تغییرات پس از زایمان، چه بر سر بدنتان می آید؟

بسیاری از جنبه‌های زندگی پس از زایمان، چه طبیعی چه سزارین، یکسان است. حالا که دیگر باردار نیستید، بدن‌تان شروع به بازگشت به وضعیت قبل می‌کند و در نتیجه دستخوش تغییرات زیادی می‌شود.

عرق کردن

اگر بتوانید به رغم داشتن یک نوزاد در خانه شبها کمی بخوابید، وقتی صبح از خواب بیدار می‌شوید، ممکن است خودتان را خیس عرق ببینید. حتی متوجه می‌شوید در طول روز هم بیشتر از وقت معمول عرق می‌کنید. این عرق کردن‌ها در بین خانم‌هایی که تازه زایمان کرده اند، طبیعی است و دلیل آن نوسانات سطح هورمونی در نتیجه‌ی بازگشت بدن به وضعیت قبل از بارداری است و خیلی شبیه عرق کردن‌های شبانه و گر گرفتن‌های دوره‌ی یائسگی است که آن هم نتیجه‌ی کاهش سطح هورمون استروژن است. تا زمانی که این عرق کردن‌ها با هیچ تبی همراه نباشد، مشکلی وجود ندارد و یک ماه بعد یا کمی دیرتر از بین خواهند رفت.

پرشدن پستان‌ها

پستان‌های خانمی که تازه زایمان کرده ظرف سه تا پنج روز پس از زایمان پر از شیر می‌شود. ممکن است از دیدن بزرگی پستان هایتان تعجب کنید. اگر خودتان شیر می‌دهید، نوزادتان با مکیدن پستان این مشکل را برای شما کاهش می‌دهد و یاد می‌گیرد چگونه شیر بیشتری بخورد و یک الگوی غذایی را تثبیت کند.

اگر شیر خود را به نوزاد نمی‌دهید، ممکن است پستان هایتان ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت، بسیار دردناک و پس از آن کم کم بهتر شوند. پوشیدن سوتین‌های سفت و تنگ ممکن است این درد را کمی آرام‌تر کند. به علاوه گذاشتن کیسه‌ی یخ روی سینه‌ها به خشک شدن سریع‌تر آنها کمک می‌کند و البته دوش آب سرد هم همین اثر را خواهد داشت. سرمای زیاد موجب انقباض و جمع شدن مویرگ‌های خونی در پستان‌ها و در نتیجه کاهش تولید شیر می‌شود؛ در حالی که گرما باز شدن و گشادی رگهای خونی و در نتیجه افزایش شیر را در پی دارد.

آگاه‌ی نسبت به ریزش مو

یکی از مسائل عجیب پس از زایمان، ریزش موهاست. چند هفته یا چند ماه پس از زایمان، بیشتر خانم‌ها متوجه ریزش موهایشان می‌شوند. کاملا طبیعی است و یکی از عوارض تغییرات هورمون استروژن در طول دوران زایمان است . این مشکل دائمی نیست و حداکثر ظرف مدت نه ماه پس از زایمان متوقف می‌شود و مقدار موها به حالت قبل برمی گردد.

تمام فولیکول‌های مو معمولاً سه مرحله‌ی رشد را طی می‌کنند: مرحله‌ی استراحت، مرحله‌ی انتقالی و مرحله‌ی ریزش. افزایش سطح هورمون استروژن در دوران بارداری، موهای شما را در مرحله‌ی استراحت ثابت نگه میدارد و به یکباره چند ماه پس از زایمان، تمام این موها با هم وارد مرحله‌ی ریزش می‌شوند و به یکباره مقدار زیادی از موهای خود را هنگام شانه کردن یا شست وشو از دست می‌دهید.

دور کردن افسردگی پس از زایمان

تعداد زیادی از خانم‌ها یعنی حدود ۸۰ درصد آنها، در اولین روزها یا هفته‌های پس از وضع حمل از نوعی غم و اندوه رنج می‌برند. معمولاً چند روز پس از زایمان کمی احساس غم و اندوه می‌کنید و ممکن است این حس همراه با یأس و ناامیدی و نارضایتی مبهم، چند هفته‌ای ادامه داشته باشد. بسیاری خانم‌ها از چنین احساساتی متعجب می‌شوند، در نهایت وظایف مادری را پیش روی خود می‌بینند و احساس می‌کنند که از آن وحشت دارند.

هیچ کس نمی‌داند چرا خانم‌ها پس از زایمان دچار این حس می‌شوند؛ اما برخی توضیحات توجیه پذیرند. دلیل اول، تغییر در سطح هورمون‌ها پس از زایمان است که می‌تواند روی حالات و احساسات تأثیر بگذارد. همچنین با پایان بارداری، مادر باید نقطه‌ی تمرکز خود را تغییر دهد. او پس از نه ماه تمرکز روی تولد نوزاد به یکباره می‌بیند که آن حادثه‌ی بزرگ به وقوع پیوسته و شاید احساس دلتنگی برای آن روزها و نوعی حس فقدان کند و باید قبول کنیم که وظایف مادری اضطراب فوق العاده‌ای به همراه می‌آورد؛ به خصوص اگر برای اولین بار باشد. احساس اینکه باری از مسئولیتهای سنگین مادر شدن و مراقبت از نوزاد بر دوشتان ریخته و مجبورید از همه‌ی آنها سر در آورید و انجامشان دهید برای یک زن عجیب نیست. درد و ناراحتی‌های پس از زایمان در محل بخیه ها، درد و التهاب پستان ها، بواسیر احتمالی، خستگی و کمبود وقت برای استراحت، همگی عواملی‌اند که دست به دست هم داده و می‌توانند باعث افسردگی خفیفی شوند.

خوشبختانه احساس غم پس از زایمان خیلی زود یعنی حدود دو تا چهار هفته پس از زایمان برطرف خواهد شد. به خاطر داشته باشید که این احساس کاملا متداول است و بدان معنا نیست که به نوزادتان عشق نمی‌ورزید یا مادری فوق العاده نیستید. احساس خود را به همسرتان یا اعضای خانواده و دوستان بگویید، چرا که به عشق، محبت و حمایت آنان در این زمان نیاز دارید.

اگر از افسردگی پس از زایمان رنج می‌برید، به خاطر داشته باشید که شما اولین و تنها زنی نیستید که چنین حسی دارید. این حس مثل خود بارداری و زایمان کاملا طبیعی است . کسانی که با این حس دست و پنجه نرم کرده‌اند یا به فکر درمان آن بوده اند،

راه‌های پیشنهادی زیر را برای کمک به رفع این احساس ارائه داده‌اند:

کمبود خواب، غم و ناراحتی روحی پس از زایمان را دو چندان می‌کند. اگر از نظر جسمی خسته و کوفته باشید، همه چیز سخت‌تر و شدیدتر می‌شود. زمانی که استراحت کافی کرده اید، بهتر می‌توانید استرس را کنترل کنید تا وقتی کمبود خواب دارید. بنابراین سعی کنید خواب کافی و بیشتری داشته باشید. هر زمانی که نوزادتان خواب است سعی کنید دراز بکشید و چرتی بزنید.

پیشنهاد کمک دیگران را برای نگهداری از نوزادتان بپذیرید. در بیشتر موارد مجبور نیستید خودتان تنهایی از نوزادتان مراقبت کنید. حتی اگر اجازه دهید یا بخواهید که عمه یا خاله، جای نوزادتان را عوض کند یا او را روی شانه‌اش قرار دهد تا آروغ بزند، باز هم شما مادر بسیار خوبی هستید.

در مورد احساس‌تان با مادران دیگر یا اعضای نزدیک فامیل و دوستان صمیمی‌تان حرف بزنید. احتمالاً متوجه می‌شوید که بعضی از آنها هم احساسی مشابه به شما داشته‌اند. ممکن است بتوانند با شما همدردی کنند یا پیشنهاداتی برای مقابله با این حالت ارائه دهند.

اگر می‌توانید وقتی را هم به خودتان اختصاص دهید. بیشتر مادران فکر می‌کنند که دیگر وقتی برای خودشان ندارند و فقط باید وقت خود را صرف نوزاد کنند. اگر می‌توانید قدم بزنید، کتاب بخوانید، فیلم تماشا کنید، کمی نرمش و ورزش کنید و با همسر خود یا دوستان‌تان بیرون بروید و شام یا ناهاری بخورید.

با یک مانیکور یا پدیکور به خودتان برسید. سری به آرایشگاه بزنید و ماساژ بگیرید. بیشتر افسردگی‌ها با این اصل تشدید می‌شود که بدنتان هنوز به آنچه اگر دچار غم و افسردگی پس از زایمان شدید و پس از سه تا چهار هفته این حالت از بین نرفت، حالتان بدتر شد یا حداکثر بیش از دو ماه طول کشید، حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارید، چرا که ممکن است غم و ناراحتی پس از زایمان به افسردگی شدیدی تبدیل شده باشد.