روابط زناشویی در سالمندی، چه اهمیتی دارد؟

خیلی از ما فکر می کنیم که سالمندان تمایلی به برقراری روابط زناشویی ندارند یا میل جنسی در آنها کاهش یافته است. البته تاحدودی این تفکر درست است و سالمندان نیز به اینکه تمایلات جنسی شان نسبت به دوران جوانی کاهش یافته است، اقرار دارند ولی بدان معنا نیست که میل جنسی در آنها کاملا از بین رفته است.

میل جنسی در همه انسان ها پدیده ای طبیعی است و باید به اختلال در آن توجه شود. حتی اگر بیمار سالمند باشد. گرچه ارتباط زن و مرد در دوران سالمندی جنبه جنسی ندارد و بیشتر روابط عاطفی و وابستگی بین آنها مطرح است ولی داشتن رابطه عاطفی و زناشویی خوب در تحکیم ارتباط بین زن و مرد و داشتن احساس خوب موثر است.

علت کاهش میل جنسی زنان سالمند
در خانم ها قطع فعالیت غدد جنسی، روند سریع تری دارد. درواقع، دوران باروری ه پایان می رسد و تخمک گذاری و تولید هورمون های زنانه به نام های استروژن و پروژسترون کاملا قطع می شود. یائسگی کامل حدود ۱ تا ۲ سال طول می کشد و معمولا در سنین ۴۵ تا ۵۰ سالگی اتفاق می افتد. تقریبا همه زنان علائم ناشی از یائسگی را با گرگرفتگی، بی حوصلگی و خشکی واژن تجربه می کنند که تا متی باعث آزار آنها می شود.

تعداد بسیار زیادی از آنها هنگام ورود به مرحله یائسگی حداقل یکی دو بار به متخصصان زنان مراجعه می کنند. خشکی واژن یکی از مهم ترین دلایلی است که باعث از دست رفتن تمایل زن به برقراری رابطه زناشویی می شود. هورمون های زنانه دیواره واژن را مرطوب نگه می دارند و وقتی وجود داشته باشند، واژن خشک و برقراری رابطه زناشویی دردناک می شود. تحریک پذیری هنگام این رابطه هم کمتر خواهدشد. به همین دلیل است که زنان یائسه تمایل چندانی به برقراری روابط زناشویی ندارند.

علت کاهش میل جنسی در مردان سالمند
در مردان کاهش میل جنسی روندی بسیار تدریجی تر دارد و تقریبا از حول و حوش ۴۰ سالگی شروع می شود و با افزایش سن هم شدت بیشتری پیدا می کند ولی در مردان امکان باروری همچنان وجود دارد.

در مردان نیز مشکلی به نام یائسگی مردانه وجود دارد و سطح هورمون تستوسترون خونشان کاهش می یابد. قاعدتا این کاهش باید خیلی تدریجی و نامحسوس باشد ولی در بعضی از مردان کاهش زیاد است و باعث می شود نتوانند رابطه زناشویی موفقی داشته باشند.

ضعف سالمندان در بیان مشکلات جنسی
سالمندان ممکن است از صحبت درباره کاهش میل جنسی، احساس شرمساری کنند و درصدد رفع آن برنیایند و حتی به پزشک مراجعه نکنند. در حالی که آنها هم به برقراری رابطه زناشویی نیاز دارند و برای مشکلات پیش آمده می توان راه حلی پیدا کرد. آموزش هایی وجود دارد که می تواند رابطه زناشویی را بهتر کند. رابطه زناشویی در سالمندان نباید قطع شود زیرا عاملی در حفظ روحیه آنهاست.

چه کار می توان کرد؟
• تغذیه سالمندان باید سالم و مناسب باشد.

• خانم ها می توانند از ژل های مخصوص لوبریکانت یا لغزنده کننده و گاهی هم از کرم های موضعی هورمونی استفاده کنند. این ژل ها به میزان زیادی خشکی واژن را کاهش می دهد.

• مردان می توانند با آموزش های خاصی طول مدت نعوظ را بیشتر کنند.

• هرچه ارتباط زناشویی در مردان بیشتر باشد، احتمال اختلالات نعوظ کمتر می شود.

• وقتی سالمندی به پزشک مراجعه می کند، حتما باید درباره رابطه زناشویی با همسرش سوال هایی پرسیده شود. این نیاز طبیعی را نباید نادیده گرفت.

• گاهی سالمندان مرد خواهان استفاده از داروهای تقویت کننده قوای جنسی هستند. استفاده از این داروها مجاز است ولی سالمندانی که دچار بیماری های زمینه ای مانند قلبی- ریوی هستند، حتما باید محتاط باشند و به هیچ وجه بدون نظر پزشک از چنین داروهایی استفاده نکنند. مردانی که دیابت دارند نیز دچار اختلال نعوظ می شوند. بیماری دیابت احتمال آسیب های عصبی و عروقی را بالا می برد. بازگرداندن قوای جنسی در این افراد نیازمند کنترل دقیق بیماری دیابت است.

رابطه عاطفی از رابطه زناشویی مهم تر است
داشتن روابط خوب زناشویی ارتباط بین زوجین را قوی تر می کند ولی نبود رابطه زناشویی در سالمندان، در مقایسه با جوانان، کمتر باعث اختلاف می شود. عاطفه، احساس نیاز و وابستگی است که دو سالمند را در کنار هم نگه می دارد و روابط را مستحکم تر می کند.

تاثیر منفی چاقی بر رابطه زناشویی
دکتر تیرنگ نیستانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی: کمبود مواد غذایی نقش چندانی در کاهش میل جنسی در جوانان یا سالمندان ندارد. گرچه محققان سلنیوم و روی را موثر دانسته اند ولی چندان ثابت شده نیست. شاید یکی از مهم ترین مشکلات تغذیه ای تاثیرگذار در میل جنسی، چاقی باشد.

چاقی در مردان با تغییرهایی که در سطح هورمون های مردانه ایجاد می کند، باعث ناتوانی جنسی مثل اختلال در نعوظ و انزال زودرس و… می شود. البته ناتوانی جنسی ناشی از چاقی ارتباطی به سن ندارد و افراد جوان و مسن چاق دیر یا زود درگیر این موضوع خواهندشد. وقتی مردان چاق دچار ناتوانی جنسی می شوند، نخست اعتماد به نفس خود را از دست می دهند و رابطه زناشویی برایشان به یک عامل اضطراب آور تبدیل می شود. اضطراب نیز احتمال شکست را در برقراری روابط زناشویی بالا می برد.

چاقی در خانم ها نیز باعث بروز اختلالاتی در برقراری روابط زناشویی می شود. تغییرات فیزیولوژیکی که باعث کاهش میل جنسی می شود، از یک سو و مشکلات طبیعی چاقی در زنان از سوی دیگر تاثیر منفی در برقراری رابطه زناشویی می گذارد. علاوه بر این، احتمال ابتلا به عفونت های واژینال در خانم های چاق بیشتر است که برقراری روابط زناشویی را دشوارتر می کند.

به همین دلیل خانم ها و آقایان باید از همان دوران جوانی نسبت به وزن خود حساس باشند و از چاق شدن جلوگیری کنند. متاسفانه بسیاری از اختلالات ایجادشده در بدن به نوعی با وزن افراد در ارتباط هستند. از همان دوران کودکی باید کودک را به خوردن غذاهای مفید عادت داد. غذاهای خوب گردش خون مناسبی در بدن برقرار می کند و یادمان باشد برقراری رابطه زناشویی خوب به برقراری جریان گردش خون و سالم بودن سیستم عصبی بستگی دارد. فعالیت بدنی و ورزش در همه سنین و حتی سنین بالا توده ماهیچه ای مطلوبی ایجاد می کند. توده ماهیچه ای و فیزیک خوب نیز نقش مهمی در سرخوشی و شادی انسان ها دارد. عوامل عصبی و روانی هم نقش مهمی در برقراری رابطه زناشویی موفق دارند.