مراقبت های بارداری دوقلویی، توصیه هایی برای والدین

در سال های اخیر میزان دوقلویی زایی رشد چشمگیری داشته است. به طور طبیعی در هر زایمان احتمال دوقلویی زایی یک درصد است و ۲ درصد از کل نوزادان هر جمعیت دوقلو هستند. اما به طوری کلی عواملی وجود دارند که شانس دوقلوزایی را بیشتر می کنند. وراثت یکی از آن ها و شاید شایع ترین علت باشد. دوقلوزایی در خانم هایی که سابقه این پدیده را در خانواده شان دارند، شیوع بیشتری دارد. به خصوص اگر این سابقه خانوادگی در سمت مادری آن ها باشد. حاملگی دوقلویی در بعضی نژادهای خاص هم بیشتر است. خانم های آفریقایی و سیاه پوستان بیشتر احتمال دارد با ۲ جنین بادار شوند. طبق رکوردهای کتاب گینس بیشترین آمار تولد دوقلوها در قاره آفریقا بوده است. تعداد حاملگی های قبلی هم هر چقدر بیشتر باشد ممکن است باعث شود مادر حاملگی بعدی اش دوقلو باردار شود. اما مسئله ای که در سال های اخیر بیشتر باعث دوقلوزایی شده، بالا رفتن سن حاملگی است. با بالا رفتن سن مادرها در زایمان اول و بعضی اختلالات هورمونی، تعداد تخمک هایی که در هر دوره ماهانه به داخل رحم آزاد می شوند ممکن است بیشتر از یک عدد باشد و همین، شانس دو قلوزایی را بالا می برد. به غیر از این عامل، پیشرفت تکنولوژی و علم درمان ناباروری و به کارگیری هورمون ها باعث شده خانم هایی که تا پیش از این نابارور تشخیص داده می شدند، قادر به بارداری باشند اما باید توجه داشت که شانس چند قلوزایی در این روش ها افزایش می یابد. داروهای بارداری باعث آزاد شدن چند تخمک می شوند و در حاملگی های خارج رحمی و لقاح مصنوعی هم پزشکان برای بالاتر بردن شانس موفقیت همزمان از چند تخمک بارور شده استفاده می کنند که همین مسئله می تواند باعث چند قلوزایی شود. دوقلوزایی در زنان قد بلندی که از روش آی وی اف استفاده می کنند هم بیشتر است. حتی عوامل محیطی هم می توانند به دو قلوزایی کمک کنند. تحقیقات اخیر نشان داده اند که نطفه اکثر دو قلوهای دو تخمی در ماه های تیر و مرداد تشکیل می شود و در ابتدای زمستان یعنی ماه های دی و بهمن کمترین بارورهای دوقلویی رخ می دهد. دانشمندان معتقدند طولانی تر بودن روز در فصل تابستان ممکن است عامل ترشح بیشتر هورمون تحریک کننده فولیکول های تخمدان و در نتیجه بالا رفتن احتمال دوقلوزایی در زنان باشد.

در زمان حاملگی باید حواستان به چه چیزهایی باشد؟
حاملگی بادو جنین می تواند با خطراتی هم همراه باشد. کنده شدن جفت، زایمان پیش از موعد، وزن کم نوزادان در هنگام زایمان، مشکلات خونی و زردی نوزادی در انتقال خون بین ۲ جنین، دیابت حاملگی برای مادر و بیماری فشار خون مادر در زمان حاملگی، مشکلاتی هستند که می تواند در هر زایمانی اتفاق بیفتند، اما احتمالشان هنگام حاملگی دوقلوها کمی بیشتر است. به همین دلیل مراقبت از سلامت مادر از همان هنگامی که پزشک در زمان سونوگرافی به او می گوید که صدای دو قلب را می شنود و ۲ کیسه جنینی می بیند، یعنی زمانی که مادر می فهمد که صاخب دوقلو شده است، باید دو برابر شود.
تغذیه و استراحت مناسب و معاینه منظم توسط پزشک، جزء اصول بارداری است، اما در زمان حاملگی دوقلو، میزان اسید فولیک دریافتی باید کمی بیشتر باشد و حداقل تا ماه سوم حاملگی ادامه داشته باشد. میزان پروتئین رژیم غذایی و مکمل های آهن هم در این نوع بارداری ها باید بیشتر باشد از حالت عادی باشد تا مشکلات خونی و وزن گیری برای نوزادان به وجود نیاید. حاملگی با یک جنین اضافه به این معنی است که باید به ویتامین ها و مکمل هایی که در حاملگی های عادی توسط مادر مصرف می شود هم اضافه کرد. مادر باید مراقب اضافه وزن خودش هم در زمان حاملگی باشد. به طور عادی خانم باردار باید روزانه ۳۰۰ کالری به ازای هر جنین به میزان کالری های دریافتی خود اضافه کند و بیشتر غذا بخورد. این کار شاید با توجه به بزرگتر شدن رحم و فشار به معده، کمی سخت باشد اما مشورت با پزشک و متخصص تغذیه می تواند در انتخاب رژیم غذایی مناسب به مادر کمک کند. در ماه های آخر بارداری مادر باید کاملا تحت نظر پزشک باشد و زمان زایمان و نوع آن حتما توسط پزشک و با توجه به آزمایش های انجام شده در مورد موقعیت جنین ها و میزان مایع آمنیوتیک و وضعیت جفت ها صورت بگیرد. در زایمان طبیعی فاصله به دنیا آمدن بین قل ها معمولا کمتر از یک ساعت است و از آنجا که معمولا وزن نوزادان دوقلو کمتر از بقیه نوزادان است در صورت طبیعی بودن شرایط، زایمان به صورت طبیعی برای مادر چندان سخت نخواهد بود. اگرچه اغلب به خاطر فشار جنین ها به جفت، بسیاری از حاملگی های دوقلویی توسط سزارین پایان می یابند.
مراقب افسردگی باشید
در چند ماه اول تولد دوقلوها ممکن است زندگی سختی داشته باشید. به فشارها و استرس مادر شدن مضاعف، باید احتمال افسردگی پس از زایمان را هم اضافه کنید. به همین دلیل حتما باید حواستان باشد که درگیر این بیماری نشوید. ذهنتان را باز کنید، در هر فرصتی که به دست می آورید خودتان را ریلکس کنید و به خوبی های داشتن دوقلوها فکر کنید. انعطاف پذیر باشید و در نهایت اگر احساس کردید میل شدیدی به گریه کردن دارید یا احساس بیهودگی می کنید حتما به پزشک مراجعه کنید.
برنامه ریزی دقیق داشته باشید
ابتدا برای خودتان و ساعت های کارتان یک برنامه قابل انجام بریزید و سپس سعی کنید نوزادتان را هم با این برنامه ها تطبیق دهید. ممکن است عجیب به نظر برسد اما نوزادان هم به تدریج می توانند با برنامه شیر خوردن و خوابیدن منظم، خود را همراه کنند. برنامه ریزی را در همه کارها طبق یک لیست انجام دهید تا بین انواع وسایل بچه و پوشک و نوزادانی که جیغ می کشند، سردرگم نشوید، سعی کنید وسایل مورد نیاز روزانه را دوتادوتا کنار بگذارید و از هر کدام به میزان لازم تهیه کنید. از هر چیزی یک لیست تهیه کنید. از نوبت پزشک گرفته تا زمان واکسیناسیون نوزادان و زمان حمام کردن آن ها و داروهای مورد نیازشان. با این روش شلوغی کارها باعث نمی شود چیزی را فراموش کنید.
از دیگران کمک بخواهید
غرور و خجالت را کنار بگذارید، با کسی که تعارف ندارید. این کاری نیست که بتوانید به تنهایی انجام دهید. مادرانی که دوقلو دارند به خصوص در سال اول به شدت به کمک دیگران نیازمندند. از مادران دیگری که دو قلو دارند، راهنمایی بخواهند. از همسرتان بخواهید در نگهداری آن ها به شما کمک کند. موقع حمام کردن حتما باید کسی همراهتان باشد و گرنه ممکن است در حالی که مشغول شستن یک نوزاد هستید برای نوزاد دیگر اتفاقی بیفتد یا اینکه سرما بخورد. برای شیر دادن نوزادان هم ممکن است به کمک احتیاج داشته باشید. اگر برایتان مشکلی است، سعی نکنید همزمان هر دو نوزاد را با هم در بغل بگیرید.
برای همسرتان شیفت شب بگذارید
اینکه مجبور باشید برای شیر دادن یا تر و خشک کردن ۲ نوزاد در شب چند بار بیدار شوید واقعا طاقت فرساست. بهتر است از همسرتان خواهش کنید کمی از مسئولیت ها را در شب به عهده بگیرد تا شما بتوانید استراحت کنید. با این روش هر دوی شما به میزان کافی خواب خواهید داشت.
آن ها دو بچه هستند
شما می توانید همزمان به هر دو کودک خود شیر بدهید. کار سختی نیست، فقط کافی است کمی صبر داشته باشید. به طور طبیعی می توان از هرسینه به یک کودک شیر داد و معمولا تا زمان گرسنگی دوباره کودکان سینه های مادر پر از شیر می شود. نگران نباشید. سعی کنید روی زمین بنشینید و به چیزی تکیه بدهید و همزمان دو کودک را روی سینه تان نگه دارید. اگر این کار برایتان سخت است می توانید اول به یکی از نوزادان شیر بدهید و همزمان نوزاد دیگر را روی پایتان روی یک بالش نگه دارید. بعضی از مادران به طور متناوب نوزادان را با شیر خشک و شیر مادر تغذیه می کنند اما این کار ممکن است باعث شود دوقلوها دیگر به شیر مادر توجه نشان ندهند.