توصیه های دوران شیردهی، آیا می‌دانید؟

بسیاری از خانم‌ها پس از ازدواج برای بچه‌دار شدن لحظه شماری می‌کنند و با ذوق و شوق از داشتن بچه سخن می‌گویند.
بارداری و بچه داشتن شاید از نگاه برخی دیگر از خانم‌ها بسیار سخت باشد و آن را پر از دردسر بدانند ولی واقعیت این است که اگر هر خانمی از بارداری و ایام بعد از آن آگاهی داشته باشد، تمام دردسرها و سختی‌ها نه‌تنها برایش آسان، بلکه شیرین نیز خواهد شد. یکی از مواردی که ذهن بسیاری از خانم‌ها را بعد از زایمان درگیر می‌کند، شیردهی است و برخی خانم‌ها با مشکل کمی شیر مواجه می‌شوند. دکتر سعید صانعی، مشاور درمان‌های گیاهی و طب‌سنتی، نکات خوبی را در رابطه با این دوران ارائه می‌کند.

استرس در کار است؟
پیش از تولد نوزادتغییرات زیادی در سینه مادر باردار به‌وجود می‌آید و روند ساخت شیر پیش از به‌دنیا آمدن نوزاد انجام می‌شود. ساخت شیر در بدن مادر باردار، پیچیدگی‌های زیادی دارد و تحت‌تاثیر یکسری تغییرات هورمونی این اتفاق می‌افتد. گاهی ممکن است در برخی از خانم‌ها به دلایل مختلف، شیر کم ترشح شود یا اصلا ترشح وجود نشود. یکی از دلایلی که می‌تواند به این مساله منجر شود، استرس است که بیشتر در مادرانی که بچه اول‌شان است، دیده می‌شود. همچنین برخی خانم‌ها به دلیل درد زایمان یا به‌طور کلی خود زایمان، دچار استرس می‌شوند که همین مساله بر تولید شیر تاثیر نامطلوب می‌گذارد.

سردی‌ها را کنار بگذارید
علاوه بر استرس، یکی دیگر از دلایلی که می‌تواند بر مادران شیرده اثر بگذارد، مصرف غذا و خوراکی‌های سرد است که باعث انسداد مجاری شیری خواهد شد. در واقع این دسته از مادران شیر دارند ولی به دلیل انسداد مجاری شیری، امکان خروج آن نیست که همین مساله گاهی می‌تواند به عفونت سینه (پستان) در دوران شیردهی منجر شود. مادر شیرده‌ای که چنین عفونتی را تجربه کند، اغلب با مشکل تب، لرز، درد شدید پستان و تهوع مواجه خواهد شد. برای پیشگیری از این مساله، خانم‌ها باید بعد از زایمان، غذاها و خوراکی‌هایی که میل می‌کنند، طبع گرم داشته باشد. به‌عنوان مثال، خوردن کاچی، خرما، انوع قائوت‌ها و...، می‌تواند برای این منظور مفید باشد.

اهمیت دوشیدن شیر
برای از بین بردن ترک، مادران باید حتما شیرشان را بدوشند و سینه‌های خود را تخلیه کنند. همچنین می‌توان یک عدد سفیده تخم‌مرغ را با نصف قاشق چایخوری صمغ عربی پودر شده، بزنند تا کمی سفت شود و شب تا صبح روی ناحیه ترک بگذارند.
البته این روش بیشتر برای مادرانی که براثر خشکی دچار این مشکل می‌شوند، کاربرد دارد. خانم‌هایی که براثر طبع گرم دچار چنین مشکلی می‌شوند نیز باید تخلیه شیر انجام بدهند. برای رفع ترک، می‌توان مقداری کلم و یک قاشق چایخوری آب لیموترش را در یک ظرف بخوبی کوبید و له کرد سپس در مخلوط کن ریخت تا یک‌ضماد به‌دست بیاید و آن را روی ناحیه ترک خورده سینه گذاشت. اگر علاوه بر ترک خوردگی، آبسه نیز مطرح باشد، باید آرد جو را با سرکه و روغن کرچک بپزند تا شبیه یک حلیم شود و این خمیر را روی سینه بگذارند تا آبسه برطرف شود.

پوست‌های حساس
یکی دیگر از مواردی که احتمال انسداد شیر را به همراه دارد، نوع شیردهی مادر است. آن دسته از مادرانی که اطلاعاتی از شیردهی درست ندارند، دچار ترک در ناحیه نوک سینه می‌شوند که همین مساله احتمال عفونت و انسداد شیر را بالا می‌برد.
همچنین خانم‌هایی با پوست خشک و حساس هم می‌توانند دچار چنین مشکلی شوند. البته گاهی وجود شیر زیاد نیز عاملی برای ترک است که مشکل عفونت را در پی دارد.

لختگی و گرفتگی
اگر طبع مادر سرد و در کنار آن ورم و ذخیره شیر مطرح باشد، می‌توان از ریحان و جعفری خرد شده به‌صورت ضماد بهره گرفت. همچنین استفاده از ترکیب آرد تخم شنبلیله با تخم کتان، کنجد و انجیر (3 تا 4 عدد) به صورت مخلوط شده می‌تواند ضماد خوبی برای رفع لختگی و گرفتگی شیر باشد.

از شیردهی فرار نکنید
اهمیت شیر مادر برای نوزاد امری بدیهی است ولی با این حال برخی از مادران به دلیل این‌که فرم سینه‌هایشان تغییر نکند، به نوزاد برای مدت زمان کمی شیر می‌دهند یا اصلا نوزاد را با شیر مادر تغذیه نمی‌کنند. این مادران با انجام برخی کارها، بدون هیچ نگرانی می‌توانند به نوزاد خود شیر بدهند. برای این منظور می‌توان ۱۰۰‌گرم پوست انار را با ۵۰ گرم مورد سبز، در قابلمه‌ای با سه‌لیوان آب ریخت تا بجوشد. بعد از این‌که حدود یک‌لیوان آب در قابلمه ماند، می‌توان این ترکیب را صاف کرد و پس از کمی سرد شدن، محلول به‌دست آمده را بعد از شیردهی روی سینه اسپری کرد. علاوه بر این، می‌توان تخم شنبلیله را در آب جوشاند و خمیر به‌دست آمده را به‌صورت ضماد روی سینه مصرف کرد. همچنین می‌توان با خرید مازو (خوراکی نیست) از عطاری یک محلول خوب درست کرد. برای این منظور باید ۱۰ تا ۱۲ عدد مازو را در سه لیوان آب ریخت تا بجوشد و وقتی یک لیوان آب باقی ماند، آن را صاف کرد و با پارچه روی سینه گذاشت.

کم شدن شیر
برخی مادران به‌دلیل داشتن طبع سرد و کم خونی، دچار کم شدن شیر می‌شوند. این دسته از خانم‌ها می‌توانند از شیر پسته، شیر بادام، گردو و خرما استفاده کنند. همچنین مصرف کشمش، انجیر و شیر و عسل برای این دسته از خانم‌ها مفید است. خوردن نخودآب نیز به این دسته از خانم‌ها توصیه می‌شود. برای درست‌کردن نخودآب باید یک مشت نخود را یک شب تا صبح خیس کرد و آب حاصل ازنخود را با عسل حل کرد و نوشید. ریختن زیره داخل شیر در حال جوش و پس از آن صاف کردن و نوشیدنش هم می‌تواند بسیار مفید باشد.

مشکلی برای گرم مزاج‌ها
افرادی که مزاج آنها گرم است دچار مشکل غلیظ‌شدن شیر می‌شوند. این دسته از خانم‌ها باید تخم خشخاش را از عطاری بگیرند و بعد از ترکیب و آسیاب‌کردن با شکر، آن را بخورند. همچنین استفاده از حریره بادام، کاهو، ماست شیرین پرچرب، عدسی، ماست اسفناج، آش جو، ماءالشعیر و خرفه می‌تواند به برطرف کردن مشکل این خانم‌ها کمک کند. علاوه بر این، ترکیب آرد برنج با شیره انگور و روغن زیتون و درست کردن آن مانند حلوا برای رفع این مشکل مفید است.

‌وقتی ورم در کار نیست
گاهی اوقات با وجود این‌که ورم وجود ندارد، شیر بند می‌آید. در چنین شرایطی مادران می‌توانند برگ کلم تازه را با آرد عدس مخلوط کنند و روی سینه به صورت ضماد بمالند. همچنین برگ جعفری کوبیده شده و گذاشتن آن روی سینه نیز مفید است. چنانچه شیر از داخل سینه بیرون بیاید ولی بوی تعفن بدهد، می‌تواند دلیلی بر عفونت باشد. برای برطرف کردن این مشکل باید آرد باقالی را با خمیر ترش نانوایی و پیاز کوبیده شده، مخلوط کرد و به صورت ضماد روی سینه گذاشت.