زنان پس از زایمان، چه علائمی دارند؟

بیشتر مادران بعد از زایمانشان و قبل از هر چیزی نگران وضعیت نوزاد خود هستند. اما بررسی وضعیت شما و مراقبت‌های پس از زایمان برای شما نیز اهمیت زیادی دارد. بعد از یک زایمان طبیعی در بیمارستان، لازم است مادران حداقل تا ۲۴ ساعت پس از زایمان در بیمارستان تحت مراقبت بمانند تا وضعیت سلامت آنها و همین‌طور نوزادشان بررسی ‌شود. در این مطلب می‌توانید با مراقبت‌های لازم بیمارستان برای مادران بعد از یک زایمان طبیعی آشنا شوید.

دو ساعت اول بعد از زایمان
بعد از خروج نوزاد از رحم مادر، تنفس نوزاد توسط پزشک یا ماما بررسی می‌شود و اگر مشکلی وجود نداشته باشد، نوزاد را قبل از بریدن بند ناف، روی سینۀ مادر قرار می‌دهند تا تماس پوست با پوست نوزاد و مادر برقرار شود. این تماس فواید بسیار زیادی دارد که باعث تقویت ارتباط عاطفی مادر و فرزند در آینده می‌شود و برای مادران یکی از بهترین تجربه‌‌های زندگی است. همچنین تمام بیمارستان‌ها موظف هستند در ساعت‌های اولیۀ زندگی نوزاد، تنفس، تون عضلانی و رنگ پوست او را مورد بررسی قرار دهند و در صورت وجود مشکل، نوزاد را برای اقدامات ضروری به NICU منتقل کنند. وضعیت مادر نیز در طول دو ساعت بعد از زایمان، به صورت زیر بررسی می‌شود:
علائم حیاتی
نبض، فشار خون و تنفس از جمله علائم حیاتی مادر است که در دقایق ابتدایی زایمان بررسی می‌شود. در ساعت اول زایمان نبض و تنفس مادر هر ۱۵ دقیقه یک بار اندازه‌گیری می‌شود و یک بار نیز درجه حرارت بدن او را می‌سنجند. در ساعت دوم زایمان نبض، فشار خون و تنفس هر نیم ساعت یک بار اندازه‌گیری می‌شود. ‌‌‌‌

جمع شدن رحم
بعد از خروج جفت، ماما قسمت بالایی رحم را که به آن قله یا فوندوس رحم گفته می‌شود، ماساژ می‌دهد تا از خروج کامل جفت و جمع شدن مناسب رحم مطمئن شود. در دو ساعت ابتدایی زایمان، هر ۱۵ دقیقه این ماساژ تکرار می‌شود. همچنین برای جلوگیری از خونریزی زیاد به مادر گفته می‌شود تا به نوزاد شیر بدهد و برای خالی شدن مثانه به شکل مداوم ادرار کند.

خونریزی پس از زایمان
پزشک یا ماما پس از زایمان با روش‌های مختلف میزان خونریزی مادر را مشخص می‌کند و از روی عواملی مثل شرایط پوستی، سطح هوشیاری مادر، تشنگی یا مشکل در تنفس، میزان خونریزی بعد از زایمان را بررسی می‌کنند. خونریزی شدید و مداوم ممکن است باعث شوک شود یا نشانۀ وجود پارگی باشد. به همین دلیل، پس از احتمال این موضوع، مادر برای تشخیص دقیق‌تر دوباره معاینه می‌شود.

کانال زایمان و تشخیص پارگی
پس از خروج جفت، ماما یا پزشک دهانۀرحم، واژن و دیواره‌های واژن را بررسی می‌کنند و به این ترتیب میزان پارگی مشخص می‌شود. همچنین واژن از نظر وجود هماتوم یا لختۀ خون هم معاینه می‌شود و در صورت وجود هماتوم، اقدامات لازم انجام می‌شود.

علائم خطرساز
پزشک یا ماما موظف است که بلافاصله بعد از زایمان، همۀ علائم خطرساز را در مادر پیگیری کند و در صورت وجود هر مشکلی سریعاً برای برطرف کردن آن اقدامات لازم را انجام دهد. خونریزی شدید، تب، سردرد، ترشحات بودار، درد شدید پرینه و تنفس مشکل از جمله علائمی است که پزشک یا ماما آنها را در مادر بررسی می‌کنند.
پس از انجام تمام این بررسی‌ها، اگر همۀ موارد طبیعی بود و مشکلی وجود نداشت، محل پارگی و محل اپیزوتومی بخیه می‌شود و سپس لباس مادر را عوض می‌کنند و او به اتاق مراقبت منتقل می‌شود. مادر در اتاق مراقبت می‌تواند همسر یا همراه خود را ببیند و به کودکش شیر بدهد.

یک روز پس از زایمان
بیمارستان موظف است مادر را بعد از زایمان، حدود ۲۴ ساعت تحت نظر داشته باشد. تمام مراقبت‌هایی که در دو ساعت اول بعد از زایمان انجام می‌شود، تا روز بعد از زایمان همچنان ادامه دارد، با این تفاوت که فاصلۀ بین معاینات بیشتر می‌شود. در بررسی علائم حیاتی پس از گذشت چهار ساعت از زایمان، پرستار هر شش ساعت یک بار مادر را معاینه می‌کند و در این معاینات علاوه بر علائم حیاتی، میزان خونریزی و علائم خطر را نیز تحت نظر می‌گیرد. دیگر مواردی که تا زمان ترخیص شما بررسی می‌شود شامل موارد زیر است:

وضعیت دفع ادرار
ابرای اطمینان از سلامت مثانه و مجاری ادراری، ماما از شما می‌خواهد که به دستشویی بروید و ادرار کنید. اگر مادر در طول چهار ساعت بعد از زایمان نتواند ادرار کند، مثانه و واژن او معاینه می‌شود. اگر مشکلی وجود نداشته باشد، به مادر توصیه می‌کنند که روش‌هایی مثل گوش دادن به صدای آب، تکان دادن پا در آب و ریختن آب ولرم روی ناحیۀ تناسلی را امتحان کند.

وضعیت روحی مادر
در زمانی که مادر در بیمارستان حضور دارد تا زمان ترخیص، ماما یا پرستاران وضعیت روحی مادر را مورد بررسی قرار می‌دهند. در صورت مشاهدۀ نشانه‌های افسردگی مادر، انگیزۀ آسیب رساندن به خود یا نوزاد یا وجود سابقۀ افسردگی، احتمالاً برای اقدامات لازم به روانپزشک بیمارستان معرفی خواهد شد.

اندازه‌گیری هموگلوبین
آزمایش خون پس زایمان طبیعی برای همۀ مادران انجام نمی‌شود، بلکه فقط برای برخی مادرانی با تشخیص پزشک انجام می‌شود. به این ترتیب که به دلیل خونریزی هنگام زایمان و پس از آن، پزشک یا ماما میزان هموگلوبین مادر را با انجام آزمایش خون بررسی می‌کنند. اگر آزمایش نشان دهد که میزان هموگلوبین مادر کمتر از میزان لازم باشد، علائم حیاتی مادر و رحم او بررسی می‌شود و درصورتی‌که خونریزی آشکار یا پنهان وجود نداشته باشد، مادر برای اقدامات درمانی بعدی به پزشک متخصص معرفی می‌شود.
در صورت طبیعی بودن همۀ موارد، به مادر تمرین‌های ورزشی ساده آموزش می‌دهند و او را تشویق می‌کنند که با کمک همراه، کمی قدم بزند. همچنین داروها و مکمل‌های لازم در صورت نیاز برای مادر تجویز می‌شود و به او توصیه‌هایی در مورد مواد غذایی مناسب، شیردهی به نوزاد و زمان مراجعات بعدی خواهد شد. سپس بعد از گذشت ۲۴ ساعت از زایمان و اطمینان از داشتن شرایط ترخیص پزشکی و انجام فرایند ترخیص، مادر از بیمارستان مرخص می‌شود. به‌طورکلی اولین مراقبت پزشکی مادران در روز اول تا سوم پس از زایمان انجام می‌شود و مراقبت دوم پس ازز زایمان نیز بین روزهای ۱۰ تا ۱۵ بعد از زایمان و مراقبت سوم در روزهای ۳۰ تا ۴۲ بعد از زایمان انجام خواهد شد.