کاهش روابط زناشویی، علت چیست؟

متخصصان غدد بر این باورند که استرس روی هورمون های فوق کلیه تاثیر می گذارد و باعث ترشح هورمون کورتیزول یا هورمون استرس می شود. معمولا در مواقع هیجان، ترس و حتی افسردگی ترشح این هورمون افزایش می یابد تا مقاومت بدن را در مواجهه با استرس بالا ببرد.

علاوه بر این، استرس و افسردگی می توانند از طریق تاثیر بر هورمون های هیپوفیز که فرماندهی غدد درون ریز بدن را بر عهده دارند، باعث کاهش ترشح هورمون های جنسی شوند. به عبارت ساده تر در شرایط پر استرس، ترشح هورمون های هیپوفیز و هیپوتالاموس کاهش می یابد و در نهایت با تاثیر روی غدد جنسی باعث کاهش ترشح هورمون های جنسی می شود. به همین دلیل یکی از علل کاهش میل جنسی، استرس و افسردگی است. البته بد نیست بدانید که جدا از تاثیر سیستم هورمونی، استرس و افسردگی به تنهایی نیز باعث کاهش میل جنسی می شوند.

دکتر غلامحسین قائدی - روانپزشک جنسی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شاهد:
تاثیر استرس بر زندگی مشترک
بدون شک وجود علائمی از مشکلات روانی نظیر استرس، نوسانات خلقی و نگرانی های روزمره یا بالینی یکی از زوجین یا هر دوی آنها می تواند باعث شکل گیری اختلالات جنسی، نارضایتی جنسی و فقدان تجربه لذتبخش جنسی برای آنها شود.

این مسئله در پژوهش ها و مطالعات زیادی مورد بررسی قرار گرفته و به اثبات رسیده است. با این حال این فرضیه که افزایش روابط جنسی می تواند باعث کاهش فشار عصبی زوجین شود، الزاما در تمام شرایط درست نیست و شواهد پژوهشی چندان هم در حمایت از این فرضیه وجود ندارد.
در بیشتر مواقع وقتی زن و شوهری با وجود فشارهای عصبی، اضطراب، استرس، خلق پایین و مانند آن اقدام به برقراری رابطه زناشویی می کنند، عملا به دلیل شرایط خاصی که تجربه می کنند، نمی توانند از روابط خود لذت ببرند و به دنبال آن حتی ممکن است میلی به برقراری رابطه نداشته باشند یا در یک یاز مراحل رابطه زناشویی نتوانند موفق عمل کنند.

تاثیر رابطه زناشویی در تعدیل هیجانات منفی
رابطه زناشویی یک تجربه لذتبخش است. وقتی زوجین دارای اضطراب عملکرد جنسی هستند، داشتن این رابطه نمی تواند چندان برای آنها لذتبخش باشد و بالطبع هم نمی توان انتظار داشت باعث کاهش استرس شود اما اگر فشار روانی فرد ناشی از فقدان رابطه زناشویی و عدم تخلیه انرژی روانی او باشد، برقراری رابطه می تواند به تخلیه انرژی روانی ذخیره شده کمک کند و باعث کاهش فشار روانی وی شود.

نکته حائز اهمیت این است که فقدان رابطه زناشویی در بسیاری از افراد منجر به ذخیره سازی انرژی زیادی می شود که ممکن است آنها را عصبانی، خشمگین، حساس و ناراحت کند که در چنین شرایطی برقراری رابطه زناشویی می تواند به تعدیل این هیجانات منفی کمک کند.

مطالعات چندی هم نشان داده است که رابطه زناشویی روزانه و مستمر ممکن است باعث کاهش استرس در افراد شود؛ این مطالعات نشان داده اند که رابطه زناشویی روزانه می تواند باعث رشد سلول هایی در هیپوکامپ مغز شود که مسئول کنترل سطح استرس است.

مطالعات دیگر نشان داده داشتن رابطه زناشویی روزانه به مدت ۲ هفته باعث کاهش فشار خون و سطح استرس مورد بررسی می شود. با این حال این مطالعات اندک بوده و قابل تعمیم نیستند.

راه حل چیست؟
آنچه می توان به زوجینی که دارای فشارهای روانی و عصبی هستند توصیه کرد این است که در مرحله اول به دنبال ارزیابی روانشناختی و سلامت روان خود باشند. به این ترتیب می توان مشکلات احتمالی را شناسایی و برای رفع آنها اقدام کرد. شناسایی منشأ فشارهای روانی و عصبی می تواند بسیار کمک کننده باشد چرا که نوع علت در تعیین نوع مداخله بسیار موثر است. وجود علائم اختلالات روانی در افراد، استرس های روزمره، استرس ناشی از تعارضات بین فردی و مشکلات ارتباطی و عاطفی زوجین هر کدام روند مداخلات را به سمتی سوق خواهد داد.

تغییر سبک زندگی، ورزش کردن، داشتن برنامه های تفریحی، کم کردن بار شغلی، پرداختن به برنامه های خاص آموزشی و نظایر آن می تواند در بهبود زندگی زناشویی کمک کننده باشد و زوجین با چنین ویژگی هایی باید بدانند پرداختن به رابطه زناشویی، در شرایط نامطلوب و استرس زا ممکن است نه تنها مفید نباشد بلکه منجر به شکل گیری مشکلات بیشتری شود و فشار روانی - عصبی را افزایش دهد.

بنابراین این افراد بهتر است به دنبال کمک های تخصصی تر باشند و حتی با یادگیری مهارت های لازم، زندگی را که استرس باعث ایجاد نارضایتی بین آنها شده و در حال از هم پاشیدن است، نجات دهد.

در شرایط استرس زا میل جنسی کاهش پیدا می کند
معمولا در شرایط استرس زا میل جنسی کاهش پیدا می کند و فرد به دلیل نوسانات خلقی دچار اختلال در توانایی جنسی می شود. اگر به هر دلیلی در چنین شرایطی، یکی از طرفین مجبور به برقراری رابطه زناشویی شود، دچار عدم کفایت خواهد شد و به دلیل اینکه اختلال در ارگاسم و میل جنسی را تجربه کرده، تصور می کند توانایی جنسی ندارد؛ بنابراین برای رهایی و پرخاشگری، برقراری روابط زناشویی مکرر و منظم، به زوج هایی که تازه ازدواج کرده اند کمکی نمی کند تا آنها از ازدواج احساس رضایت پیدا کنند چون افزایش رابطه به عنوان یک عامل استرس آور می تواند باعث تشدید استرس، کاهش اعتماد به نفس و عدم کفایت بیشتر شود.

معمولا زوج هایی که عصبی هستند بیشتر در روابط شان دچار مشکل می شوند چون خیلی بیشتر در معرض تحریک های عصبی، نوسانات خلقی و انواع نگرانی ها قرار می گیرند. زوج هایی که این ویژگی رفتاری را دارند، برای بهبود روابط زناشویی و کاستن فشار عصبی باید شرایط یکدیگر و کاهش میل جنسی در شرایط استرس زا را درک کنند و بی میلی طرف مقابل به برقراری رابطه زناشویی را به حساب اینکه دیگر شریک زندگی از او خسته شده یا زیبایی و جذابیت های کافی را برای او ندارد، نگذارند و حتما در صورت ادامه استرس و اضطراب، برای درمان به متخصص مربوطه مراجعه کنند تا این عامل باعث ایجاد اضطراب در رابطه زناشویی نشود.

دکتر حامد محمدی کنگرانی - روانپزشک و مشاور خانواده و عضو کمیته رسانه انجمن روانپزشکان ایران:
آنچه بیش از همه باعث بروز مشکلات زناشویی بین زوجین می شود، عدم تطابق بین نیاز جنسی و تعداد دفعات برقراری رابطه است. منظور از عدم تطابق بین نیاز جنسی، شرایطی است که یکی از طرفین به اجبار دیگری تن به برقراری رابطه می دهد یا اینکه بنا به دلائل مختلف، به اجبار جلوی این نیاز خود را می گیرد و از برقراری رابطه امتناع می کند. این در حالی است که نداشتن رابطه زناشویی برای مدت طولانی می تواند باعث بروز حالت های پرخاشگری، خشم، عدم رضایت و کفایت در فرد شود و افسردگی را تشدید کند.

این حالت معمولا در زوج هایی که دارای اختلاف هستند و به دنبال آن اختلاف عاطفی و فکری، رابطه زناشویی شان کاهش می یابد، بیشتر مشاهده می شود. در زوجینی هم که تعداد دفعات رابطه زناشویی بیش از حد است، به خصوص در شرایطی که برقراری رابطه فقط به خواست یکی از طرفین است و دیگری تمایلی به داشتن رابطه ندارد، احساس اضطراب و نگرانی، عدم کفایت و حتی حس ناخوشایند بازیچه بودن به فرد دست می دهد. به خصوص زنان تصور می کنند همسرشان او را فقط برای رابطه زناشویی می خواهد یا او را مجبور است بنا به حکم وظیفه این کار را انجام دهد.

یک رابطه زناشویی موفق، رابطه ای دو طرفه است که هر 2 نفر از این فعالیت رضایت داشته باشند. این رابطه ممکن است هر روز هفته، یک بار در هفته یا یک بار در ماه صورت بگیرد. طبیعی است مشکلات روانی نظیر استرس، نوسانات خلقی و نگرانی روزمره یا بالینی یکی از زوجین یا هر دوی آنها منجر به شکل گیری اختلالات جنسی، نارضایتی جنسی و فقدان تجربه لذتبخش جنسی برای آنها شود.

تصور کنید وقتی فردی در شرایط استرس زا قرار دارد و دچار درگیری ذهنی و نوسانات خلقی است، چگونه می تواند سطح استرس خود را با افزایش دفعات رابطه زناشویی بکاهد؛ آن هم در زندگی پر استرس و پر مشغله امروزی که اختلالات جنسی متعدد به اشکال متفاوت - کاهش میل جنسی، عدم رسیدن به ارگاسم در زنان، دردهای مقاربتی، انزال زودرس و دیررس در آقایان و ... - بروز می کند.

اگرچه یکی از راه هایی که فرد می تواند خشم خود را تخلیه کند، داشتن رابطه زناشویی است اما این به این معنا نیست که این رابطه کیفیت لازم را دارد و باعث رضایت طرف مقابل و فروکش شدن خشم می شود.

برای تخلیه خشم باید مشکل به صورت ریشه ای بررسی و حل شود. در واقع باید عامل موثر در بروز این اختلال روانپزشکی که باعث شده فرد بخواهد با تعدد در روابط زناشویی آن را برطرف کند، مشخص شود. رابطه زناشویی، یکی از چهار رکن یک رابطه در کنار رابطه اقتصادی، عاطفی و فکری به شمار می رود و باید از کیفیت لازم برخوردار باشد.