تشخیص عفونت مثانه در نوزادان

تب، درد، تکرار و سوزش ادرار، احساس عدم تخلیه کامل ادرار و بی اشتهایی از جمله علائم ابتلا به عفونت اداری در کودکان و نوزادان است که باید هر چه سریع تر نسبت به درمان آن اقدام شود.

رفلاکس ادراری
دکتر جواد غروبی دانشیار و فوق تخصص جراحی و ارولوژی کودکان و نوزادان در مورد چگونگی بیماری رفلاکس ادراری در کودکان و نوزادان گفت: رفلاکس ادراری به برگشت غیر طبیعی ادرار از مثانه به کلیه گفته می شود زیرا به طور طبیعی ادرار تولید شده در کلیه وارد لگنچه، حالب و نهایتا مثانه جهت تخلیه می شود و لذاحرکت برعکس ادرار از مثانه به کلیه در هر سنی غیر طبیعی، پاتولوژیک و بیماری زا است. عضلات صاف لگنچه، حالب و فشار ادرار موجود در مثانه، حرکت باز دارنده برای ایجاد رفلاکس می باشد.

علل نارسایی مزمن کلیه
حرکت بر عکس ادرار از مثانه به حالب یا رفلاکس ادراری باعث صعود باکتری های موجود در مثانه به سمت حالب، کلیه و نهایتا عفونت ادراری و کلیوی می شود. عفونت ادراری و کلیوی سبب ایجاد اسکار یا آسیب درسلول های بافت کلیه شده و به عنوان یکی از علل نارسایی مزمن کلیه و همودیالیز یا دیالیز صفاقی در کودکان شناخته شده است.

علل رفلاکس ادراری چیست؟
این استاد دانشگاه رفلاکس ادراری در کودکان را دو نوع ذکر کرد و گفت: رفلاکس اداراری به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می شود. رفلاکس ادراری اولیه یک رفلاکس مادرزادی بوده و از بدو تولد در نوزادان وجود دارد و علت آن نیز اشکال و یا ناهنجاری در محل اتصال حالب به مثانه است به طوری که در این مشکل امکان حرکت یک طرفه ادرار از کلیه به مثانه مختل شده و به صورت حرکت برعکس ادرا از مثانه به کلیه می رود.

در رفلاکس ادراری ثانویه عوامل دیگری غیر از مشکلات مادرزادی وجود دارد که این علت ها شامل عفونت ادراری و کلیوی، اختلال حرکتی مثانه، انسداد خروجی مثانه به هر علتی مثل وجود تومور های خوش خیم و بدخیم، توده های لگنی، وجود یبوست شدید و مدفوع سفت شده در راست روده، وجود دریچه خلف پیشابراه و انسداد در خروج ادرار، دیورتیکول مثانه و اختلال حرکتی مثانه می باشد.

شیرخواران پسر
در شیرخواران پسر به دنبال ختنه کردن در زیر یک سالگی، شانس مبتلا شدن به عفونت ادراری ۱۵ برابر کاهش پیدا می کند.

علائم رفلاکس ادراری چیست؟
وی علائم شایع این بیماری در کودکان و نوزادان را شامل تب، درد، تکرر ادرار، سوزش ادرار، احساس عدم تخلیه کامل ادرار، بی اشتهایی و عدم وزن گیری کامل و بی قراری ذکر کرد و گفت: گاهی علامت عفونت ادراری درکودکان فقط تب است و لذا هر کودک بدون علامت با وجود تب باید از لحاظ وجود عفونت ادراری بررسی شود.

رفلاکس ادراری چگونه تشخیص داده می شود؟
بعد از اخذ شرح حال و معاینه دقیق از کودک آزمایش ادرار و کشت ادرار از اقدامات تشخیصی اولیه در شیر خوار می باشد. سونو گرافی کلیه، اندازه و شکل کلیه را تعین کرده و ارزش تشخیصی در تایید وجود یا عدم وجود رفلاکس ادراری را ندارد. گرفتن عکس رنگی از مثانه در حالت پر و موقع ادرار کردن (VCUG) حرکت و جریان رو به عقب ادرار را نشان می دهد که برحسب میزان و شدت این برگشت، درجه بندی رفلاکس ادراری تعیین می شود.

ابزار های تشخیصی و پی گیری
اسکن رادیونوکلئواید (RNC) یکی دیگر از ابزار های تشخیصی و پی گیری است ودر این روش میزان اشعه وارد شده بر کودک کمتر از (VCUG) می باشد ولی ارزش تشخیصی و دقت کمتری از آن دارد. اسکن (DMSA) میزان آسیب بافت کلیه را تشخیص می دهد. همچنین به دلیل ارثی بودن رفلاکس ادراری در کودکان بررسی برادر و خواهر کودک مبتلا به رفلاکس ادراری توصیه می شود. حتی بعضی از ارولوژیست ها و نفرولوژیست ها بررسی رفلاکس ادراری با گرفتن عکس رنگی دراین کودکان را توصیه می کنند.

رفلاکس ادراری در کودکان چگونه درمان می شود؟
درمان عفونت و رفلاکس ادراری طبی است. تجویز آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت ادرای به صورت تک دوز شبانه توصیه می شود. این بیماری با رشد کودک معمولا خوب می شود ونوعا نیاز به جراحی ندارد. بعضی از صاحب نظران تجویز آنتی بیوتیک را به صورت پیشگیرانه در موارد خفیف رفلاکس توصیه نکرده، و اعتقاد دارند که تجویز آنتی بیوتیک تاثیری در پیشگیری از عفونت، اسکار و آسیب کلیه ندارد.

انجام عمل جراحی در این بیماری
درمان جراحی در موارد با رفلاکس بسیار شدید، عفونت ادراری و ایجاد تخریب و اسکار بافت کلیه علی رغم درمان آنتی بیوتیکی انجام می شود.