌شود.
ولی همانطور که گفته شد امروزه در دنیا نوع مسی پر مصرف‌ترین است. IUD یا دستگاه جلوگیری‌‌کننده از حاملگی که در داخل رحم خانم‌ها قرار داده می‌شود امروزه یکی از سالم‌ترین و موثرترین روش‌های تنظیم خانواده است. در بازار ایران ۲ نوع IUD رواج بیشتری دارد که به نام مسی و هورمونی شناخته شده‌اند. در بازار آمریکا و کانادا هم این دو نوع رایج‌ترین هستند. جنس IUD پلاستیکی است و مس یا پروژستین برای بالا بردن اثر ضدبارداری به آن اضافه می‌شود. به پلاستیک IUD سولفات باریم اضافه شده که بتوان با عکسبرداری (X-Ray) آن را در محل قرار گرفتن رویت کرد.
نحوه تأثیر ضدبارداری IUD به چند طریق است. IUD در داخل رحم یک جسم خارجی و بیگانه است لذا باعث ایجاد التهاب استریل و غیرعفونی می‌شود که از:
1- لقاح و جایگزینی جلوگیری می‌کند.
۲- مواد مترشحه حاصل از این التهاب در لوله‌ها و داخل رحم خاصیت کشندگی اسپرم (تخمک مرد) را دارند.
3- این مواد مترشحه برای تخمک زن هم کشنده‌اند.
۴- این مواد التهابی قدرت حرکت نطفه مرد را کم می‌کند و عمر اسپرم را کوتاه کرده و توانایی نفوذ اسپرم را کاهش میدهد.
5- در انـواع مــسی، مــس و اکسیدهای تولید شده مس در داخل رحم برای اسپرم و اووم سمی و کشنده‌اند و لذا قدرت ضدبارداری این IUDها از انواع ساده بدون حس بیشتر است. در انواع پروژستینی تغییراتی هم در غلظت ترشحات دهانه رحم، در مخاط لوله‌ها و در آندومتر رحم به وجود می‌آید که مانع و سدی برای عبور و فعالیت اسپرم می‌شود. لذا نتیجه می‌گیریم که IUD باعث سقط نمی‌شود بلکه مانع لقاح و لانه‌گزینی می‌شود.
موارد منع مصرف
۱- عفونت لگنی حاد ۲- حاملگی ۳- اختلالات آناتومیک رحم مثل رحم
2شاخ 4- انسداد دهانه رحم و یا به هم خوردن شدید فرم داخل رحم مثلا در اثر میوم رحمی یا چسبندگی رحمی 5- خونریزی رحمی به دلیل نامعلوم
منافع IUD
۱- بیش از ۹۹ درصد در جلوگیری از بارداری تأثیر دارد.
2- طولانی اثر است. یک IUD مسی CUT 380 بین 10 - 20 سال می‌تواند در رحم بماند و مؤثر باشد.
۳- پس از خروج IUD در صورتی که فرد تصمیم به حامله شدن داشته باشد به راحتی و در زمان کوتاهی می‌تواند حامله بشود.
4- نیاز به مراقبت روزانه و زیاد توسط خود فرد ندارد (برخلاف قرص ضدبارداری و کاندوم).
۵- عوارض جانبی کمی دارد.
6- حتی خانم‌های زیر 20 سال و زایمان نکرده هم می‌توانند از این روش استفاده کنند. پس از سزارین و زایمان، پس از سقط، و پس از خطای کاندوم یا عقب‌کشی هم بکار می‌رود.
۷- خانم‌هایی که به هر دلیل نمی‌توانند یا نمی‌خواهند روش ضدبارداری بکار ببرند که حاوی استروژن باشد می‌توانند از IUD بهره ببرند.
8- شانس سرطان آندومتر و دهانه رحم را کم می‌کند. کم کردن شانس کانسر آندومتر به دلیل ریزش آندومتر با IUD مسی و آتروفی آندومتر است و کم کردن شانس کانسر سرویکس به دلیل بالا بردن دفاع سیستم ایمنی سلولی در اثر تحریک با نخ است که از باقی ماندن HPV جلوگیری می‌کند.
ممنوعیت نسبی
۱- از آنجایی که انواع مسی خونریزی را کمی طولانی‌تر یا دردناک‌تر می‌کنند در کسانی که خودشان خونریزی و درد قاعدگی شدید دارند ممنوعیت نسبی دارد. این درد و خونریزی به مصرف مسکن‌هایی مثل بروفن و مفنامیک اسید خوب جواب میدهد و کم می‌شود.
۲- اگر کسی سابقه حاملگی با IUD، دفع IUD، خونریزی شدید یا حتی سوراخ شدن رحم را با IUD داشته باشد ممنوعیت مطلق برای استفاده مجدد از IUD را ندارد و هنوز می‌تواند دوباره اقدام کند اگرچه افراد high risk تلقی می‌شوند.
کسانی که IUD استفاده می‌کنند نسبت به خانمی که روش ضد حاملگی بکار نمی‌برند، ۱۰ برابر کمتر در معرض حاملگی خارج رحمی‌اند، ولی در فردی که IUD دارد و حامله شده شانس اینکه این حاملگی خارج رحمی باشد بیشتر است تا فردی که IUD نداشته است. اگر در سه هفته اول پس از گذاشتن IUD فرد دچار عفونت شود پس از این مدت شانس و احتمال عفونت مثل کسانی است که IUD ندارند. IUDهای قدیمی به دلیل اینکه نخ چند رشته‌ای داشتند و اندازه بزرگ‌تری داشتند، با عوارض عفونی بیشتری همراه بودند ولی در انواع امروزی این طوری نیست لذا موارد منع مصرف کم شده است که مثلاً در بیماران با دریچه قلبی مصنوعی یا نقص ایمنی ممنوعیت مصرف وجود ندارد.
کنترل موقعیت IUD با معاینه توسط پزشک و یا کنترل سونوگرافیک است. اگر فاصله قسمت فوقانی IUD تا فوندوکس بیش از ۲۰ میلی‌متر باشد یعنی جابجایی صورت گرفته است و بسته به نوع IUD و هدفی که از گذاشتن IUD داشته‌ایم (ضد باردار یا کنترل خونریزی) و نیز میزان جابجایی پزشک تصمیم می‌گیرد که آیا لازم است برداشته شود یا خیر. در مورد IUD هایی که تا سرویکس نزول داشته‌اند توصیه به برداشتن می‌شود. با مشاوره و انتخاب فرد مناسب برای گذاشتن دستگاه، انتخاب نوع مناسب دستگاه و همکاری فرد برای مراجعه و کنترل آن، زوجین بدون ترس از حاملگی ناخواسته می‌توانند روابط زناشویی داشته باشند و فاصله دلخواه بین فرزندانشان را انتخاب کنند.
منبع:
زندگی آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼