چگونگی از شیر گرفتن کودک، زمان بگذارید

همانطور که می‌دانید شیر مادر تا یک سالگی غذای اصلی کودک به شمار می‌رود و کودکان تا ۶ ماهگی بهتر است فقط از شیر مادر تغذیه کنند. اما در سال دوم زندگی که غذای سفره هم به کودک می‌دهید، شیر مادر بیشتر جنبه کمکی دارد و در ضمن نیازهای عاطفی فرزند شما را برآورده می‌کند. امروزه بسیاری از مادران با آگاهی از فواید شیر مادر سعی می‌کنند تا ۲ سالگی به کودک شیر بدهند. بدیهی است کودکی که ۲ سال شیر مادر را خورده و به آن وابستگی روحی و جسمی دارد به راحتی با از شیر گرفتن کنار نمی‌آید و ممکن است از نظر روحی آسیب ببیند و بهانه‌گیر و بداخلاق هم بشود. متاسفانه خیلی از مادران هنوز نمی‌دانند چطور می‌توان دادن شیر مادر را قطع کرد بدون اینکه به کودک لطمه‌ای وارد شود.

اگر کودک شما تا چند ماه دیگر ۲ ساله می‌شود و تصمیم دارید دیگر به او شیر مادر ندهید، اگر به تازگی باردار شده‌اید و مجبورید فرزند شیرخوارتان را از شیر مادر محروم کنید، یا اگر به سبب بیماری و یا هر علتی ناچار هستید که شیر مادر را از فرزند شیر خوارتان بگیرید، بهتر است توصیه‌های پزشکی را در این باره بخوانید تا شما وفرزندتان در این مرحله دچار مشکل نشوید.

یکی از راه‌های از شیر گرفتن کودک، زمانی که محدودیتی برای شیر خوردن کودک وجود ندارد این است که به کودک اجازه دهید خودش درباره زمان قطع شیر مادر تصمیم بگیرد به این ترتیب که نه به او شیر تعارف کنید و نه مانع شیر خوردنش شوید. بدین ترتیب کودک شما تنها زمانهایی که نیاز جسمی و عاطفی زیادی به شیر مادر دارد از آن استفاده خواهد کرد. این روش اگر چه خیلی کند است اما اگر مادر با کودک ارتباط زیادی داشته باشد و کودک را تشویق کند و همچنین او را با غذاهای دیگر سیر کند، کودک خود به خود از راه‌های دیگر نیاز جسمی و عاطفی خود را برطرف می‌کند و کم‌کم بدون هیچ دردسری شیر مادر را رها می‌کند. با این حال ممکن است مجبور شوید کودک را با روشهای دیگری از شیر بگیرید بنابر این به توصیه‌های زیر توجه کنید:

زمان مناسبی برای این کار انتخاب کنید
اگر کودک بیمار است یا پرستار جدیدی به منزل آورده‌اید، اگر تازه اسباب‌کشی کرده‌اید و یا مشکلی در محل کارتان دارید که شما را کم طاقت کرده است بهتر است این کار را به زمان دیگری واگذار کنید. همانطور که می‌دانید کودکان در زمان‌هایی که بیمار می‌شوند و یا تغییراتی در شرایطشان ایجاد می‌شود وابستگی بیشتری به شیر مادر پیدا می‌کنند و به همین علت از شیر گرفتن آنها سخت‌تر می‌شود. زمانی که مادر فرصت بیشتری برای بیرون بردن و سرگرم کردن فرزندش دارد، بهترین زمان از شیرگیری کودک است، زیرا محدودیتهای محیط بیرون، مانعی برای شیر خوردن کودک محسوب می‌شود و سرگرم بودن او، اشتیاق به شیر خوردن را کم می‌کند. یادتان باشد از شیر گرفتن کودک نارس باید دیرتر از کودک عادی و سالم انجام شود.

حواس کودک را پرت کنید
برنامه روزانه تان را طوری بچینید که سر کودک حسابی گرم شود و یادش برود از شما شیر طلب کند. بخصوص در ساعتهایی که فرزندتان شیر شما را می‌خورد فعالیتهای جذاب و بازیهای سرگرم کننده و یا رفتن به پارک و گردش می‌تواند او را از یاد آوری آنچه از دست داده باز دارد. دادن غذاهای جذاب و رنگارنگ و مورد علاقه کودک هم در ساعاتی که عادت به شیر خوردن داشته می‌تواند نیاز جسمی او را کمتر کند و باعث شود که او کمتر بهانه بگیرد.

تنوع غذایی را از یاد نبرید:
پیش از آن که کودک را از شیر بگیرید، او را به غذا خوردن و نوشیدن مایعات با لیوان عادت دهید. این موضوع باعث می‌شود که برای ترک خوردن شیر مادر مجبور به تحمل سختی‌های غذا خوردن با قاشق و چنگال نشود. برای او سرویس غذاخوری جداگانه‌ای، با طرح‌های کودکانه و رنگ‌های شاد و تند بخرید.

برای اینکه کودک سیر شود و در ضمن کمتر بهانه بگیرد انواع مختلفی از غذاها را به او تعارف کنید. از غذاهای جامد رنگی با طعم‌های مختلف گرفته تا انواع نوشیدنی‌ها و میوه‌ها که بتواند توجه او را به خوردن جلب کند. البته یادتان باشد برنج و سیب زمینی و نان و انواع گوشت حتما در ترکیب غذاها باشد تا نیاز جسمی کودک به کربوهیدرات و پروتئین را برطرف کند. بهتر است کودک نوشیدنی و شیر خود را با لیوان یا فنجان بنوشد اما اگر کودک شما دوست دارد شیر را با نی بمکد می‌توانید برای او یک نی زیبا و عروسکی تهیه کنید تا نیاز کودک به مکیدن را هم تامین کرده باشید. دادن شیشه و پستانک توصیه نمی‌شود چون خود این‌ها هم وابستگی تازه‌ای برای کودک شما ایجاد می‌کند که بعدها ترک آن می‌تواند دردسر جدیدی ایجاد کند، مگر این که کودک شما کوچک باشد و در کمتر از یک سالگی مجبور شده باشید او را از شیر بگیرید که در این صورت لازم است با شیشه شیر خشک به او بدهید. در این حالت سعی کنید شیر خشکی انتخاب کنید که طعم آن به شیر مادر نزدیک باشد تا کودک بهتر آن را بپذیرد.

کودک را مجبور به غذا خوردن نکنید
اگر کودک شما از خوردن آنچه برایش تهیه کرده‌اید امتناع می‌کند و بهانه می‌گیرد، او را به زور مجبور به خوردن غذا و شیر گاو نکنید. حتی اگر احساس می‌کنید گرسنه است و بد اخلاقی او به علت گرسنگی است، اجازه بدهید کمی گرسنه‌تر بشود و خودش میل به این غذا پیدا کند. در برابر بهانه‌ها صبور باشید و اگر او غذا را رد کرد آن را از جلویش بردارید و ساعتی بعد دوباره به او تعارف کنید. یادتان باشد اگر در وعده‌های اصلی غذایی کودک از خوردن امتناع کرد، شکم او را با تنقلات و میان وعده پر نکنید و اجازه دهید که گرسنه شود و همان غذای اصلی را بخورد. در ضمن به کودک بالای یک ساله از غذای سفره بدهید. در ابتدا می‌توانید غذا را با پشت قاشق له کنید و کم کم او را با خوردن غذای خانواده آشنا کنید. اگراین کار را نکنید علاوه بر کمبود بعضی از ریز مغذی‌ها کودک ۲ ساله هنگام از شیر گرفتن دچار مشکل خواهد شد چون نمی‌تواند غذاهای متنوع بخورد. البته بهتر است به غذای خانواده نمک کمتری بزنید تا کودک شما به غذاهای کم نمک عادت کند.

لباسهای شیردهی نپوشید
اگر شما لباسهای معمول شیر دهی بپوشید کودک‌تان مرتب به یاد گذشته می‌افتد و دلش می‌خواهد تجربه شیرین گذشته را تکرار کند، حتی زمانی که وقت شیر خوردنش نبوده است. با پوشیدن لباسهای تنگ که به راحتی باز نشود امکان شیر خوردن را برای کودک کمتر کنید. اگر در تخت خواب به او شیر می‌دادید و یا مکان خاصی برای شیر دهی داشتید کمتر به آن مکان بروید و به او امکان نشستن سر سفره و یا روی صندلی کنار دیگران را بدهید تا احساس بزرگی کند و بداند که باید دیگر مثل بزرگترها و در کنار خانواده غذا بخورد.

زمان بیشتری با کودک بگذرانید
شیر دادن بهترین بهانه برای گذراندن ساعاتی از روز با کودک بوده است. برای کودک همین کافی است که نخواهد این لحظات با مادر بودن را از دست بدهد. حتی شما دلتان تنگ خواهد شد برای اینکه کودکتان را مانند گذشته در آغوش بگیرید و به خود بچسبانید. بنابر این سعی کنید این لحظات سخت را با گذراندن ساعات بیشتری با کودکتان برای او و خودتان آسانتر کنید. برایش کتاب بخوانید و با او بازی کنید و به گردش وپارک بروید تا از شیر گرفتن کودک برایش چنین تصوری به وجود نیاورد که دیگر از عشق و محبت مادرانه محروم شده است.

اگر به علت بیماری، بارداری و یا مسافرت مادر، کودک به طور ناگهانی از شیر گرفته شود، اضطراب شدیدی در او ایجاد خواهد شد. در مواقعی که مادر شیرده، مجدداً باردار می‌شود، این بارداری به معنای قطع ناگهانی شیر برای کودک اول است. در این شرایط مادر فرصتی برای مراقبت از کودک ندارد. محروم شدن از گرمای محبت مادری موجب می‌شود تا کودک با انجام فعالیتها و رفتارهایی نظیر بد اخلاقی و گریه اعتراض خود را اعلام کند که البته چنین رفتاری برای کودکی نگران طبیعی است.

صبور باشید
در هنگام از شیر گرفتن کودکتان باید برنامه‌های ویژه‌ای تدارک ببینید زیرا بچه‌ها معمولاً پرخاشگر و بهانه‌گیر می‌شوند و مرتب نق می‌زنند. آرامش خود را حفظ و سعی کنید رفتاری آگاهانه در برابر آن‌ها داشته باشید. اگر قرار باشد با اولین گریه و فریاد دوباره به او شیر بدهید، هیچ وقت موفق نخواهید شد.

وعده‌های قبل از خواب و نزدیک صبح را آخر از همه حذف کنید
از شیر گرفتن ناگهانی ممکن است به کودک شما آسیب برساند، بنابر این بهتر است از روش تدریجی و کم کردن وعده‌های شیر دهی استفاده کنید تا کودک هم به این ترتیب کم‌کم با این قضیه کنار بیاید و عادت کند. صبح‌ها وقتی کودک از خواب بیدار شد به او شیر دهید و نوبت بعدی را تا جایی که امکان دارد به تأخیر بیندازید. بعضی متخصصان توصیه می‌کنند که هر هفته یکی از وعده‌های شیر روزانه را حذف کنید و بهتر است که ابتدا وعده‌های بعد از غذا را حذف کنید که کودک سیر باشد. وعده‌های قبل از خواب و شبانه آخرین وعده‌هایی هستند که باید حذف شوند. بعضی از کودکان عادت دارند که باشیر خوردن به خواب می‌روند. برای این کودکان حذف وعده قبل از خواب ممکن است به قیمت بر هم زدن خواب آنها تمام شود. بنابر این بهتر است قبل از حذف وعده قبل از خواب، روشهایی برای آرام کردن و خواباندن کودک قبل از خواب را یاد بگیرید. مثلا خواندن کتاب و بغل کردن یک عروسک نرم و خرس پشمالو یا گوش دادن به آهنگی ملایم و لالایی می‌توانند روشهای خوبی باشند. با این حال ممکن است بعضی از کودکان با این چیزها هم به خواب نروند و لازم شود از تکانهای ملایم روی پا و گهواره برای خواباندن آنها استفاده کنید.

خود را بیمار و سینه‌تان را زخمی نشان ندهید
با این کار کودک ناراحت می‌شود و ممکن است از وضعیت پیش‌آمده بترسد و وحشت کند. در این حالت نه‌تنها مشکلی حل نمی‌شود بلکه موضوع جدیدی به مشکلات خود اضافه کرده‌اید. بچه‌ها در دورانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، وابستگی‌های عاطفی شدیدی پیدا می‌کنند و این رفتار شما به آن‌ها صدمه می‌زند. او در تمام مدت شیر خوردن به بوی بدن مادر و صدای ضربان قلب او عادت کرده است؛‌ این عوامل به او آرامش می‌دهند. با او بازی کنید، او را در آغوش بگیرید تا آرام شود. در روش‌های سنتی، مادران موادی تلخ و تند مانند فلفل و صبر زرد را به نوک سینه خود می‌زدند تا کودک از خوردن شیر امتناع کند. بعضی از بچه‌ها چنان به شیر مادر وابسته‌اند که حاضرند تندی و تلخی را به جان بخرند اما دست از شیر خوردن برندارند. برای انجام این کار حتماً با متخصص اطفال مشورت کنید. داروهای گیاهی خواص و عوارضی دارند که ممکن است برای کودک شما مضر باشد. به جای این کارها مرتب تکرار کنید که او در حال بزرگ شدن است و باید بعضی از عادت‌هایش را ترک کند. در این حالت کمتر ضربه روحی می‌خورد و روابط مادر و فرزند هم دچار مشکل نمی‌شود.

در ضمن اگر کودک شما هنگام ترک شیر مادر انگشت خود را می‌مکد و یا پتو و بالش خود را همه جا همراه می‌برد این جایگزین‌های آرامش‌بخش را از او نگیرید و مانع کار او نشوید چون این عادتهای آرامش بخش می‌تواند به از شیر گرفتن کودک بدون آسیب روحی به او کمک کند. می‌توانید به جای انگشت به او پستانک بدهید چون ترک پستانک در آینده از ترک عادت انگشت مکیدن آسانتر خواهد بود.

از همسرتان کمک بگیرید
از همسرتان بخواهید وقت بیشتری را با فرزندتان بگذراند. در دورانی که قصد دارید او را از شیر بگیرید، از پدر خانواده بخواهید به او غذا بدهد یا وقت‌هایی که شیر می‌خواهد، او را در آغوش بگیرد و بیرون از خانه ببرد. پدر می‌تواند شب‌ها فرزندتان را بخواباند و در کنار او باشد تا کودک شما طبق عادت نخواهد با مکیدن سینه مادر خود به خواب برود.