مراقبتهای دوران بارداری، عوامل خطر را بشناسید

مراقبت مادران در سراسر دوران بارداری خصوصاً در سه ماه نخست بارداری که اعضای بدن کودک در حال شکل گرفتن است بسیار اهمیت دارد. از این رو دوری از مواد مضر و خطرزا در اولویت قرار دارد.

سیگار
سیگار، کودک را از اکسیژن محروم می‌سازد. کودکانی که مادر سیگاری داشته‌اند احتمال بیشتری وجود دارد که نارس به دنیا بیایند و وزن زمان تولد آن‌ها کم باشد. سیگار کشیدن احتمال سقط جنین ، مرده به دنیا آمدن کودک، نواقص جسمانی در کودک، یا مرگ او پس از تولد را نیز افزایش می‌دهد. مادر هر قدر بیشتر سیگار بکشد، خطر بیشتر است، بنابراین باید سیگار را کاملاً کنار بگذارد و اگر واقعاً نمی‌تواند سیگار را ترک کند، از سیگارهای کم نیکوتین استفاده کند، سیگار را جیره‌بندی کند، پک‌های عمیق نزند، و سعی کند سیگارها را تا انتها نکشد. پزشکان اعتقاد دارند که استنشاق دود سیگار دیگران نیز ممکن است از عوامل مرگ ناگهانی نوزادان باشد، بنابراین هنگام بارداری باید از محیط‌های آلوده به دود سیگار اجتناب کرد. هم‌چنین کودک را از استنشاق دود سیگار دیگران محافظت نمود.

الکل
مطالعات و تحقیقات دانشمندان از افزایش خطر سقط جنین ، وضع حمل زودرس و کمبود وزن در هنگام تولد کودک در صورت مصرف الکل توسط مادر (در دین اسلام مصرف الکل ممنوع است) در دوران بارداری حکایت می‌کند.
به طور کلی مصرف الکل ارتباط بین سلول‌های عصبی را مختل کرده و فعالیت گذرگاه‌های محرک عصبی را سرکوب و گذرگاه‌های بازدارنده عصبی را افزایش می‌دهد؛ در حقیقت الکل یک سرکوب‌گر دستگاه عصبی است و اثرات بلندمدت آن شامل از دست دادن حافظه،‌تغییر شخصیت، اختلال در سیستم عصبی، مشکلات پوستی، اسهال ، سوءتغذیه، وضع حمل زودرس و سقط جنین در میان زنان باردار است.

دارو
بسیاری از داروها آثار مضر یا ناشناخته بر جنین می‌گذارند، بنابراین در دوران بارداری بایستی از مصرف دارو خودداری کرد، مگر اینکه پزشک با علم به بارداری خانم، تجویز کرده باشد. این امر در مورد بسیاری از داروهایی که برای ناراحتی‌های جزئی مصرف می‌شوند؛ همچون آسپیرین نیز صادق است.
اگر خانم باردار، برای کنترل یک بیماری مزمن، همچون دیابت، نیاز به مصرف دارو دارد، ممکن است پزشک، نوع یا میزان مصرف دارو را تغییر دهد.

قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس
اشعه‌ها و پرتوها یکی از راه‌کارهای تشخیصی مهم در پزشکی و دندان‌پزشکی است. با این وجود هنگام تصویربرداری تشخیصی از زنان حامله با یک خطر عمده روبه‌رو هستیم و آن ایجاد عوارض نامطلوب جنینی در اثر مواجهه جنین با اشعه ایکس می‌باشد. چون این تشعشعات به نوعی با احتمال ابتلا به سرطان در کودک مرتبط است.
گاهی اوقات عکس‌برداری به توصیه پزشک صورت می‌گیرد که در آن مشکلی نخواهد بود، اما گاهی لازم است این آزمایش پس از تولد کودک انجام شود.

مصرف مواد شیمیایی
در این دوران باید به شست وشوی مواد غذایی توجه خاصی شود زیرا سموم گیاهی و آفت‌کُش‌ها بسیار مضر هستند. حتی رنگ و مواد شوینده نیز می‌توانند صدماتی را در پی داشته باشند. از این رو هنگام کار با این مواد باید از دستکش، ماسک استفاده کرده و دائماً هوا را تهویه کرد.

ارتباط با گربه و سگ
مدفوع سگ و گربه، و گوشت خام یا نیم‌پخته ممکن است دارای انگلی به نام توکسوپلاسما باشد، که می‌تواند ضرر شدیدی برای جنین داشته باشد. این مسئله گاهی باعث بروز عفونت انگلی می‌شود و این عفونت می‌تواند به جنین صدمه بزند.

استفاده از محصولات بهداشتی معطر
زنان باردار باید از اسپری‌های خوشبوکننده، دستمال‌های بهداشتی و … اجتناب کنند. زیرا این محصولات می‌تواند باعث تحریک بدن شده و احتمال بروز عفونت ادراری را افزایش دهد.

مواد غذایی آلوده
زنان باردار بایستی از خوردن گوشت نیم‌پز یا خام خودداری کنند. تمام گوشت‌های قرمز باید حتماً در حرارت ۷۱ درجه سانتی گراد پخته شوند به نحوی که هیچ ناحیه صورتی روی گوشت باقی نمانده و آب قرمزرنگ هم از آن تراوش نکند. زنان باردار نباید گوشت را هرگز قبل از این‌که کامل پخته شود بچشند. بعد از بریدن و قطعه‌قطعه کردن یا چرخ کردن گوشت خام حتماً لوازم استفاده شده را با دقت بشویند. سطوحی را که گوشت روی آن قرار گرفته ضدعفونی کنند. بعد از دست زدن به گوشت خام دست‌های خود را با آب و صابون شست‌وشو دهند. تمام میوه‌ها و سبزیجات را بشویند. اگر امکان دارد میوه و سبزی را ضدعفونی کنند. سطح میوه‌ها را با برس یا لوازم مشابه تمیز کنند تا احتمال عفونت به حداقل برسد. از مصرف لبنیات غیرپاستوریزه پرهیز کنند. به‌هیچ‌وجه تخم مرغ خام یا آب تصفیه نشده نخورند.
هنگام انجام کارهای باغبانی دست‌کش به دست کرده و میوه‌ها و سبزیجات را قبل از خوردن خوب بشویند تا خاک نداشته باشد.