کمردرد در دوران بارداری، منشاش چیست؟

یکی از علت های بروز کمردرد در دوران بارداری اختلالات وضعیتی (Postural) است. به علت کاهش کارایی عضلات شکمی و ایجاد وضعیت بارداری، فشارهای مکانیکی بیشتری بر عضلات اطراف ستون فقرات وارد و فرد دچار کمردرد میشود که معمولا این درد با خستگی عضلانی در اثر ثابت نگهداشتن بدن در یک وضعیت و یا کارکردن تشدید میشود و با استراحت و تغییر حالت تخفیف می یابد.

رعایت مکانیک بدنی صحیح؛ یعنی انجام درست فعالیتهای روزانه و طریقه درست خوابیدن، نشستن، ایستادن و بلند کردن اجسام و... نقش بسیار مهمی در جلوگیری از بروز کمردرد و یا برطرف کردن تدریجی آن دارد. از دیگر عوامل بروز کمردرد، گرفتاری مفاصل لگن (ساکروایلیاک) است که یکی از شایعترین مشکلات دوران بارداری است.

از یک طرف، افزایش هورمون ریلاکسیشن در دوران بارداری (بویژه در سه ماه اول) باعث شلی لیگامانها و نرم شدن غضروف میشود و از طرف دیگر وضعیتهای تطابقی که فرد با پیشرفت بارداری پیدا میکند، باعث افزایش فشار روی مفاصل لگنی و باز شدگی بیشتر در آنها میشود؛ در نتیجه علائم کمردرد به هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن طولانی مدت، بالا رفتن از پله، ایستادن روی یک پا و یا فعالیتهای چرخشی ایجاد می شود.

این علائم اغلب با فعالیت تشدید میشود. اگر فرد قبل از بارداری، علائم کمردرد داشته باشد، پس از بارداری مشکلات تشدید شده و توصیه می شود پیش از بارداری اقدامات درمانی به طور کامل انجام شود.

برخی بیماریهای زنان و یا بیماریهای احشایی نیز میتوانند علت کمردرد باشند ولی در بیشتر موارد، کمردرد منشاء مکانیکی دارد و میزان درد با استراحت کاهش مییابد، در صورتی که در بقیه موارد چنین رابطه ای حاکم نیست. درمان کمردرد، رابطه مستقیم با تشیخص آن دارد ولی اصول درمانی، تقریبا مشابه درمان در زنان غیرباردار است:

۱- در صورت تشخیص پزشک، استراحت مطلق یا نسبی.
2- در صورت نیاز، استفاده از استحکام دهندههای خارجی مثل کمربند و کرست کمری.
۳- رعایت مکانیک بدنی صحیح حین فعالیت و استراحت.
4- ورزش درمانی متناسب با نوع ضایعه و بسته به وضعیت بیمار تعیین میشود.
۵- اقدامات فیزیوتراپی در صورت تجویز (با رعایت نکات ویژه زمان بارداری، هیچگونه خطری در بر ندارد).

در صورت کنترل و درمان کمردرد، معمولا پس از زایمان، علائم بتدریج برطرف میشوند؛ اما عدم رعایت مکانیک بدنی صحیح در آینده میتواند باعث بروز دوباره درد شود.