تغذیه دوران بارداری، بخور نخورها
باید با مراجعه به یک متخصص وضعیت آهن و کم‌خونی، کم‌وزنی یا اضافه وزن خود را چک کرده و درمان کند و با یک برنامه غذایی خوب زمینه سلامت خودش و جنین‌اش را فراهم آورد.
تغذیه خانم‌های باردار در سه‌ماهه نخست بارداری خیلی مهم است. پزشکان می‌گویند یک بارداری خوب به وضعیت تغذیه‌ای قبل از بارداری نیز وابسته است و بهترین راه برای چک کردن این مساله، توجه به نمایه بدنی خانم‌ها قبل از بارداری و هنگام بارداری است.
تا چه حدی می‌توانیم اضافه وزن پیدا کنیم و با چه سرمایه‌ای باید بارداری خود را شروع کنیم. در گفتگو با دکتر نسرین امیدوار، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی، این موضوع را موشکافانه‌تر بررسی کرده‌ایم.
با شروع بارداری باید چه تغییراتی در رژیم غذایی‌مان بدهیم؟
ببینید؛ نمایه توده بدنی یکی از معیارهایی است که نشان می‌دهد یک خانم باردار به چه مراقبت‌هایی نیاز دارد. اگر با شروع بارداری مصرف وعده‌های منظم غذایی به تهوع یا ناراحتی‌های گوارشی منجر شود، شکستن این وعده‌ها و تقسیم کردن آن به 5 تا 6 وعده کوچک و سبک خیلی کمک می‌کند که مشکلات کاهش یابد! ما معمولا با شروع بارداری، به ویژه اگر تهوع وجود داشته باشد، مصرف وعده‌های کوچک را هر 2 تا 3 ساعت یک بار،به نحوی که در هر وعده از گروه‌های غذایی متنوع استفاده شود و در ضمن، از مواد غذایی سرخ شده یا پرادویه زیاد استفاده نشود؛ توصیه می‌کنیم. گرسنه ماندن طولانی طبیعتا خوب نیست. در عین حال چون هم‌زمان با حالت تهوع، خانم‌ها یبوست هم دارند، بهتر است از غذاهای فیبرداری مثل نان‌های سبوس‌دار (سنگک، بربری، نان جو و نان گندم قهوه‌ای)، میوه و سبزی به میزان فراوان استفاده کنند.
در سه ماهه نخست بارداری به همه گروه‌های غذایی پنج‌گانه نیاز داریم؟
خب، طبیعتا در ماه‌های اول که ماه‌های تشکیل لقاح و رشد اولیه جنین است، خیلی مهم است که نیازهای زن باردار به اندازه کافی تامین شود و در عین حال نیازهای جنین هم برآورده شود؛ یعنی مهم است که خانم باردار از تمام گروه‌های غذایی استفاده کند و به درستی با مشکلاتی که در این دوره موجود است (تهوع صبحگاهی، یبوست، ترش کردن و سوزش سردل) برخورد کند. توصیه من این است که وقتی خانمی متوجه می‌شود باردار است یا حتی قبل از آن، وقتی تصمیم می‌گیرد باردار شود؛
باید با مراجعه به یک متخصص وضعیت آهن و کم‌خونی، کم‌وزنی یا اضافه وزن خود را چک کرده و درمان کند و با یک برنامه غذایی خوب زمینه سلامت خودش و جنین‌اش را فراهم آورد. تاکید می‌کنم که مصرف تمامی گروه‌های غذایی (نان و غلات، میوه و سبزی، گوشت، حبوبات و تخم‌مرغ، لبنیات و حتی چربی‌ها) در 3 ماهه نخست بارداری ضروری است. از میان این گروه‌ها که باید به میزان متعادل مصرف شوند، مصرف پروتئین و ویتامین‌ها و املاح به ویژه در صورت کمبود آهن در بدن خانم باردار بسیار بااهمیت است.
بهتر است خانم‌های باردار، مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌داری مثل چای و قهوه یا شکلات را کاهش دهند و مواد قندی ساده‌ای مثل شیرینی را هم کمتر مصرف کنند تا جلوی اشتهای‌شان با خوردن غذاهای غیرمغذی گرفته نشود.تا چه محدوده‌ای وزن گرفتن طبیعی است؟بین یک تا دو کیلوگرم اضافه کردن وزن در سه ماهه اول بارداری طبیعی است؛ یعنی برای افرادی که نمایه بدنی آنها بین 26 و 8/19 تا 25 است، اضافه کردن 5/1 کیلوگرم مناسب است اما برای افرادی که نمایه بدنی آنها پایین‌تر از 8/19 است 2 تا 5/2 کیلوگرم اضافه شدن وزن توصیه می‌شود. برای افراد چاقی که نمایه بدنی‌شان بین 25 تا 30 است ،اضافه وزن باید زیر یک کیلوگرم باشد. کاهش وزن در این دوران طبیعی نبوده و در صورت رخ دادن چنین مساله‌ای باید علت آن را یافت.
گاهی توقف افزایش وزن پیش می‌آید که خیلی مهم نیست و در ماه‌های بعدی جبران می‌شود اما کاهش وزن به هیچ وجه طبیعی نخواهد بود و باید آن را جدی گرفت.اگر خانمی سیگار بکشد، آیا می‌تواند به این عادت خودش در دوران بارداری نیز ادامه بدهد؟نه! این خانم‌ها چند ماه قبل از بارداری باید سیگار را ترک کنند. این کار خیلی کمک می‌کند که آنها مشکلات کمتری در طول بارداری پیدا کنند. بارداری عملی با تصمیم‌گیری قبلی است. زنان ما که امروزه آگاه‌تر از گذشته هستند، باید قبل از بارداری برای بدن خود برنامه‌ریزی کنند، وزن‌شان را تنظیم کنند، نوع تغذیه خود را اصلاح کنند و اگر احیانا سیگاری هستند، باید سیگار را قبل از بارداری کنار بگذارند تا بدن پاک‌سازی شده و آماده برای یک فرآیند جدی شود.
مطالعات مختلف نشان داده که حتی مصرف اندک سیگار، الکل، مواد مخدر و برخی داروها می‌تواند آثار سوء بر جنین گذاشته و سبب بروز اختلالات شکل‌گیری و تکاملی در جنین شود. به سیگاری‌ها توصیه می‌کنم میوه و سبزی و ویتامین C بیشتری مصرف کنند تا حمایت‌های آنتی‌اکسیدانی بدن‌شان افزایش یابد،اما در خانم باردار به هر حال غلظتی که از مواد نیکوتینی در خون‌اش است شاید برای خود فرد مهم نباشد اما برای جنین که موجودی بسیار کوچک است، این غلظت بسیار بالا و مسموم‌کننده به حساب می‌آید.
آیا نوع تغذیه بر جنس جنین تأثیری خواهد گذاشت؟ببینید؛ این بحث وجود دارد که میزان اسیدیته یا قلیایی بودن غذا که بر اسیدیته یا قلیایی بودن مجرای تناسلی اثر می‌گذارد، در زمان لقاح می‌تواند بر جنسیت جنین تاثیر بگذارد. در واقع گفته می‌شود اگر در زمان لقاح بتوان نوع قلیایی بودن یا اسیدیته بودن غذای فرد را کنترل کرد، می‌توان در انتخاب جنسیت جنین دخالت کرد.
من شخصا در رابطه با این موضوع کار نکرده‌ام اما باید گفت این روش گرچه صددرصد موفقیت‌آمیز نیست اما می‌تواند کمک‌کننده باشد. انواع گوشت سفید، میوه و سبزیجات موجب اسیدی شدن می‌شود اما گوشت قرمز، لبنیات و آجیل قلیایی شدن را به همراه دارند. این در حالی است که اسیدیته احتمال بروز جنسیت مونث و قلیایی بودن زمینه جنسیت مذکر را فراهم خواهد آورد. برخی افراد سعی می‌کنند با نوع ویار یک خانم باردار جنسیت فرزند او را پیش‌بینی کنند اما باید بگویم این موضوع از نظر علمی ثابت نشده و مثال‌های نقض آن زیاد بوده است.
دقیقاً همان اندازه که برای ادب کردن کودک باید دقت و وسواس به خرج داد، در روزهای بارداری نیز باید به خوراک مادر توجه داشت تا مبادا در سلامت جسمی و روحی و حتی در چهره ی نوزاد او تأثیر منفی بگذارد. شوخی نیست؛ جان و سعادت مادر و بچه به خورد و خوراکی بستگی دارد که نباید با اشتباه و سهل انگاری به سادگی به خطر بیفتد. اگر می خواهید فرزندی سالم و صالح به دنیا بیاورید و نسل پاکی از خودتان به جا بگذارید، در خوردنی های دوران بارداری دقت کنید تا فرزندتان با سلامتی کامل به دنیا بیاید.
۱- دورش را خط بکش!
به همان اندازه که درباره ی مصرف میوه در دوران بارداری باید دقت داشت، از بعضی میوه ها نیز باید پرهیز کرد. درست است که هر میوه ای خواصی دارد که برای بدن مادر و جنین مفید است اما بهتر است دور بعضی میوه ها را خط بکشید. درواقع با وجود اینکه خوردن میوه در هر شرایطی- به خصوص دوران بارداری- بسیار مفید است اما خوردن منظم انبه، آناناس و انگور با وجود سرشار بودن از ویتامین و مواد مغذی، در دوران بارداری توصیه نمی شود.
انگور
میوه ی خوبی برای خانم های باردار است اما مانند آناناس و انبه باید در خوردن آن دقت کرد. باید توجه داشت که انگور طبع بسیار گرمی دارد و لازم است که خانم باردار از مصرف آن در سه ماه آخر دوران بارداری صرف نظر کند.
آب آناناس
آناناس میوه ی مغذی ای است اما مصرف زیاد آن به بدن مادر باردار آسیب می رساند. درواقع آب آناناس مسهل است و اگر خانم بارداری بیش از اندازه آب آناناس میل کند ممکن است مقدار زیادی از آب بدنش را از دست بدهد و با این کار، سلامت جنین خود را تهدید کند.
انبه
میوه ی انبه اگرچه پر از ویتامین است اما لازم است که خانم های باردار در مصرف آن زیاده روی نکنند. نکته ای که درخصوص این میوه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که ضرر خوردن انبه سبز و کال نسبت به میوه رسیده آن بیشتر است. بنابراین بهتر است خانم های باردار در صورت تمایل، انبه ای را برای خوردن انتخاب کنند که به اندازه کافی سالم و رسیده باشد.
2- انواع خرما و خوش اخلاقی نوزاد
یکی از مهم ترین میوه هایی که خوردن آن به خانم های باردار توصیه شده خرماست. البته خرما به چند شکل از جمله رطب و خرمای سیاه در بازار موجود است که هرکدام خواصی دارند. در کتاب«بحارالانوار» از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده که آن حضرت فرموده اند: «زنان آبستن در آخرین ماه های بارداری خود خرما بخورند تا فرزندانشان خوش اخلاق و بردبار شوند.»
خدا در آیات ۲۵ و ۲۶ سوره مریم خطاب به آن حضرت می فرماید: «شاخه درخت نخل را تکان بده تا برای تو رطب تازه فرو بریزد. از آن خرما بخور و آب بنوش تا چشمت به جمال فرزندت روشن شود». خدا در این آیات رطب را به عنوان بهترین و کامل ترین غذا برای زن باردار و زائو معرفی می کند. البته باید توجه داشت که رطب میوه درخت نخل است و قبل از اینکه به طور کامل به خرما تبدیل شود، به آن رطب گفته می شود. در تفسیر برهان به نقل از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نوشته شده:
«نخستین چیزی که زن زائو باید تناول می کند رطب است». مردم به حضرت عرض کردند یا رسول الله! اگر زمان رطب نباشد چه کنیم؟ آن حضرت در پاسخ فرمودند: «هفت عدد خرمای مدینه به زائو بدهید و اگر نباشد، هفت عدد خرما از خرمای شهرهای خود؛ به این دلیل که خداوند متعال فرموده به عزت و جلال و عظمت و رفعت خود قسم، زائویی که در روز تولد فرزندش رطب میل کند اگر پسری آورد، آن فرزند حلیم (بردبار) شود و اگر دختر باشد او نیز حلیمه خواهد بود.»
در کتاب «خصال» شیخ صدوق از امام علی علیه السلام روایت است که فرموده اند: «بهترین غذای زن باردار خرمای تازه است و هیچ دارویی برای او بهتر از خرما نیست». دستورالعمل های متنوعی درباره شیوه مصرف خرما برای خانم های باردار وجود دارد اما بهترین سفارش این است که علاوه بر خوردن روزانه چند دانه خرما در روزهای بارداری، این دستورالعمل نیز رعایت شود:
ماه اول بارداری:
سفارش شده که زن باردار هر روز سوره مبارکه قدر را بر دو عدد خرما بخواند و آن را به صورت ناشتا میل کند.
ماه نهم بارداری:
توصیه شده که زن باردار هرروز سوره مبارکه دهر را بر کمی شیر و خرما بخواند و آن را به صورت ناشتا میل کند. اهمیت مصرف روزانه خرما تا اندازه ای است که پیامبراکرم و حضرت امیر علیهم السلام فرموده اند: «زنان در موقع حمل و در حالت نفاس خرما بخورند چرا که فرزندانشان را باهوش و باحوصله می کند.»
۳-سیب شیرین از قلم نیفتد
سیب نیز از میوه هایی است که درباره ی آن سفارش زیادی شده. خوردن سیب موجب می شود احتمال تنگی نفس در دوران بارداری کمتر شود و احتمال ابتلای نوزاد به آسم کاهش یابد. همچنین در کتاب «بحارالانوار» به نقل از ائمه معصوم علیهم السلام توصیه شده که خوردن سیب را در چهار ماهه اول بارداری این گونه در برنامه غذایی خود قرار دهید:
ماه اول بارداری:
خانم باردار در روزهای پنجشنبه و جمعه سوره یس و صافات بخواند و به شکم خود بدمد. بعد کمی سیب شیرین بخورد. البته خوردن سیب در تمام روزهای اول بارداری مفید است.
ماه دوم بارداری:
خوب است که مادر در ماه دوم بارداری خود هر هفته مقداری گوشت را همراه با کمی شیر و سیب شیرین میل کند.
ماه سوم بارداری:
مادر در ماه سوم بارداری هر روز آیة الکرسی را بر یک عدد سیب بخواند و سیب را به صورت ناشتا بخورد.
ماه چهارم بارداری:
خوردن سیب شیرین و عسل را در برنامه غذایی خود قرار دهد.علاوه بر این خوب است که خانم باردار در طول دوران بارداری خود 40 بار سوره مبارکه یوسف را تلاوت کرده، بر سیبی بدمد و آن را میل کند. این کار باعث زیبایی صورت و سیرت فرزند او خواهد شد.
4- فواید انار
سفارش های زیادی درباره ی خوردن انار در روزهای بارداری شده است. بر اساس روایت های اسلامی، بهترین زمان خوردن انار در ماه های پنجم، ششم و هشتم بارداری است. در کتاب «بحارالانوار» به نقل از امام صادق علیه السلام نوشته شده که زنان در ماه ششم بارداری خود هر روز بعد از تلاوت سوره ی مبارکه ی فتح، یک انار را به صورت ناشتا میل کنند. خوردن انار شیرین در روزهای جمعه ماه هشتم بارداری نیز توصیه شده. البته بهتر است که این کار به صورت ناشتا انجام شود. یعنی اولین خوراکی ای که زن باردار در روزهای جمعه ماه هشتم بارداری خود میل می کند انار باشد. جالب این است که خوردن انار در دوران بارداری توسط متخصصین علوم تغذیه نیز توصیه شده. زیرا انار نقش بسیار مهمی در تکامل ارگان ها و اندام های بدن جنین دارد و از تولد نوزاد نارس جلوگیری می کند. حتی اگر مادری انار خورده باشد و نوزادش زودتر از موعد مقرر به دنیا بیاید، آسیب مغزی کمتری در اثر کمبود اکسیژن و اختلالات مغزی می بیند و در نتیجه فلج مغزی از او دور خواهد بود.
۵- «به» بخورید
یکی دیگر از مسائل مورد تأکید در احادیث و روایات اسلامی این است که زن باردار از انواع میوه ها و سبزیجات استفاده کند تا هم نشاط و شادابی خود را حفظ کند و هم این کار اثر مستقیمی بر فرزند او خواهد داشت. در میان تمامی روایات، به میوه «به» توجه خاصی شده. به عنوان مثال در حدیثی در کتاب «وسائل الشیعه» به نقل از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: «به زنان باردارتان «به» بدهید». در حدیث دیگری به نقل از آن حضرت آمده است: «بوی پیامبران، بوی «به» و بوی حورالعین، بوی گیاه خوشبوی آس و بوی فرشتگان بوی گل است و بوی دخترم فاطمه، بوی «به» و آس و گل است. خداوند هیچ پیامبر و وصی ای را برنینگیخت مگر آنکه او بوی «به» می داد. پس آن را بخورید و به زنان باردارتان بدهید تا فرزندانتان زیبا شوند.» امام صادق علیه السلام نیز درباره ی خاصیت میوه ی «به» فرموده اند: «هرکس یک میوه ی «به» را ناشتا بخورد، نطفه اش سالم و فرزندش زیبا می شود.» جالب این است که تحقیقات علمی ثابت کرده که «به» برای سلامت و آرامش خاطر انسان مفید است. به همین دلیل به خانم های باردار توصیه می شود که در رژیم غذایی خود این میوه ی مفید را فراموش نکنند. در روایتی از امام علی علیه السلام نیز نقل شده که فرموده اند: «خوردن «به» قلب ضعیف را قوی، معده را پاک، ترسو را شجاع و فرزند را زیبا می کند». البته بهتر است خانم باردار در ماه هفتم بارداری هر روز پس از خواندن سوره ی مبارکه ی یس، یک عدد «به» را ناشتا میل کند.
6- گلابی یادت نره
در طب اسلامی به خانم های باردار توصیه شده مصرف گلابی را هم در سبد میوه خود داشته باشند. در همین خصوص روایت است که امام صادق علیه السلام به پسری زیبا نظر کردند و فرمودند: «پدر این جوان باید گلابی خورده باشد». در روایت دیگری گفته شده که خوردن گلابی موجب طراوت فرزند و سلامت مادر می شود. در کتاب «بحارالانوار» به نقل از امام باقر علیه السلام آمده است: «به زنان باردار گلابی بدهید که فرزندان را نیکو و زیبا می کند.» همچنین آن حضرت تأکید فرموده اند: «به زنان باردار گلابی بدهید که اخلاق فرزندانتان را نیکو می کند.» براساس تحقیقات علم تغذیه ثابت شده که خوردن گلابی موجب قوت قلب، پاکی معده، صفا و تزکیه ی دل، شجاعت و زیبایی کودک می شود. همچنین گلابی قلب را جلا می دهد و دردهای درون بدن را به اذن خدا شفا می بخشد.
۷-میوه های دیگر
در کنار میوه هایی مثل سیب، خرما و «به» که تأکید زیادی درباره ی مصرف آنها در دوران بارداری شده میوه های دیگری هم هست که خوردنشان در این دوران مفید است.
خربزه:
در کتاب «دررالکلم» به نقل از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: «هر زن آبستنی که خربزه بخورد بچه اش زیبا و خوش اخلاق می شود». از سوی دیگر توصیه شده که خانم باردار در ماه هفتم بارداری خود، بعد از هر غذا کمی خربزه بخورد و در این کار کوتاهی نکند اما قبل و بعد از آن آب نخورد.
انجیر:
خوب است که مادر در ماه چهارم بارداری خود هر روز سوره ی مبارکه تین را بر دو عدد انجیر بخواند و آن را به صورت ناشتا بخورد.
عناب:
خوردن عناب در ماه دوم بارداری بیشتر از ماه های دیگر بر جنین اثر می گذارد و در عین حال دردهای شکمی مادر را کم می کند. در همین خصوص در طب اسلامی توصیه شده که مادر در ماه دوم بارداری هر روز سوره ی مبارکه توحید را بر دو عدد عناب بخواند و آن را ناشتا میل کند.
تا چه حدی می‌توانیم اضافه وزن پیدا کنیم و با چه سرمایه‌ای باید بارداری خود را شروع کنیم. در گفتگو با دکتر نسرین امیدوار، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی، این موضوع را موشکافانه‌تر بررسی کرده‌ایم.
با شروع بارداری باید چه تغییراتی در رژیم غذایی‌مان بدهیم؟
ببینید؛ نمایه توده بدنی یکی از معیارهایی است که نشان می‌دهد یک خانم باردار به چه مراقبت‌هایی نیاز دارد. اگر با شروع بارداری مصرف وعده‌های منظم غذایی به تهوع یا ناراحتی‌های گوارشی منجر شود، شکستن این وعده‌ها و تقسیم کردن آن به 5 تا 6 وعده کوچک و سبک خیلی کمک می‌کند که مشکلات کاهش یابد! ما معمولا با شروع بارداری، به ویژه اگر تهوع وجود داشته باشد، مصرف وعده‌های کوچک را هر 2 تا 3 ساعت یک بار،به نحوی که در هر وعده از گروه‌های غذایی متنوع استفاده شود و در ضمن، از مواد غذایی سرخ شده یا پرادویه زیاد استفاده نشود؛ توصیه می‌کنیم. گرسنه ماندن طولانی طبیعتا خوب نیست. در عین حال چون هم‌زمان با حالت تهوع، خانم‌ها یبوست هم دارند، بهتر است از غذاهای فیبرداری مثل نان‌های سبوس‌دار (سنگک، بربری، نان جو و نان گندم قهوه‌ای)، میوه و سبزی به میزان فراوان استفاده کنند.
در سه ماهه نخست بارداری به همه گروه‌های غذایی پنج‌گانه نیاز داریم؟
خب، طبیعتا در ماه‌های اول که ماه‌های تشکیل لقاح و رشد اولیه جنین است، خیلی مهم است که نیازهای زن باردار به اندازه کافی تامین شود و در عین حال نیازهای جنین هم برآورده شود؛ یعنی مهم است که خانم باردار از تمام گروه‌های غذایی استفاده کند و به درستی با مشکلاتی که در این دوره موجود است (تهوع صبحگاهی، یبوست، ترش کردن و سوزش سردل) برخورد کند. توصیه من این است که وقتی خانمی متوجه می‌شود باردار است یا حتی قبل از آن، وقتی تصمیم می‌گیرد باردار شود؛
باید با مراجعه به یک متخصص وضعیت آهن و کم‌خونی، کم‌وزنی یا اضافه وزن خود را چک کرده و درمان کند و با یک برنامه غذایی خوب زمینه سلامت خودش و جنین‌اش را فراهم آورد. تاکید می‌کنم که مصرف تمامی گروه‌های غذایی (نان و غلات، میوه و سبزی، گوشت، حبوبات و تخم‌مرغ، لبنیات و حتی چربی‌ها) در 3 ماهه نخست بارداری ضروری است. از میان این گروه‌ها که باید به میزان متعادل مصرف شوند، مصرف پروتئین و ویتامین‌ها و املاح به ویژه در صورت کمبود آهن در بدن خانم باردار بسیار بااهمیت است.
بهتر است خانم‌های باردار، مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌داری مثل چای و قهوه یا شکلات را کاهش دهند و مواد قندی ساده‌ای مثل شیرینی را هم کمتر مصرف کنند تا جلوی اشتهای‌شان با خوردن غذاهای غیرمغذی گرفته نشود.تا چه محدوده‌ای وزن گرفتن طبیعی است؟بین یک تا دو کیلوگرم اضافه کردن وزن در سه ماهه اول بارداری طبیعی است؛ یعنی برای افرادی که نمایه بدنی آنها بین 26 و 8/19 تا 25 است، اضافه کردن 5/1 کیلوگرم مناسب است اما برای افرادی که نمایه بدنی آنها پایین‌تر از 8/19 است 2 تا 5/2 کیلوگرم اضافه شدن وزن توصیه می‌شود. برای افراد چاقی که نمایه بدنی‌شان بین 25 تا 30 است ،اضافه وزن باید زیر یک کیلوگرم باشد. کاهش وزن در این دوران طبیعی نبوده و در صورت رخ دادن چنین مساله‌ای باید علت آن را یافت.
گاهی توقف افزایش وزن پیش می‌آید که خیلی مهم نیست و در ماه‌های بعدی جبران می‌شود اما کاهش وزن به هیچ وجه طبیعی نخواهد بود و باید آن را جدی گرفت.اگر خانمی سیگار بکشد، آیا می‌تواند به این عادت خودش در دوران بارداری نیز ادامه بدهد؟نه! این خانم‌ها چند ماه قبل از بارداری باید سیگار را ترک کنند. این کار خیلی کمک می‌کند که آنها مشکلات کمتری در طول بارداری پیدا کنند. بارداری عملی با تصمیم‌گیری قبلی است. زنان ما که امروزه آگاه‌تر از گذشته هستند، باید قبل از بارداری برای بدن خود برنامه‌ریزی کنند، وزن‌شان را تنظیم کنند، نوع تغذیه خود را اصلاح کنند و اگر احیانا سیگاری هستند، باید سیگار را قبل از بارداری کنار بگذارند تا بدن پاک‌سازی شده و آماده برای یک فرآیند جدی شود.
مطالعات مختلف نشان داده که حتی مصرف اندک سیگار، الکل، مواد مخدر و برخی داروها می‌تواند آثار سوء بر جنین گذاشته و سبب بروز اختلالات شکل‌گیری و تکاملی در جنین شود. به سیگاری‌ها توصیه می‌کنم میوه و سبزی و ویتامین C بیشتری مصرف کنند تا حمایت‌های آنتی‌اکسیدانی بدن‌شان افزایش یابد،اما در خانم باردار به هر حال غلظتی که از مواد نیکوتینی در خون‌اش است شاید برای خود فرد مهم نباشد اما برای جنین که موجودی بسیار کوچک است، این غلظت بسیار بالا و مسموم‌کننده به حساب می‌آید.
آیا نوع تغذیه بر جنس جنین تأثیری خواهد گذاشت؟ببینید؛ این بحث وجود دارد که میزان اسیدیته یا قلیایی بودن غذا که بر اسیدیته یا قلیایی بودن مجرای تناسلی اثر می‌گذارد، در زمان لقاح می‌تواند بر جنسیت جنین تاثیر بگذارد. در واقع گفته می‌شود اگر در زمان لقاح بتوان نوع قلیایی بودن یا اسیدیته بودن غذای فرد را کنترل کرد، می‌توان در انتخاب جنسیت جنین دخالت کرد.
من شخصا در رابطه با این موضوع کار نکرده‌ام اما باید گفت این روش گرچه صددرصد موفقیت‌آمیز نیست اما می‌تواند کمک‌کننده باشد. انواع گوشت سفید، میوه و سبزیجات موجب اسیدی شدن می‌شود اما گوشت قرمز، لبنیات و آجیل قلیایی شدن را به همراه دارند. این در حالی است که اسیدیته احتمال بروز جنسیت مونث و قلیایی بودن زمینه جنسیت مذکر را فراهم خواهد آورد. برخی افراد سعی می‌کنند با نوع ویار یک خانم باردار جنسیت فرزند او را پیش‌بینی کنند اما باید بگویم این موضوع از نظر علمی ثابت نشده و مثال‌های نقض آن زیاد بوده است.
دقیقاً همان اندازه که برای ادب کردن کودک باید دقت و وسواس به خرج داد، در روزهای بارداری نیز باید به خوراک مادر توجه داشت تا مبادا در سلامت جسمی و روحی و حتی در چهره ی نوزاد او تأثیر منفی بگذارد. شوخی نیست؛ جان و سعادت مادر و بچه به خورد و خوراکی بستگی دارد که نباید با اشتباه و سهل انگاری به سادگی به خطر بیفتد. اگر می خواهید فرزندی سالم و صالح به دنیا بیاورید و نسل پاکی از خودتان به جا بگذارید، در خوردنی های دوران بارداری دقت کنید تا فرزندتان با سلامتی کامل به دنیا بیاید.
۱- دورش را خط بکش!
به همان اندازه که درباره ی مصرف میوه در دوران بارداری باید دقت داشت، از بعضی میوه ها نیز باید پرهیز کرد. درست است که هر میوه ای خواصی دارد که برای بدن مادر و جنین مفید است اما بهتر است دور بعضی میوه ها را خط بکشید. درواقع با وجود اینکه خوردن میوه در هر شرایطی- به خصوص دوران بارداری- بسیار مفید است اما خوردن منظم انبه، آناناس و انگور با وجود سرشار بودن از ویتامین و مواد مغذی، در دوران بارداری توصیه نمی شود.
انگور
میوه ی خوبی برای خانم های باردار است اما مانند آناناس و انبه باید در خوردن آن دقت کرد. باید توجه داشت که انگور طبع بسیار گرمی دارد و لازم است که خانم باردار از مصرف آن در سه ماه آخر دوران بارداری صرف نظر کند.
آب آناناس
آناناس میوه ی مغذی ای است اما مصرف زیاد آن به بدن مادر باردار آسیب می رساند. درواقع آب آناناس مسهل است و اگر خانم بارداری بیش از اندازه آب آناناس میل کند ممکن است مقدار زیادی از آب بدنش را از دست بدهد و با این کار، سلامت جنین خود را تهدید کند.
انبه
میوه ی انبه اگرچه پر از ویتامین است اما لازم است که خانم های باردار در مصرف آن زیاده روی نکنند. نکته ای که درخصوص این میوه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که ضرر خوردن انبه سبز و کال نسبت به میوه رسیده آن بیشتر است. بنابراین بهتر است خانم های باردار در صورت تمایل، انبه ای را برای خوردن انتخاب کنند که به اندازه کافی سالم و رسیده باشد.
2- انواع خرما و خوش اخلاقی نوزاد
یکی از مهم ترین میوه هایی که خوردن آن به خانم های باردار توصیه شده خرماست. البته خرما به چند شکل از جمله رطب و خرمای سیاه در بازار موجود است که هرکدام خواصی دارند. در کتاب«بحارالانوار» از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده که آن حضرت فرموده اند: «زنان آبستن در آخرین ماه های بارداری خود خرما بخورند تا فرزندانشان خوش اخلاق و بردبار شوند.»
خدا در آیات ۲۵ و ۲۶ سوره مریم خطاب به آن حضرت می فرماید: «شاخه درخت نخل را تکان بده تا برای تو رطب تازه فرو بریزد. از آن خرما بخور و آب بنوش تا چشمت به جمال فرزندت روشن شود». خدا در این آیات رطب را به عنوان بهترین و کامل ترین غذا برای زن باردار و زائو معرفی می کند. البته باید توجه داشت که رطب میوه درخت نخل است و قبل از اینکه به طور کامل به خرما تبدیل شود، به آن رطب گفته می شود. در تفسیر برهان به نقل از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نوشته شده:
«نخستین چیزی که زن زائو باید تناول می کند رطب است». مردم به حضرت عرض کردند یا رسول الله! اگر زمان رطب نباشد چه کنیم؟ آن حضرت در پاسخ فرمودند: «هفت عدد خرمای مدینه به زائو بدهید و اگر نباشد، هفت عدد خرما از خرمای شهرهای خود؛ به این دلیل که خداوند متعال فرموده به عزت و جلال و عظمت و رفعت خود قسم، زائویی که در روز تولد فرزندش رطب میل کند اگر پسری آورد، آن فرزند حلیم (بردبار) شود و اگر دختر باشد او نیز حلیمه خواهد بود.»
در کتاب «خصال» شیخ صدوق از امام علی علیه السلام روایت است که فرموده اند: «بهترین غذای زن باردار خرمای تازه است و هیچ دارویی برای او بهتر از خرما نیست». دستورالعمل های متنوعی درباره شیوه مصرف خرما برای خانم های باردار وجود دارد اما بهترین سفارش این است که علاوه بر خوردن روزانه چند دانه خرما در روزهای بارداری، این دستورالعمل نیز رعایت شود:
ماه اول بارداری:
سفارش شده که زن باردار هر روز سوره مبارکه قدر را بر دو عدد خرما بخواند و آن را به صورت ناشتا میل کند.
ماه نهم بارداری:
توصیه شده که زن باردار هرروز سوره مبارکه دهر را بر کمی شیر و خرما بخواند و آن را به صورت ناشتا میل کند. اهمیت مصرف روزانه خرما تا اندازه ای است که پیامبراکرم و حضرت امیر علیهم السلام فرموده اند: «زنان در موقع حمل و در حالت نفاس خرما بخورند چرا که فرزندانشان را باهوش و باحوصله می کند.»
۳-سیب شیرین از قلم نیفتد
سیب نیز از میوه هایی است که درباره ی آن سفارش زیادی شده. خوردن سیب موجب می شود احتمال تنگی نفس در دوران بارداری کمتر شود و احتمال ابتلای نوزاد به آسم کاهش یابد. همچنین در کتاب «بحارالانوار» به نقل از ائمه معصوم علیهم السلام توصیه شده که خوردن سیب را در چهار ماهه اول بارداری این گونه در برنامه غذایی خود قرار دهید:
ماه اول بارداری:
خانم باردار در روزهای پنجشنبه و جمعه سوره یس و صافات بخواند و به شکم خود بدمد. بعد کمی سیب شیرین بخورد. البته خوردن سیب در تمام روزهای اول بارداری مفید است.
ماه دوم بارداری:
خوب است که مادر در ماه دوم بارداری خود هر هفته مقداری گوشت را همراه با کمی شیر و سیب شیرین میل کند.
ماه سوم بارداری:
مادر در ماه سوم بارداری هر روز آیة الکرسی را بر یک عدد سیب بخواند و سیب را به صورت ناشتا بخورد.
ماه چهارم بارداری:
خوردن سیب شیرین و عسل را در برنامه غذایی خود قرار دهد.علاوه بر این خوب است که خانم باردار در طول دوران بارداری خود 40 بار سوره مبارکه یوسف را تلاوت کرده، بر سیبی بدمد و آن را میل کند. این کار باعث زیبایی صورت و سیرت فرزند او خواهد شد.
4- فواید انار
سفارش های زیادی درباره ی خوردن انار در روزهای بارداری شده است. بر اساس روایت های اسلامی، بهترین زمان خوردن انار در ماه های پنجم، ششم و هشتم بارداری است. در کتاب «بحارالانوار» به نقل از امام صادق علیه السلام نوشته شده که زنان در ماه ششم بارداری خود هر روز بعد از تلاوت سوره ی مبارکه ی فتح، یک انار را به صورت ناشتا میل کنند. خوردن انار شیرین در روزهای جمعه ماه هشتم بارداری نیز توصیه شده. البته بهتر است که این کار به صورت ناشتا انجام شود. یعنی اولین خوراکی ای که زن باردار در روزهای جمعه ماه هشتم بارداری خود میل می کند انار باشد. جالب این است که خوردن انار در دوران بارداری توسط متخصصین علوم تغذیه نیز توصیه شده. زیرا انار نقش بسیار مهمی در تکامل ارگان ها و اندام های بدن جنین دارد و از تولد نوزاد نارس جلوگیری می کند. حتی اگر مادری انار خورده باشد و نوزادش زودتر از موعد مقرر به دنیا بیاید، آسیب مغزی کمتری در اثر کمبود اکسیژن و اختلالات مغزی می بیند و در نتیجه فلج مغزی از او دور خواهد بود.
۵- «به» بخورید
یکی دیگر از مسائل مورد تأکید در احادیث و روایات اسلامی این است که زن باردار از انواع میوه ها و سبزیجات استفاده کند تا هم نشاط و شادابی خود را حفظ کند و هم این کار اثر مستقیمی بر فرزند او خواهد داشت. در میان تمامی روایات، به میوه «به» توجه خاصی شده. به عنوان مثال در حدیثی در کتاب «وسائل الشیعه» به نقل از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: «به زنان باردارتان «به» بدهید». در حدیث دیگری به نقل از آن حضرت آمده است: «بوی پیامبران، بوی «به» و بوی حورالعین، بوی گیاه خوشبوی آس و بوی فرشتگان بوی گل است و بوی دخترم فاطمه، بوی «به» و آس و گل است. خداوند هیچ پیامبر و وصی ای را برنینگیخت مگر آنکه او بوی «به» می داد. پس آن را بخورید و به زنان باردارتان بدهید تا فرزندانتان زیبا شوند.» امام صادق علیه السلام نیز درباره ی خاصیت میوه ی «به» فرموده اند: «هرکس یک میوه ی «به» را ناشتا بخورد، نطفه اش سالم و فرزندش زیبا می شود.» جالب این است که تحقیقات علمی ثابت کرده که «به» برای سلامت و آرامش خاطر انسان مفید است. به همین دلیل به خانم های باردار توصیه می شود که در رژیم غذایی خود این میوه ی مفید را فراموش نکنند. در روایتی از امام علی علیه السلام نیز نقل شده که فرموده اند: «خوردن «به» قلب ضعیف را قوی، معده را پاک، ترسو را شجاع و فرزند را زیبا می کند». البته بهتر است خانم باردار در ماه هفتم بارداری هر روز پس از خواندن سوره ی مبارکه ی یس، یک عدد «به» را ناشتا میل کند.
6- گلابی یادت نره
در طب اسلامی به خانم های باردار توصیه شده مصرف گلابی را هم در سبد میوه خود داشته باشند. در همین خصوص روایت است که امام صادق علیه السلام به پسری زیبا نظر کردند و فرمودند: «پدر این جوان باید گلابی خورده باشد». در روایت دیگری گفته شده که خوردن گلابی موجب طراوت فرزند و سلامت مادر می شود. در کتاب «بحارالانوار» به نقل از امام باقر علیه السلام آمده است: «به زنان باردار گلابی بدهید که فرزندان را نیکو و زیبا می کند.» همچنین آن حضرت تأکید فرموده اند: «به زنان باردار گلابی بدهید که اخلاق فرزندانتان را نیکو می کند.» براساس تحقیقات علم تغذیه ثابت شده که خوردن گلابی موجب قوت قلب، پاکی معده، صفا و تزکیه ی دل، شجاعت و زیبایی کودک می شود. همچنین گلابی قلب را جلا می دهد و دردهای درون بدن را به اذن خدا شفا می بخشد.
۷-میوه های دیگر
در کنار میوه هایی مثل سیب، خرما و «به» که تأکید زیادی درباره ی مصرف آنها در دوران بارداری شده میوه های دیگری هم هست که خوردنشان در این دوران مفید است.
خربزه:
در کتاب «دررالکلم» به نقل از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: «هر زن آبستنی که خربزه بخورد بچه اش زیبا و خوش اخلاق می شود». از سوی دیگر توصیه شده که خانم باردار در ماه هفتم بارداری خود، بعد از هر غذا کمی خربزه بخورد و در این کار کوتاهی نکند اما قبل و بعد از آن آب نخورد.
انجیر:
خوب است که مادر در ماه چهارم بارداری خود هر روز سوره ی مبارکه تین را بر دو عدد انجیر بخواند و آن را به صورت ناشتا بخورد.
عناب:
خوردن عناب در ماه دوم بارداری بیشتر از ماه های دیگر بر جنین اثر می گذارد و در عین حال دردهای شکمی مادر را کم می کند. در همین خصوص در طب اسلامی توصیه شده که مادر در ماه دوم بارداری هر روز سوره ی مبارکه توحید را بر دو عدد عناب بخواند و آن را ناشتا میل کند.
منبع:
دلگرم
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼