اختلال در رابطه زناشویی، نکات طلایی

اختلالات جنسی (Sexual Dysfunction) در خانمها مثل مردان شایع می باشند ولی این اختلالات در تمامی جوامع در خانمها کمتر مورد توجه قرار می گیرند. حتی شرکتهای داروئی نیز برای درمان اختلالات جنسی در مردان بیشتر سرمایه گذاری می کنند. بهره مند بودن از عملکرد جنسی طبیعی از حقوق اولیه انسانها است و خداوند این غریزه قوی را در نهاد انسان گذاشته است که باید از راههای صحیح به آن پاسخ داده شود. وجود اختلال جنسی در خانمها (Women) بر کیفیت زندگی زوجها اثر سوء شدید دارد و در بسیاری از موارد نیز کار به طلاق می کشد. خانمها (Female) باید بدانند امروزه با پیشرفت علم پزشکی بسیاری از اختلالات جنسی در آنها قابل درمان است.

حداقل ۳۰ درصد خانمها در تمامی جوامع از یکی از اختلالات جنسی (Sexual Dysfunction) در رنج هستند. اگر ما طبق آخرین سرشماری که در کشورمان انجام شد تعداد خانمهائیکه در سنی هستند که مسائل زناشوئی برای آنها مهم است را در نظر بگیریم، تعداد خانمهائیکه مبتلا به اختلالات جنسی هستند، رقم قابل ملاحظه ای را تشکیل خواهند داد. عملکرد جنس در خانمها دو تفاوت عمده با مردان دارد:

-عملکرد جنسی در خانمها خیلی پیچیده تر از مردان است

-عملکرد جنسی در خانمها خیلی کامل تر از مردان است

منتهی بنا به دلایل زیادی این تعداد انبوه خانمها درمان نشده باقی می مانند و سبب مشکلات عدیده در زندگی می شوند. بسیاری از مشکلات جنسی در خانمها به راحتی قابل درمان هستند و یک خانم یا یک زوج نباید تا آخر عمر با مشکل مذبور بسوزند و بسازند. متأسفانه ما در کلینیک خود پرونده های زیادی از مراجع قضائی داریم که جهت اظهار نظر برای طلاق به ما ارجاع شده اند. اینکه تمامی مردان مبتلا به اختلال جنسی به راحتی می توانند دنبال مشکل خود باشند اینهم صحیح نیست، در مردان نیز محدودیتهای زیادی وجود دارد، ولی این محدودیتها در خانمها خیلی بیشتر است.

دلایل عمده برای اینکه مشکلات جنسی در خانمها درمان نشده باقی می مانند به قرار زیر هستند:

-احساس شرم و حیا در بیان کردن آن

-باور فرهنگی که صحبت کردن در مورد نیازهای جنسی نادرست است

-عدم وجود مراکز معتبر برای تشخیص و درمان اختلالات جنسی

-عدم وجود متخصصین کافی در این امر

-عدم پرسش پزشکان زن در مورد چگونگی عملکرد جنسی از بیمارانشان

پزشکان خانم باید در مواردیکه مناسب است با اجازه خود بیمار از عملکرد جنسی وی سئوال کنند. در یک بررسی سطحی که بنده انجام دادم، مهمترین دلیل عدم پرسش متخصصین زنان و زایمان در مورد چگونگی عملکرد جنسی بیماران خود، عدم وجود دانش مربوطه بود. وقتی با همکاران صحبت می کنم می گویند وقتی در مورد یک بیماری ما دانش و آموزش کافی نداریم اگر بیمار مشکلی هم داشته باشد، در اقدامات تشخیصی و درمانی مشکل خواهیم داشت. نیازهای جنسی یکی از نیازهای مهم بشر است و طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی جزو حقوق اولیه انسانها محسوب می شود. در کمال تأسف بنده همکار خانم دکتری داشتم که اگر بیماری مشکل در عملکرد جنسی خود را با وی در میان می گذاشت به بیمار می گفت که خجالت بکش و بلند شو برو!!

از طرف دیگر بسیاری از مشکلات جنسی در خانمها و آقایان در جامعه ما ناشی از کمبود شدید آگاهی و اطلاعلات است. این کمبود حتی در طبقه تحصیل کرده نیز بسیار زیاد است. به عنوان مثال در یک برنامه باز آموزی برای پزشکان عمومی که بنده بعنوان سخنران دعوت شده بودم در ابتدای شروع جلسه برای تست میزان اطلاعات پزشکان عمومی یک سئوالی مطرح کردم: مهمترین تفاوت در سیکل جنسی مردان و زنان کدام است؟ در سالن حدود ۳۰۰ نفر پزشک عمومی زن و مرد وجود داشت، درکمال تعجب فقط سه نفر توانستند به این سئوال پاسخ صحیح دهند. موضوع جالب این بود که حتی خانم دکترها نیز از فیزیولوژی طبیعی بدن خود آگاه نبودند.

یکی از مهمترین مسائل برای تشخیص و درمان اختلالات جنسی در خانمها (Female) وجود متخصصین زن در این مورد است. برای تشخیص و درمان اختلالات جنسی (Sexual Dysfunction) یک تیم لازم است و این از عهده یک تخصص خاص بر نمی آید. این تیم در کلینیکهای مجهز که دارای امکانات تشخیصی و درمانی هستند مستقر می شود. بنده در کلینیکهای اختلالات جنسی که در اروپا و آمریکا بوده ام، از ملزومات این کلینیکها وجود متخصصن زن و مرد از هر رشته در کلینیک بود تا بیماران مرد و زن بتوانند براحتی مشکلات خود را بیان کنند.. چون بیان مشکلات جنسی که یکی ار محرمترین موضوعات زندگی است برای جنس مخالف اگر نگوئیم غیر ممکن است، خیلی مشکل می باشد.

پس از مقدمه فوق می پردازیم به موضوع این مقاله و آن اختلال در برانگیختگی جنسی (Arousal Disorder) در خانمها می باشد. برای روشن شدن موضوع ابتدا یک توضیح مختصر در مورد سیکل جنسی در خانمها ارائه می شود. یک سیکل یا چرخه جنسی در خانمها از ۴ مرحله تشکیل می شود: مرحله برانگیختگی، مرحله کفه یا همان مرحله تداوم رابطه زناشوئی، مرحله ارگاسم و مرحله فروکش. یعنی یک سیکل جنسی طبیعی از برانگیختگی جنسی شروع می شود و بدنبال ارگاسم تمایل جنسی فروکش پیدا می کند. یک سیکل جنسی طبیعی در خانمها دو تفاوت عمده با مردان دارد: اولین تفاوت این است که خانمها برای رسیدن به ارگاسم معمولا ۱۵-۱۰ دقیقه زمان لازم دارند ولی در صورتیکه حدود ۹۰ درصد مردان ظرف ۲ دقیقه پس از برقراری رابطه زناشوئی به ارضاء جنسی می رسند. دوم اینکه در سیکل جنسی، مردان دارای یک مرحله بیش از خانمها هستند و آن این است که پس از مرحله چهارم یا فروکش، مردها وارد مرحله پنجم یا مرحله تحریک ناپذیری می شوند، در این مرحله مردها دیگر نمی توانند رابطه زناشوئی مجدد را از صفر شروع کنند. مدت زمان آن از چند دقیقه تا چند ساعت و تا چند روز متفاوت است. با افزایش سن مرد این مدت زمان بیشتر می شود. در صورتیکه خانمها فاقد مرحله تحریک ناپذیری هستند و پس از رسیدن به ارگاسم می توانند دوباره از صفر رابطه زناشوئی را از سر بگیرند. یعنی اکثر خانمها (Women) در صورت فراهم بودن شرایط می توانند در یک بار رابطه زناشوئی طبیعی چندین بار ارگاسم (Orgasm) را تجربه کنند.

بسیاری از خانمها با این شکایت مراجعه می کنند که در زندگی هیچوقت ارگاسم یا ارضاء جنسی را تجربه نکرده اند و نباید بلافاصله آنرا اختلال در رسیدن به ارگاسم تلقی کرد. برای رسیدن به ارگاسم خانم باید ابتدا وارد مرحله برانگیختگی جنسی (Arousal or Excitation) شود، بنابراین وقتی خانمی نمی تواند وارد فاز برانگیختگی جنسی شود، بنابراین سیکل جنسی شروع نخواهد شد تا فرد مذبور ارگاسم را تجربه کند. اختلال در برانگیختگی جنسی (Arousal Disorder) را نباید با اختلال در کاهش میل جنسی (Libido) اشتباه کرد. در اختلال در برانگیختگی جنسی بیمار میل جنسی دارد ولی بنا به دلایلی دچار برانگیختگی یا به عبارت دیگر تحریک جنسی نمی شود. این بیماران از نظر روانی دچار تحریک جنسی نمی شوند.

برانگیختگی جنسی قابل اعتماد و لذت بخش مهمترین جزء سیکل جنسی در خانمها است.

اختلال در برانگیختگی جنسی (Arousal Disorder) دارای انواع زیر است:

-اختلال در برانگیختگی جنسی فیزیکی: در حالت طبیعی نقاط مختلف بدن خانمها حساس به تماسهای فیزیکی است که توسط این تماسهای فیزیکی یک زن برانگیختگی جنسی پیدا می کند. در این نوع اختلال در برانگیختگی جنسی، تماسهای فیزیکی منجر به برانگیختگی جنسی زن نمی شوند.

-اختلال در برانگیختگی جنسی روانی: هم مرد و هم زن با افکار، فانتزی، دیدن، شنیدن و غیره می تواند دچار برانگیختگی یا تحریک جنسی شود. در خانمهائیکه دچار اختلال در برانگیختگی جنسی روانی هستند، موارد مذبور منجر به تحریک جنسی نمی شوند.

-اختلال در برانگیختگی جنسی مرکب: یعنی این خانمها نه با تماسهای فیزیکی و نه با افکار و فانتزی وارد فاز برانگیختگی جنسی سیکل جنسی نمی شوند.

-برانگیختگی جنسی نا خوشایند: اینگونه خانمها وقتی دچار برانگیختگی جنسی در ناحیه دستگاه تناسلی می شوند، یک احساس ناخوشایند به آنها دست می دهد و بنابراین همیشه سعی دارند از روابط زناشوئی دوری بجویند.

برای تشخیص صحیح و درمان مناسب اختلال در برانگیختگی جنسی (Arousal Disorder) پرسیدن سئوالات مناسب با ادبیات مناسب خیلی کمک کننده است:

-مشکل اختلال در برانگیختگی جنسی (Arousal Disorder) شما از کی شروع شده است؟ این مهم است که بدانیم بیمار از بدو شروع زندگی زناشوئی دارای این مشکل بوده و یا بعدها به آن مبتلا شده است (اولیه یا ثانویه).

-چه نوع فعالیت جنسی و چه نوع تماس فیزیکی سبب برانگیختگی جنسی در شما می شود؟

-اگر همسر شما بیشتر خواسته های شما را برآورده سازد باز در برانگیختگی جنسی (Arousal or Excitation) مشکل خواهید داشت؟

-آیا شما در حین تحریک جنسی از نظر فیزیکی و روانی برانگیختگی جنسی پیدا می کنید؟

-آیا شما در حین یک رابطه زناشوئی می توانید حواس خود را به عملکرد جنسی تمرکز کنید؟ اگر بله چه چیزی سبب بهم خوردن این تمرکز می شود؟

-آیا شما در حین تحریک جنسی (Arousal or Excitation) احساس تغییر در تعداد ضربان قلب و تنفس می کنید؟

-آیا شما در حین تحریک جنسی دارای احساس خوشایند در نقاط مختلف دستگاه تناسلی هستید؟

-آیا با تحریک جنسی دستگاه تناسلی شما مرطوب می شود؟

-آیا شما در حین رابطه زناشوئی بعلت خشکی دستگاه تناسلی احساس درد دارید؟

-آیا شما برای برقراری رابطه زناشوئی طبیعی نیاز به استفاده از مواد مرطوب کننده دارید؟

علل اختلال در برانگیختگی جنسی (Arousal Disorder) در خانمها

موضوع برانگیختگی جنسی در خانمها (Female) خیلی مفصل و پیچیده است. فقط برای این اختلال کتابهای متعدد نوشته شده است. مهمترین علل اختلال در برانگیختگی جنسی در خانمها به قرار زیر هستند:

-بیماریهای مزمن مثل دیابت و ام اس

-بیماریهای عروقی که جریان خون دستگاه تناسلی را مختل می کنند

-افسردگی

-اختلالات هورمونی

-عدم وجود رابطه عاطفی خوب با همسر

-مصرف بعضی از داروها مثل قرصهای ضد حاملگی، داروهای ضد افسردگی، فشارخون و آرامبخشها

-آسیب به عروق لگن در اثر عمل جراحی یا پرتودرمانی

-آسیب به اعصاب دستگاه تناسلی مثل آسیب به نخاع و سکته مغزی

-شیر دادن به بچه

-بیماریهای هورمونی مثل بیماریهای تیروئید و درآوردن تخمدانها

-یائسگی

-استرسهای هیجانی

-سابقه سوء استفاده جنسی

-آزار و اذیت جنسی

-آزار و اذیت فیزیکی مثل کتک خوردن

-سوء استفاده روحی و روانی

-محرومیت، داغداری، عزاداری

-احساس بد نسبت به اندام خود

-وسواس

البته این لیست بسیار طولانی است و من به همین بسنده می کنم.

درمان اختلال در برانگیختگی جنسی: اختلال در برانگیختگی جنسی دو روش عمده درمانی دارد:

-دارو درمانی

-در خانمهائیکه علت کمبود هورمونهای زنانه هستند، می توان آنها را تجویز کرد. فرآورده های مختلف از هورمونهای زنانه در بازار وجود دارند که پزشک با توجه به شرایط بیمار می تواند آنها را تجویز کند.

-داروهای دیگری هم برای درمان این اختلال در خانمها وجود دارند که خارج از مبحث این نوشتار می باشد.

-روان درمانی: در بسیاری از موارد مشکل بیمار ریشه در مسائل روانی و شخصی دارد، در همچون مواردی بیمار باید نزد منخصص مربوطه ارجاع شود. تاکید می کنم که این متخصصین باید واجد شرایط باشند و معمولا آنها دارای دکتری روانشناسی بالینی (نه روانپزشک) بوده که دوره های تکمیلی درمان اختلالات جنسی را گذرانده باشند.