توالت رفتن کودکان، چگونه آموزش دهیم؟
از پوشک گرفتن بچه شاید یکی از مشکل ترین بخش های بچه داری باشد.
از پوشک گرفتن بچه شاید یکی از مشکل ترین بخش های بچه داری باشد. کثیف شدن خانه و گریه ها و لجبازی های بچه و به هم ریختگی مادر و.. . برای اینکه به راحتی و به درستی فرزندتان را از پوشک بگیرید باید زمان و روش های درست ان را بدانید تا در این راه دچار مشکل نشوید چرا که اگر به درستی در این دوران با نوپا رفتار نکنید مطمئنا کار شما سخت تر می شود و نتیجه نخواهد داد.
آموزش توالت رفتن
مراحل آموزش توالت خطرناکترین مرحله از مراحل آموزش به نوپا است، مخصوصا آموزش دفع. ۱۵ آسیب روانی در بزرگسالی ریشه در عمل دفع مدفوع در دوران بچگی دارد؛ مانند کینه توزی، خسیس بودن، وسواس، افسردگی، خشم و... . همه این موارد از علت‌های ریشه‌ای قابل بررسی است و ریشه در مراحل استقلال و جدایی از پوشک دارد. پس والدین مسئله‌ای که با آن روبه‌رو هستند در عین سادگی حساسیت‌های خاص خود را می‌طلبد. این است که والدین باید دقیق عمل کنند.
طبق نظر پزشکان برای آنکه نوپا توالت‌رفتن را بیاموزد ابتدا باید مغز او تکامل یابد و سیستم عصبی مرکزی بتواند مثانه او را کنترل کند. وقتی هنوز مغز کامل نیست، بدون اختیار ادرار می‌کند یعنی مثانه یا روده‌ها به محض پرشدن، خالی می‌شوند. به طور کلی از ۲۸ ماهگی به بعد، مغز تکامل پیدا می‌کند و می‌توانند ادرارشان را کنترل کنند.
بهترین زمان برای آموزش استفاده از توالت
زمانی است که او توانایی عصب و عضله را برای نگه‌داری ادار ومدفوع داشته باشد و این توانایی از ۲۴ تا ۳۶ ماهگی به طور کامل کسب می‌شود. البته این توانایی در مواردی ممکن است زودتر کسب شود. مثلا بین ۱,۵ تا ۲ سالگی کودک، اما این رده سنی عمومیت ندارد و در مواردی است که نوپا مستقل باشد. هرچه فرزندتان مستقل تر باشد زودتر می‌تواند آموزش بگیرد. اما اگر تا ۳ سالگی قادر به کنترل ادرار ومدفوع نبود، جای نگرانی وجود ندارد، زیرا تا ۳ سالگی مثانه کودک در حال رشد است. برای توانایی در نگه‌داری ادرار، این توانایی ابتدا در کنترل ادرار در روز وسپس در شب وابسته به مدفوع در شب وسپس در روز است. نکته دیگر درباره تفاوت بین دخترها و پسرهاست. دخترها زودتر به این توانایی می‌رسند و در کل مراحل رشد در دخترها و پسرها متفاوت است.
بهترین فصل برای ازپوشک گرفتن بچه
فصل بهار و تابستان است .او را تشویق کنید اگر ادرار یا مدفوع دارد، بگوید و چند ساعت در روز او را باز بگذارید.
برای شروع پوشک بسته باشه ( صرف اطمینان ) و موقع دستشویی کودک باز کنید .
آموزش به نوپا، نیاز به صبوری بسیار دارد و چند نکته مهم وجود دارد که قبل از اقدام به گرفتن از پوشک باید به آنها توجه شود.
زمان از پوشک گرفتن، فاز اول
مورد اول و بسیار مهم زمانی است که می‌خواهیم بچه را از پوشک بگیریم. این عمل نباید در وضعیتی استرس‌آور باشد. یعنی همزمان با از شیر گرفتن، به دنیا آمدن نوزاد جدید، نبود والدینی که از او مراقبت می‌کنند یا جدایی پدر و مادر(طلاق) و تغییر منزل نباشد. زیرا این موارد خود به تنهایی استرس زیادی بر او وارد می‌کند که شاید در سکوت و بدون هیچ علامت بیرونی نمود پیدا کند. اما اگر علامتی از بی‌تابی و بی‌قراری مشاهده کردید، نشانه خوبی نیست. پس اگر موارد بالا وجود داشت، در آن زمان اقدام به گرفتن از پوشک نکنیم.
1- قبل از آموزش، به او مهارت‌های پوشیدن و در آوردن لباس را تا حدودی آموزش دهیم.
۲- با او تمرین کنیم که ۵ دقیقه بتواند در یک جا بنشیند و به آرامی خودش را با چیزی سرگرم کند.
3- بررسی کنیم آیا توانایی درک و دنبال کردن دستورات ساده را دارد یا نه؟
۴- پوشک را زود به زود عوض کنید و بگذارید خشک باشد تا او به درک تمیزی وکثیفی برسد و ترجیحا کار تعویض پوشک در دستشویی انجام شود تا مکان انجام این عمل را بشناسد.
5- نامی معقول ومنطقی را برای ادار و مدفوع آموزش دهید و هرچند بار که فرزندتان هر کدام از اعمال دفع ادرار و مدفوع را انجام داد کار را به او توضیح دهید و نامش را بگویید؛ مثلا عزیزم داری جیش می‌کنی؟ یا الان داری پی پی می‌کنی؟
حالا وارد فاز دوم آموزش می‌شویم
با فرض اینکه بچه من ۲۱ ماهه است، اقدام به انجام فاز اول آموزش کرده‌ام واکنون ۲۳ ماهه شده است. شروع فاز دوم آموزش اینطور شروع می‌شود.
زمان آن رسیده که او لگن را بشناسد. پس برایش لگنی تهیه کنید با رنگی که به آن علاقه دارد و ولگن را در اختیارش قرار دهید تا با آن بازی کند و با لگن خو بگیرد.
در روز چندبار او را با شلوار روی لگن بنشانیم تا شرایط بدون استرس را تجربه کند.
در روز ۳۰ دقیقه فرزندتان را باز کنید و اگر از لگن استفاده کرد تشویقش کنید و اگر نکرد چند دقیقه برای تعویض شلوارش صبر کنید. زیرا این لباس خیس و آغشته به ادرار و مدفوع برایش ناخوشایند است و برای کنترل در دفعات بعدی انگیزه ایجاد خواهد کرد. یادتان باشد با جمله دستوری ساده بدون تنش و با آرامش لگن را نشان دهید و بگویید دستشویی آنجاست.
هر بار اسم ادرار ومدفوع را آورد یا با زبان بدن(ایما و اشاره) نشان‌تان داد، تشویقش کنید که عادت کند که این اسم را بگوید.
در فاز سوم و شروع استفاده از توالت
ترجیحا لگن را، داخل دستشویی و حمام بگذارید و پوشک را باز کنید و در روز چندین بار بدون شلوار، او را روی لگن بنشانید تا دفع انجام دهد و در ابتدای راه، فقط شب‌ها او را پوشک کنید و محل قرارگرفتن لگن را آموزش دهید. برخی اعتقاد دارند که از لگن در کنار سالن و اتاق بچه استفاده کنیم، اما تجربه نشان داده بچه ای که در مقابل تلویزیون در اتاق امن، دفع را انجام می‌دهد به سختی حاضر به استفاده از توالت در مراحل بعدی خواهد بود و در طولانی‌مدت والد مراقبِ وی، پرستار را کلافه و نگران خواهد کرد. پس از آن در دستشویی با او حرف بزنیم و اجازه بدهیم سیفون را بکشد و خلاصه این عمل برایش لذت‌بخش باشد.
در آخر اینکه این مراحل آموزش فاز سوم تا کنترل توسط بچه به طور طبیعی ۶ هفته زمان لازم دارد. البته با رعایت مراحل تمام ۳ فاز بالا، خیلی زودتر انجام خواهد شد. اما اگر تا ۶ هفته زمان برد کاملاً طبیعی است و جای نگرانی نیست.
در هر مکانی اگر گفت نیاز به دفع دارد با روی باز استقبال کنید، زیرا رفتار غلط ما از قبیل «اه، الان چه موقع‌اش بود؟؟ چرا؟؟؟» در دفعات بعدی باعث می‌شود که دستشویی خود را نگوید و این نگفتن باعث عدم کنترل خواهد شد.
نکات ظریف و بسیار مهمی وجود دارد
مثلا اینکه شما در گرفتن از پوشک آمادگی کثیف شدن منزل را داشته باشید و با آرامش با او رفتار کنید. در زمان گرفتن کودک از پوشک حتماً از غذاهای فیبردار استفاده کنید و آب بسیار به او بدهید تا دچار یبوست نشود، زیرا یبوست آزاردهنده است و همین باعث امتناع او از دفع مدفوع است. ترجیحا در زمان گرفتن از پوشک در فاز نهایی به مهمانی طولانی مدت و مسافرت نروید روزانه چندین بار با فرزندتان به لگن سر بزنید و بگذارید بدون شلوار روی لگن بنشیند. بارها دیده شده که بچه ۱۰ دقیقه روی لگن نشسته و دفع انجام نشده، امری طبیعی است. نا امید نشوید و دوباره این کار را تکرار کنید.
او را در این مدت در خانه حبس نکنید و بهتر است مواقعی که بیرون از خانه هستید بیشتر مراقب باشید و یادآوری کنید که در مواقع لازم به شما بگوید تا او را به توالت ببرید.
اگر از فرزندتان خواستید روی صندلی توالت بنشیند، اما 10 دقیقه گذشت و او کاری نکرد او را از توالت بیرون ببرید و بعد از چند دقیقه دوباره او را به توالت بازگردانید.
برخی بچه ها از مدفوع یا ادرارکردن می‌ترسند که برای حل این مشکل بهترین راه این است که به او توضیح دهید که این کار بدن او، برای دفع مواد مضر است و برای سلامتی او مهم است.
برایش یک صندلی توالت کوچک بخرید و به او یاد دهید که هر زمان احساس نیاز کرد، روی آن بنشیند. می‌توانید این صندلی را در حمام، دستشویی یا اتاقش قرار دهید.
برای آموختن پاکیزگی باید بچه را تشویق کرد. تشویق‌های زبانی مثل گفتن "تو بزرگ‌شده‌ای" و تو "مایه افتخار هستی" در کنار تشویق‌های عملی! مثلا هر بار که ادرار یا مدفوعش را کنترل کرد، به او امتیاز بدهید و بعد از اینکه امتیازش به حد خوبی رسید برایش هدیه بخرید.
مراقب باشید تا با سرزنش او کار را خراب نکنید .شاید او برای چند روز اختیار مدفوع و ادرارش را به دست بیاورد اما بعد از آن دوباره نتواند خود را کنترل کند. در این صورت او را سرزنش نکنید و فقط مرتب توالت‌رفتن را به او یادآور شوید.
در طول زمانی که قرار است پاکیزگی را به فرزندتان آموزش دهید، از پوشک‌های شورتی استفاده کنید تا هم مطمئن باشید همه‌جا را کثیف نمی‌کند هم بتواند در صورت تمایل فورا آن را درآورد.
کودکان در ۳ سالگی تقریبا کنترل ادرار و مدفوع را می‌آموزند اما باز هم کنترل این مساله طی شب کار آسانی نیست و بیشتر کودکان یا آنقدر هوشیار نیستند که خود را کنترل کنند یا توانایی برخاستن از خواب را ندارند. شب‌ها کودکتان را پوشک کنید و برای چند ماه عصرها که او را می‌خوابانید، مراقب کنترل ادرارش باشید.
آموزش توالت رفتن
مراحل آموزش توالت خطرناکترین مرحله از مراحل آموزش به نوپا است، مخصوصا آموزش دفع. ۱۵ آسیب روانی در بزرگسالی ریشه در عمل دفع مدفوع در دوران بچگی دارد؛ مانند کینه توزی، خسیس بودن، وسواس، افسردگی، خشم و... . همه این موارد از علت‌های ریشه‌ای قابل بررسی است و ریشه در مراحل استقلال و جدایی از پوشک دارد. پس والدین مسئله‌ای که با آن روبه‌رو هستند در عین سادگی حساسیت‌های خاص خود را می‌طلبد. این است که والدین باید دقیق عمل کنند.
طبق نظر پزشکان برای آنکه نوپا توالت‌رفتن را بیاموزد ابتدا باید مغز او تکامل یابد و سیستم عصبی مرکزی بتواند مثانه او را کنترل کند. وقتی هنوز مغز کامل نیست، بدون اختیار ادرار می‌کند یعنی مثانه یا روده‌ها به محض پرشدن، خالی می‌شوند. به طور کلی از ۲۸ ماهگی به بعد، مغز تکامل پیدا می‌کند و می‌توانند ادرارشان را کنترل کنند.
بهترین زمان برای آموزش استفاده از توالت
زمانی است که او توانایی عصب و عضله را برای نگه‌داری ادار ومدفوع داشته باشد و این توانایی از ۲۴ تا ۳۶ ماهگی به طور کامل کسب می‌شود. البته این توانایی در مواردی ممکن است زودتر کسب شود. مثلا بین ۱,۵ تا ۲ سالگی کودک، اما این رده سنی عمومیت ندارد و در مواردی است که نوپا مستقل باشد. هرچه فرزندتان مستقل تر باشد زودتر می‌تواند آموزش بگیرد. اما اگر تا ۳ سالگی قادر به کنترل ادرار ومدفوع نبود، جای نگرانی وجود ندارد، زیرا تا ۳ سالگی مثانه کودک در حال رشد است. برای توانایی در نگه‌داری ادرار، این توانایی ابتدا در کنترل ادرار در روز وسپس در شب وابسته به مدفوع در شب وسپس در روز است. نکته دیگر درباره تفاوت بین دخترها و پسرهاست. دخترها زودتر به این توانایی می‌رسند و در کل مراحل رشد در دخترها و پسرها متفاوت است.
بهترین فصل برای ازپوشک گرفتن بچه
فصل بهار و تابستان است .او را تشویق کنید اگر ادرار یا مدفوع دارد، بگوید و چند ساعت در روز او را باز بگذارید.
برای شروع پوشک بسته باشه ( صرف اطمینان ) و موقع دستشویی کودک باز کنید .
آموزش به نوپا، نیاز به صبوری بسیار دارد و چند نکته مهم وجود دارد که قبل از اقدام به گرفتن از پوشک باید به آنها توجه شود.
زمان از پوشک گرفتن، فاز اول
مورد اول و بسیار مهم زمانی است که می‌خواهیم بچه را از پوشک بگیریم. این عمل نباید در وضعیتی استرس‌آور باشد. یعنی همزمان با از شیر گرفتن، به دنیا آمدن نوزاد جدید، نبود والدینی که از او مراقبت می‌کنند یا جدایی پدر و مادر(طلاق) و تغییر منزل نباشد. زیرا این موارد خود به تنهایی استرس زیادی بر او وارد می‌کند که شاید در سکوت و بدون هیچ علامت بیرونی نمود پیدا کند. اما اگر علامتی از بی‌تابی و بی‌قراری مشاهده کردید، نشانه خوبی نیست. پس اگر موارد بالا وجود داشت، در آن زمان اقدام به گرفتن از پوشک نکنیم.
1- قبل از آموزش، به او مهارت‌های پوشیدن و در آوردن لباس را تا حدودی آموزش دهیم.
۲- با او تمرین کنیم که ۵ دقیقه بتواند در یک جا بنشیند و به آرامی خودش را با چیزی سرگرم کند.
3- بررسی کنیم آیا توانایی درک و دنبال کردن دستورات ساده را دارد یا نه؟
۴- پوشک را زود به زود عوض کنید و بگذارید خشک باشد تا او به درک تمیزی وکثیفی برسد و ترجیحا کار تعویض پوشک در دستشویی انجام شود تا مکان انجام این عمل را بشناسد.
5- نامی معقول ومنطقی را برای ادار و مدفوع آموزش دهید و هرچند بار که فرزندتان هر کدام از اعمال دفع ادرار و مدفوع را انجام داد کار را به او توضیح دهید و نامش را بگویید؛ مثلا عزیزم داری جیش می‌کنی؟ یا الان داری پی پی می‌کنی؟
حالا وارد فاز دوم آموزش می‌شویم
با فرض اینکه بچه من ۲۱ ماهه است، اقدام به انجام فاز اول آموزش کرده‌ام واکنون ۲۳ ماهه شده است. شروع فاز دوم آموزش اینطور شروع می‌شود.
زمان آن رسیده که او لگن را بشناسد. پس برایش لگنی تهیه کنید با رنگی که به آن علاقه دارد و ولگن را در اختیارش قرار دهید تا با آن بازی کند و با لگن خو بگیرد.
در روز چندبار او را با شلوار روی لگن بنشانیم تا شرایط بدون استرس را تجربه کند.
در روز ۳۰ دقیقه فرزندتان را باز کنید و اگر از لگن استفاده کرد تشویقش کنید و اگر نکرد چند دقیقه برای تعویض شلوارش صبر کنید. زیرا این لباس خیس و آغشته به ادرار و مدفوع برایش ناخوشایند است و برای کنترل در دفعات بعدی انگیزه ایجاد خواهد کرد. یادتان باشد با جمله دستوری ساده بدون تنش و با آرامش لگن را نشان دهید و بگویید دستشویی آنجاست.
هر بار اسم ادرار ومدفوع را آورد یا با زبان بدن(ایما و اشاره) نشان‌تان داد، تشویقش کنید که عادت کند که این اسم را بگوید.
در فاز سوم و شروع استفاده از توالت
ترجیحا لگن را، داخل دستشویی و حمام بگذارید و پوشک را باز کنید و در روز چندین بار بدون شلوار، او را روی لگن بنشانید تا دفع انجام دهد و در ابتدای راه، فقط شب‌ها او را پوشک کنید و محل قرارگرفتن لگن را آموزش دهید. برخی اعتقاد دارند که از لگن در کنار سالن و اتاق بچه استفاده کنیم، اما تجربه نشان داده بچه ای که در مقابل تلویزیون در اتاق امن، دفع را انجام می‌دهد به سختی حاضر به استفاده از توالت در مراحل بعدی خواهد بود و در طولانی‌مدت والد مراقبِ وی، پرستار را کلافه و نگران خواهد کرد. پس از آن در دستشویی با او حرف بزنیم و اجازه بدهیم سیفون را بکشد و خلاصه این عمل برایش لذت‌بخش باشد.
در آخر اینکه این مراحل آموزش فاز سوم تا کنترل توسط بچه به طور طبیعی ۶ هفته زمان لازم دارد. البته با رعایت مراحل تمام ۳ فاز بالا، خیلی زودتر انجام خواهد شد. اما اگر تا ۶ هفته زمان برد کاملاً طبیعی است و جای نگرانی نیست.
در هر مکانی اگر گفت نیاز به دفع دارد با روی باز استقبال کنید، زیرا رفتار غلط ما از قبیل «اه، الان چه موقع‌اش بود؟؟ چرا؟؟؟» در دفعات بعدی باعث می‌شود که دستشویی خود را نگوید و این نگفتن باعث عدم کنترل خواهد شد.
نکات ظریف و بسیار مهمی وجود دارد
مثلا اینکه شما در گرفتن از پوشک آمادگی کثیف شدن منزل را داشته باشید و با آرامش با او رفتار کنید. در زمان گرفتن کودک از پوشک حتماً از غذاهای فیبردار استفاده کنید و آب بسیار به او بدهید تا دچار یبوست نشود، زیرا یبوست آزاردهنده است و همین باعث امتناع او از دفع مدفوع است. ترجیحا در زمان گرفتن از پوشک در فاز نهایی به مهمانی طولانی مدت و مسافرت نروید روزانه چندین بار با فرزندتان به لگن سر بزنید و بگذارید بدون شلوار روی لگن بنشیند. بارها دیده شده که بچه ۱۰ دقیقه روی لگن نشسته و دفع انجام نشده، امری طبیعی است. نا امید نشوید و دوباره این کار را تکرار کنید.
او را در این مدت در خانه حبس نکنید و بهتر است مواقعی که بیرون از خانه هستید بیشتر مراقب باشید و یادآوری کنید که در مواقع لازم به شما بگوید تا او را به توالت ببرید.
اگر از فرزندتان خواستید روی صندلی توالت بنشیند، اما 10 دقیقه گذشت و او کاری نکرد او را از توالت بیرون ببرید و بعد از چند دقیقه دوباره او را به توالت بازگردانید.
برخی بچه ها از مدفوع یا ادرارکردن می‌ترسند که برای حل این مشکل بهترین راه این است که به او توضیح دهید که این کار بدن او، برای دفع مواد مضر است و برای سلامتی او مهم است.
برایش یک صندلی توالت کوچک بخرید و به او یاد دهید که هر زمان احساس نیاز کرد، روی آن بنشیند. می‌توانید این صندلی را در حمام، دستشویی یا اتاقش قرار دهید.
برای آموختن پاکیزگی باید بچه را تشویق کرد. تشویق‌های زبانی مثل گفتن "تو بزرگ‌شده‌ای" و تو "مایه افتخار هستی" در کنار تشویق‌های عملی! مثلا هر بار که ادرار یا مدفوعش را کنترل کرد، به او امتیاز بدهید و بعد از اینکه امتیازش به حد خوبی رسید برایش هدیه بخرید.
مراقب باشید تا با سرزنش او کار را خراب نکنید .شاید او برای چند روز اختیار مدفوع و ادرارش را به دست بیاورد اما بعد از آن دوباره نتواند خود را کنترل کند. در این صورت او را سرزنش نکنید و فقط مرتب توالت‌رفتن را به او یادآور شوید.
در طول زمانی که قرار است پاکیزگی را به فرزندتان آموزش دهید، از پوشک‌های شورتی استفاده کنید تا هم مطمئن باشید همه‌جا را کثیف نمی‌کند هم بتواند در صورت تمایل فورا آن را درآورد.
کودکان در ۳ سالگی تقریبا کنترل ادرار و مدفوع را می‌آموزند اما باز هم کنترل این مساله طی شب کار آسانی نیست و بیشتر کودکان یا آنقدر هوشیار نیستند که خود را کنترل کنند یا توانایی برخاستن از خواب را ندارند. شب‌ها کودکتان را پوشک کنید و برای چند ماه عصرها که او را می‌خوابانید، مراقب کنترل ادرارش باشید.
منبع:
سلامت بانوان اوما
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼