عوامل سردرد در کودکان، چه باید کرد؟

بزرگترها معمولا سردرد بچه ها را یا ندیده می گیرند و یا به تومورهای مغزی و علل خطرناک دیگر نسبت می دهند. اما با سردرد بچه ها واقعا چطور باید برخورد کرد؟
به طور کلی، در بیشتر موارد، سردردهای بچه ها ناشی از علت های ساده ای هستند، مثلا در اثر شب دیر خوابیدن و یا بازی کردن به مدت طولانی زیر آفتاب و یا ضربه به سر.
اما گاهی هم ممکن است طولانی بوده و با علایم دیگری همراه باشند.
نکته ای که درباره سردرد در بچه ها بسیار اهمیت دارد این است که بتوانیم تشخیص دهیم که این سردردها چه زمانی کم اهمیت و گذرا هستند و چه زمانی نیاز به توجه بیشتری دارند.

چه عواملی باعث سردرد در بچه ها می شوند؟
بچه ها هم درست مثل بزرگ ترها دچار سردرد می شوند و تا حدی می توان گفت که سردرد ماهیت ارثی هم دارد، یعنی اگر شما و همسرتان هر چند وقت یک بار دچار سردرد می شوید، فرزند شما هم ممکن است سردرد بگیرد.
عوامل بسیار مختلفی می توانند باعث ایجاد سردرد شوند، مثلا بعضی افراد نسبت به خوابشان بسیار حساس هستند و اگر کمتر از حد معمول بخوابند و یا ناگهان از خواب بپرند، دچار سردرد می شوند.
بعضی بچه ها هم هستند که اگر تشنه بمانند و یا ضربه کوچکی به سرشان بخورد و یا بیش از حد جلوی تلویزیون یا کامپیوتر بنشینند، سردرد می گیرند.

گاهی هم برخی عفونت ها مثل سرماخوردگی، عفونت گوش، سینوزیت و یا عفونت های ادراری می توانند باعث ایجاد سردرد در بچه ها شوند.
پزشکان به والدینی که کودک آن‌ها دچار سردرد است، توصیه اکید می‌کنند که سردرد کودک را تنها به دلیل خستگی ندانند و چنانچه سردرد کودک ادامه داشت، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنند.
گفتنی است سردرد طولانی مدت و یا مکرر در کودک می‌تواند نشانه از دست دادن آب بدن به دلیل آنفلوآنزا و یا حتی در بد‌ترین حالت ابتلا به سرطان مغز باشد.
پزشکان تنها راه تشخیص قطعی سرطان مغز و یا سردرد به دلایل دیگر را انجام MRI مغزی می‌دانند.

پزشکان دلایل مختلفی را در بروز سردرد کودکان موثر می‌دانند، از جمله کم آبی بدن، عدم خوردن یک وعده غذایی در روز که منجر به پایین آمدن سطح قند خون و بروز سردرد می‌شود و همچنین استرس و اضطراب که در خانه و یا مدرسه کودک وجود دارد.
پزشکان برای رفع مشکل سردردهای عادی در کودکان علاوه بر مشورت با پزشک، استراحت در یک اتاق تاریک، خوردن غذاهای مناسب و کنترل دمای بدن را توصیه می‌کنند.
در صورتی که کودکی از سردرد شدید شاکی است، گهگاهی استفراغ می‌کند، علائم بینایی و مشکلات حسی و حرکتی دارد و به علت سردرد از بازی و فعالیت روزانه دست می‌کشد، این مساله را باید جدی گرفت و کودک را نزد پزشک برد

دکتر فریبا شیروانی ، متخصص اطفال و فوق‌تخصص عفونی اطفال در این باره می گوید:
گرچه معمولا کودکان به‌دلیل شدید یا طولانی نبودن سردرد به مراکز درمانی آورده نمی‌شوند، اما مواردی از سردرد نیز وجود دارد که بسیار شدید بوده و منجر به مراجعه کودکان به مراکز درمانی می‌شود.
کودکان کم سن نمی‌توانند سردرد خود را ابراز کنند و علائم دیگری مانند گریه مکرر یا استفراغ را از خود نشان می‌دهند.
سردرد کودک مشکل مهمی است و لازم است از سوی پزشک مورد بررسی دقیق قرار گیرد و از طرف دیگر، تشخیص آن با کمتر شدن سن کودک مشکل تر خواهد شد.

سردرد به انواع حاد، مزمن و راجعه تقسیم می‌شود. در سردردهای حاد و شدید، احتمال مشکلات مهم داخل مغزی مانند خونریزی‌های داخل مغزی مطرح می‌شود، ولی در صورتی که شدت کمتری داشته و همراه با تب باشد، بیماری‌های عفونی در ناحیه سر و گردن مانند سینوزیت و عفونت دندان مطرح است و در صورتی که با استفراغ همراه شود، باید دقت پزشک برای کشف وجود عفونت پرده‌های مغز (مننژیت) را برانگیزد.

در صورت نداشتن تب، بررسی احتمال ضربه به سر، فشار خون بالا، مشکلات دندان، مشکلات چشمی (مثل گلوکوم) و مشکلات مفصل گیجگاهی فکی مطرح است.
در کودکی که دچار سردرد شدید صبحگاهی به‌صورت جهنده می‌‌شود و سردردش نیز با سرفه شدت می‌یابد، لازم است مورد بررسی پزشکان متخصص اعصاب کودکان قرار بگیرد.
سردردهای مزمن نیز در کودکان مشاهده می‌شود. از این گروه می‌توان سردردهای تنشی و میگرن را نام برد. شیوع سردرد مکرر و شدید با سن افزایش می‌یابد. به‌خاطر داشته باشید سردردهای میگرنی منشا ارثی دارند و در صورت وجود این نوع سردرد در پدر و مادر و دیگر افراد خانواده، احتمال وقوع آن در کودک بیشتر می‌شود.

در صورتی که کودکی از سردرد شدید شاکی است، گهگاهی استفراغ می‌کند، علائم بینایی و مشکلات حسی و حرکتی دارد و به علت سردرد از بازی و فعالیت‌های روزانه دست می‌کشد، این مساله را باید جدی گرفت و کودک را برای بررسی بیشتر نزد پزشک برد.

محمد حسین سلطان زاده ، فوق تخصص عفونی کودکان نیز معتقد است:
« سردرد کودکان با سردرد بزرگسالان متفاوت است ؛ این سردردها اغلب کوتاه‌مدت هستند و با برخی عوامل تشدید می‌شوند. استرس، اضطراب، هیجان، مسافرت، برنامه غذایی، شکلات و گوشت‌های آماده مثل سوسیس و کالباس به دلیل داشتن نیترات، از جمله این عوامل هستند.
نکته قابل توجه در سردرد کودکان، عدم توانایی اطفال در بیان مشکل است و پاسخ آنها نسبت به سردرد الگوی قابل پیش بینی ندارد و ممکن است حالت هایی چون بیقراری، کج خلقی و استفراغ داشته باشند.
کودکان در مواجهه با سردرد ممکن است به یک اتاق تاریک بروند و یا مکررا سر و چشم خود را بمالند.
سردرد حادی که برای اولین بار در کودک اتفاق می‌افتد، ممکن است سردرد موضعی یا منتشر باشد که در این موارد باید یک فوریت پزشکی تلقی شود و اقدامات تشخیصی در اسرع وقت انجام گیرد، چرا که شاید عفونت های سیستم اعصاب مرکزی، مننژیت، آنسفالیت، ضربه های مغزی، بیماری های سیستمیک و فشار خون بالا از دلایل ابتلا به آن باشند.
سردرد نوع حاد راجعه همان سردردهای دفعه ای هستند که در فواصل حملات، بیمار بدون علامت است و چنانچه این نوع سردردها با حالت تهوع و استفراغ همراه باشند، معمولا ماهیت میگرنی دارند.»