اثرات سیتومگالوویروس در بارداری، چیست؟

سیتومگالوویروس (CMV) یکی از اعضای خانواده‌ی ویروسی هرپس (Herpes) است که می‌تواند منجر به عفونت شود. عفونت ناشی از این ویروس در بزرگسالان ممکن است مشکل حادی ایجاد نکند، اما ممکن است در جنین و افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی بدن هستند، مشکلات حادی ایجاد کند. ابتلا به این ویروس در دوران بارداری می‌تواند برای جنین خطرناک باشد. در این مطلب با انتقال و تاثیر این عفونت در جنین، راه‌های انتقال و علائم تشخیص آن آشنا شوید.

انتقال عفونت به جنین

سیتومگالوویروس یکی از شایع‌ترین ویروس‌هایی است که از مادر به جنین منتقل می‌شود. این ویروس می‌تواند از طریق جفت به جنین منتقل شود و در این صورت نوزاد با عفونت ناشی از این ویروس متولد می‌شود که به آن سیتومگالوویروس مادرزادی می‌گویند. انتقال این ویروس به نوزاد با زمان آلوده شدن شما در ارتباط است. حدود نیمی از زنان پیش از بارداری دارای آنتی‌بادی‌های ضدسیتومگالوویروس هستند، یعنی از قبل آلوده شده‌اند. اغلب مردم آلوده به ویروس علائمی ندارند، در نتیجه در صورت آلوده شدن از آن آگاه نیستند. سیتومگالوویروس نیز مانند سایر ویروس‌های هرپس، پس از اولین آلودگی به صورت خفته در بدن‌ می‌ماند. اگر سیستم ایمنی شما ضعیف شود، احتمال بازگشت این عفونت بیشتر می‌شود، اما خوشبختانه احتمال انتقال ویروس به نوزاد طی عفونت مجدد، بسیار کم و در صورت انتقال، احتمال مشکلات جدی برای نوزاد خیلی کمتر است. بنابراین اگر برای اولین بار در شش ماه پیش از بارداری آلوده شده‌اید، احتمال انتقال آن به نوزادتان بسیار ناچیز است. اگر در دوران بارداری برای اولین بار به این ویروس آلوده شوید، احتمال انتقال ویروس به نوزادتان خیلی بیشتر است. تنها درصد بسیار کمی از زنانی که مبتلا به این عفونت نشده‌اند، ممکن است طی دوران بارداری به سیتومگالوویروس آلوده شوند که باز هم از این تعداد، تنها نیمی از زنان این ویروس را به جنین خود منتقل خواهند کرد.

تاثیر عفونت در کودک

درصد زیادی از نوزادان تازه متولدشده‌ی مبتلا به سیتومگالوویروس مادرزادی، عفونت خاموش دارند. عفونت خاموش به این معناست که در بدو تولد هیچ علائمی ندارند. بیشتر این نوزادان با سلامتی کامل و بدون هیچ عارضه‌ی مرتبط با سیتومگالوویروس به زندگی ادامه می‌دهند. اگرچه درصد کمی نیز ممکن است بعدها دچار عارضه‌ای مانند ناشنوایی شوند. درصدی از نوزادانی که در رحم مادر به سیتومگالوویروس آلوده شده‌اند، ممکن است دارای مشکلات جدی در بدو تولد باشند مانند ناهنجاری‌ سیستم عصبی مرکزی، اختلالات رشد، سر بسیار کوچک، طحال یا کبد بزرگ، یرقان یا جوش و بثورات پوستی که ناشی از خونریزی زیر پوست است. برخی از این نوزادان نمی‌توانند زنده بمانند و بیشتر آنهایی که زنده می‌مانند در بلندمدت دچار مشکلاتی مانند ناشنوایی، اختلال بینایی، ناتوانایی ذهنی و سایر مشکلات عصبی می‌شوند.

راه‌های انتقال این عفونت

سیتومگالوویروس با تماس مستقیم با مایعات بدنی فرد آلوده مانند بزاق، ادرار، مدفوع، مایع منی، ترشحات واژن، خون، اشک و شیر مادر منتقل می‌شود. همچنین افراد با غذا خوردن از یک قاشق مشترک با فرد آلوده، بوسه‌ی دهان به دهان یا رابطه‌ی جنسی با فرد آلوده به این ویروس مبتلا می‌شوند. درصورتی‌که فردی با مایعات آلوده به سیتومگالوویروس تماس داشته باشد و سپس دست خود را به دهان یا بینی بزند نیز می‌تواند آلوده شود. نوزاد می‌تواند این ویروس را از طریق جفت مادر آلوده‌ی خود در رحم بگیرد یا ممکن است بر اثر تماس با ترشحات واژن یا خون مادر آلوده هنگام تولد به این ویروس مبتلا شود. مصرف شیر مادر نیز در‌صورتی‌که مادر به این ویروس مبتلا باشد نیز می‌تواند باعث انتقال ویروس به نوزاد شود.

علائم و تشخیص عفونت

تشخیص این بیماری بدون انجام آزمایش ممکن نیست. شاید در گذشته به این بیماری مبتلا شده ‌‌باشید یا در حال حاضر به آن مبتلا باشید، اما مادامی که سیستم ایمنی بدن شما ضعیف نشود، هیچ علائمی از این بیماری در شما بروز نخواهد کرد. علائم این بیماری معمولاً در صورت بروز شامل تب، غدد متورم و گلودرد است. همچنین ممکن است احساس خستگی و بدن درد داشته باشید. ابتلا به این ویروس از طریق یک آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. اگرچه این آزمایش از آزمایش‌های معمول و روتین بارداری نیست و معمولاً پزشک آن را برای زنان باردار تجویز نمی‌کند، ولی در شرایط خاصی مثل وقتی که پزشک در سونوگرافی مورد مشکوکی ببیند که ممکن است مرتبط با عفونت سیتومگالوویروس باشد، این آزمایش تجویز می‌شود. اگر آزمایش نشان دهد که فرد به تازگی آلوده شده‌ است، پزشک یک سونوگرافی آنومالی یا تفصیلی برای بررسی ناهنجاری‌های احتمالی در جنین و جفت درخواست می‌دهد. در برخی موارد نیز ممکن است درخواست بررسی آلودگی جنین از طریق آزمایش آمنیوسنتز (Amniocentesis) داده شود.