ویار در دوران بارداری، عوامل تشدید کننده

در طول زندگی هر انسانی اعم از زن و مرد با تجربیات شیرین و متفاوتی روبه‌رو می‌شود و تکرار بعضی از تجربیات لذت بخش کمتر اتفاق می‌افتد از جمله‌ تجربه‌ی پدر و مادر شدن. تجربه‌ی مادر شدن برای یک بانو در عین شیرینی و عجیب بودن حس و حال این دوره‌ی ۹ ماهه بارداری ممکن است نگرانی‌ها و حالت‌های ناخوشایندی را هم ایجاد کند و اما این نگرانی‌ها پایدار نیست و بعد از مدتی ناپدید می‌شود. یکی از حالت‌های این دوران داشتن ویار در دوران بارداری است که خانم‌های باردار کم یا بیش با آن مواجه‌اند.
در این مقاله ابتدا به توضیح اینکه ویار چیست و به چه شرایطی گفته می‌شود و در ادامه به مسائلی که ممکن است در ذهن هر مادری باشد اشاره می‌کنیم:

معنای ویار در فرهنگ لغت
ویار در فرهنگ دهخدا به معنای میل و هوس زنان باردار، که به‌ صورت تهوع و استفراغ و گاهی اظهار انزجار و بی‌میلی نسبت به چیزی و زمانی به‌صورت اشتها داشتن و هوس چیزی‌های غیر معمول کردن مانند گل، گچ و برنج خام و جز آن، که در نخستین ماه‌های بارداری پدید می‌آید، گفته شده است.
بنابراین با توجه به معنایی که در لغت نامه‌ها آمده ویار در دوران بارداری از قدیم وجود داشته و گاهی آنقدر شدید بوده که فرد هوس خوردن خاک و چیزهای غیر خوراکی را می‌کرده. پس، از داشتن ویار بارداری وحشت نکنید.

تعریف ویار در دوران بارداری
ویار در ۳ ماهه‌ی اول بارداری از هفته‌ی چهارم تا هفته‌ی چهاردهم دیده می‌شود، هرچند ممکن است تا آخر حاملگی نیز ادامه پیدا کند. ویار در دوران بارداری به ۵ صورت دیده می‌شود:
بیماری صبحگاهی
به احساس تهوع و استفراغ که در ابتدای صبح بعد از طلوع خورشید ایجاد می‌شود بیماری صبحگاهی می‌گویند. البته این حالت‌ها ممکن است در ساعات دیگر روز هم دیده شود، اما بیشتر در اول صبح اتفاق می‌افتد.
تغییر ذائقه
در سلول‌های چشایی جوانه‌هایی وجود دارد که بین ۶۰ تا ۱۰۰ هستند و عمر این جوانه‌های بین ۱۰ تا ۲۴۰ روز است و به طور مکرر جایگزین می‌شود. جوانه‌ها گیرنده‌ی اصلی طعم‌ها است. در طول زندگی ممکن است ذائقه‌ی انسان با توجه به این ساختار زبان و تغییرات روحی، عادات جدید غذایی و همچنین بارداری تغییر کند.
در دوران بارداری به علت شرایط بدن و تغییر مقدار هرمون‌ها تغییر ذائقه ایجاد می‌شود. و فردی که به غذاهای شیرین علاقه داشته به غذاهای ترش و هر چیزی مخالف با عادت غذایی قبل از بارداری روی بیاورد. که گفته شده در ۳ ماهه اول بارداری میزان هرمون گنادوتروپین (HCG) در بدن به بالاترین حد خود می رسد.
تنفر از برخی بوها و غذاها
به علت تغییرات هرمونی حس بویایی قوی‌تر شده و از بوهایی که در گذشته لذت بخش بوده متنفر می‌شوید تا جایی که غذاهای مورد علاقه شما جایگزین غذاهای دیگری شود.
هوس ترکیب غذاها و طعم‌های جدید
در بعضی از خانم‌ها به دلیل شدت گرفتن ویار در دوران بارداری ممکن است میل به ترکیب طعم‌های مختلف باهم ایجاد شود مانند خوردن برنج با مربا، شکلات با ترشی که در این موارد اگر خطری از لحاظ سلامت غذا، خود و جنین وجود نداشته باشد مشکلی نیست. اما در صورت اینکه برای شما و جنین خطر داشته باشد حتماً به پزشک مراجعه کنید.
تمایل به خوردن چیزهای غیر خوراکی
در مواردی دیده شده که فرد تمایل به خوردن اجسامی مانند خاک، گچ، مواد شوینده، جوهر، سیگار، خاکستر آتش پیدا می‌کند در اصطلاح علمی پیکا گفته می‌شود که در این صورت حتما به پزشک مراجعه شود.
برخی از محققان معتقدند که علاقه به خوردن هرچیزی نشان از کمبود ویتامین خاصی در بدن است، مانند خوردن خاک که نشان از کم خونی است. اما در صورت اینکه فرد کمبود ویتامین نداشته باشد چه دلیلی برای هرزه خواری وجود دارد؟ هنوز دلیل قطعی‌ای برای این نوع از ویار یافت نشده است. اما محققان با بررسی تغییرات هرمونی دلایلی را عنوان کرده‌اند:
هرمون گنادوتروپین انسانی (HCG) : محققان دریافتند مقدار این هرمون در طول بارداری در بدن زیاد می‌شود.
هرمون استروژن : گفته شده این هرمون در ویار بارداری موثر است.
داشتن باکتری معده : کسانی که مبتلا به باکتری هلیکوباکتر هستند احتمالا ویار شدیدتری دارند.
حساسیت به بو : خانم‌های باردار در طول دوره‌ی بارداری به علت افزایش هرمون‌ها به بوهای اطراف خود حساس‌تر می‌شوند.
نیاز بدن به آرامش : به دلیل تغییرات وارده به بدن و حالات روحی، ویار راهی برای سازگاری بدن با تغییرات به وجود آمده است.

عوامل تشدید کننده‌ی ویار در دوران بارداری
-زمانی که دوقلو باردار هستید
-وجود تهوع در بارداری‌های قبل
-ژنتیک : در صورتی که مادر یا خواهر شما در دوران حاملگی ویار شدید داشته باشد.
-عادت به داشتن تهوع صبحگاهی : بعضی از افراد در بیشتر مواقع حالت تهوع و استفراغ در هنگام صبح را دارند، بنابراین در دوره‌ی حاملگی مستعد داشتن ویار در هنگام صبح هستند.
-اولین بارداری
-چاقی : مادران باردار دارای شاخص توده‌ی بدنی ۳۰ به بالا (BMI)
-سابقه‌ی سردرد میگرنی : کسانی که میگرن دارند به دلیل افزایش قدرت حس بویایی ممکن است ویار سخت‌تری را تجربه می‌کنند.
-احساس تهوع هنگام مصرف قرص‌های ضد بارداری : کسانی که بعد از خوردن قرص‌های ضد بارداری حالت تهوع و استفراغ دارند.
-بیماری حرکتی :استعداد بیماری حرکت (Motion sickness) : کسانی که در هنگام مسافرت با اتوبوس و هواپیما دچار حالت تهوع می‌شوند. مستعد ویار شدید در دوران بارداری هستند.
-استرس : در مواقعی استرس و اضطراب باعث ایجاد استفراغ می‌شود. که در واقع واکنش بدن به عامل خطر است.

راهکارهایی برای بهبود وضعیت
بیسکویت بخورید
در ابتدای صبح قند خون پایین است برای بهبود احساس تهوع بیسکویت بخورید سعی کنید یک بسته‌ی کوچک بیسکویت در نزدیک محل خوابتان باشد. اما در مصرف شیرینی زیاده روی نکنید چون احتمال ایجاد دیابت در افراد باردار وجود دارد.
از عوامل حساسیت‌زا اجتناب کنید
سعی کنید از مصرف غذاها و بوهایی که تهوع شما را بیشتر می‌کند اجتناب کنید. ولی به دلیل نیاز بدن به همه‌ی ویتامین‌ها غذاهای دیگری را جایگزین یا آن غذا را به صورت سرد مصرف کنید. مانند مرغ، گوشت یا بعضی از سبزیجات که دارای بوی تند هستند. (سرما بو و طعم غذا را کاهش می‌دهد.)
وعده‌های غذایی‌تان را کم و دفعاتش را زیاد کنید
برای جلوگیری از سنگین شدن معده وعده‌های خود را کم اما در تعداد بیشتری تقسیم کنید و از مصرف غذاهای چرب اجتناب کنید تا معده سبک باشد. غذاهای ساده‌ای که کربوهیدرات زیاد و کم چرب هستند مانند: برنج، نان، ماکارونی.
سعی کنید از مایعات در بین وعده‌های غذایی مصرف کنید.
اغلب مایعات می‌تواند به جلوگیری از استفراغ کمک کند.
از ویتامین‌هایی که پزشک تجویز کرده استفاده کنید
اگر آهن موجود در قرص‌های مولتی ویتامین اذیتتان می‌کند از پزشک بخواهید نوع قرص‌تان را عوض کند.
زنجبیل
برخی شواهد نشان می‌دهد زنجبیل ممکن است به کاهش تهوع و استفراغ کمک کند. البته قبل از مصرف مکمل‌های زنجبیل با پزشک خود مشورت کنید.
طب سوزنی
شواهد نشان می‌دهد فشار بر روی مچ دست با استفاده از یک بند یا دستبند به ویژه در قسمت ساعد ممکن است به کاهش علائم کمک کند.
استراحت
خستگی می‌تواند تهوع را بدتر کند.
در صورتی که با رعایت نکات بالا بهبود نیافتید با پزشک در خصوص قرص‌های ضد تهوع مشورت کنید. از آنتی هیستامین‌ها اغلب برای متوقف کردن حساسیت استفاده می‌شود در این خصوص به دستور پزشک عمل کنید و از مصرف خودسرانه داروها بپرهیزید.

آیا ویار شدید بر جنین تاثیر می‌گذارد؟
از جمله نگرانی‌هایی که ممکن است برای هر مادری مطرح شود تاثیر شدت ویار بر جنین است. باید گفت ویار در سه ماهه اول بارداری ایجاد می‌شود و تا آن زمان جنین به غذای زیادی احتیاج ندارد و اگر آب و غذای کافی مصرف کنید مشکلی وجود نخواهد داشت.

مواردی که نیاز به پزشک دارید
ادرار بسیار تیره رنگ یا اینکه بیش از ۸ ساعت به توالت نرفته باشید.
قادر به نگه داری غذا در معده طی ۲۴ ساعت نیستید.
در هنگام ایستادن احساس ضعف و سرگیجه دارید.
درد در ناحیه شکم
در موقع ادرار درد و لکه‌های خون مشاهده می‌کنید.
وزن خود را از دست داده‌اید.

توصیه
از مصرف غذاهای شور و خیلی شیرین در دوران بارداری پرهیز کنید. افراد باردار بیشتر در مستعد فشار خون و دیابت هستند.
عدم برآورده کردن ویار شدید به غذایی که برای شما مفید نیست عوارض جانبی‌ای نخواهد داشت.
اگر هوس غذای ناسالم یا مصرف غذایی که زیاده روی در آن برای شما مضر است را داشتید با پیاده روی، کتاب خواندن و صحبت با خانواده و دوستان حواس خود را پرت کنید.