بیماری آندومتریوز در زنان، خطرات و درمان آن

اندومتریوز زمانی اتفاق می افتد که بافت های مشابه دیواره رحم، خارج از رحم رشد می کنند. این مورد ممکن است در حدود ۱۱ درصد از زنان بین ۱۵ تا ۴۴ سال رخ دهد. به ویژه بین زنان ۳۰ الی ۴۰ ساله رایج است و ممکن است بارداری را دشوارتر کند. درمان های مختلفی وجود دارند که می توانند به کنترل علائم اندومتریوز و بهبود شانس بارداری کمک کنند. در این مقاله در رابطه با خطرات اندومتریوز و راه های درمان آن بیشتر صحبت می کنیم.

اندومتریوز چیست؟
اندومتریوز که گاهی اوقات "اندو" نیز نامیده می شود، یکی از مشکلات رایج در زنان است. این بیماری نام خود را از اندومتریوم گرفته است؛ بافتی که در حالت عادی در رحم رشد می کند. اندومتریوز زمانی رخ می دهد که بافتی شبیه دیواره رحم، خارج از رحم و روی نواحی دیگری در بدن رشد می کند.
بیشتر اوقات اندومتریوز در محل های زیر ایجاد می شود:
- تخمدان ها
- لوله های فالوپ
- بافت های خارجی نگه دارنده رحم
- دیگر سطوح رحم
مکان های دیگر برای رشد این بافت شامل واژن، دهانه رحم، مهبل، روده، مثانه یا رکتوم است. در موارد نادر اندومتریوز در بخش های دیگر بدن مانند ریه ها، مغز و پوست رشد می کند.

علائم اندومتریوز چه چیزهایی هستند؟
علائم اندومتریوز عبارتند از:
درد
درد، یکی از رایج ترین علائم است. زنانی که اندومتریوز دارند ممکن است انواع مختلفی درد داشته باشند که عبارتند از:
- دل دردهای شدید قاعدگی
- ممکن است این درد با گذشت زمان بیشتر شود.
- درد مزمن (طولانی مدت) در کمر و لگن
- درد حین رابطه جنسی یا پس از آن
این درد معمولاً به عنوان درد عمیق شناخته می شود و با دردی که در زمان دخول در دهانه واژن احساس می شود تفاوت دارد.
- درد روده
- درد همراه با دفع مدفوع یا درد همراه با ادرار در زمان قاعدگی
در برخی موارد نادر، ممکن است در ادرار یا مدفوع خون وجود داشته باشد.
خونریزی
خونریزی یا لکه بینی بین دو قاعدگی.
ممکن است علت آن چیزی به غیر از اندومتریوزیس باشد. اغلب در این موارد باید به پزشک مراجعه کنید.
مشکلات معده (گوارشی)
این مشکلات عبارتند از:
- اسهال
- یبوست
- نفخ
- حالت تهوع، به ویژه در زمان قاعدگی.

خطرات اندومتریوز و مشکلاتی که برای سلامتی ایجاد می کند
توده های اندومتریوز خوش خیم هستند (غیر سرطانی) با این حال باز هم می توانند سبب بروز مشکل شوند.
اندومتریوزیس زمانی رخ می دهد که بافت های مشابه دیواره رخم بیرون از رحم یا محل های دیگر رشد می کند. ممکن است توده های اندومتریوزیس بد بو باشند یا مانند دیواره ای که هر ماه در رحم رشد می کند، خونریزی کنند. این شرایط ممکن است سبب ورم و درد شود چرا که این بافت در ناحیه ای رشد و خونریزی می کند که به سادگی نمی تواند از بدن خارج شود.
همچنین این توده ها ممکن است به رشد خود ادامه داده و خطرات اندومتریوز مانند موارد زیر را ایجاد کنند:
- انسداد لوله های فالوپ زمانی که توده ها در تخمدان ها رشد کرده و آنها را می پوشانند. خون انباشته شده در تخمدان ها می تواند کیست به وجود بیاورد.
- التهاب (ورم)
- ایجاد زخم و چسبندگی (نوعی بافت که اعضای بدن را به هم می چسباند). این بافت زخمی ممکن است سبب درد لگن شده و باردار شدن را دشوار کند.
- ایجاد مشکل در روده و مثانه

اندومتریوزیس چه قدر رایج است؟
اندومتریوزیس یک مشکل رایج در سلامتی زنان است. پژوهشگران فکر می کنند که حداقل ۱۱ درصد از زنان به اندومتریوزیس مبتلا هستند.

چه کسانی به اندومتریوزیس مبتلا می شوند؟
اندومتریوزیس ممکن است در هر زنی که قاعدگی دارد ایجاد شود اما در زنان ۳۰ و ۴۰ ساله بیشتر است.
در موارد زیر احتمال ابتلا به اندومتریوزیس بیشتر است:
- اگر تا کنون بچه دار نشده اید
- قاعدگی هایی که بیشتر از 7 روز طول بکشند
- چرخه های کوتاه قاعدگی (۲۷ روز یا کمتر)
- مبتلا بودن یکی از اعضای خانواده (مادر، عمه یا خاله، خواهر) به اندومتریوزیس
- بیماریی که جریان عادی خون قاعدگی را در زمان قاعدگی در بدن مسدود می کند

چه چیزی سبب بروز اندومتریوزیس می شود؟
کسی به طور قطعی نمی داند چه چیزی سبب بروز این بیماری می شود. پژوهشگران علل احتمالی آن را بررسی کرده اند:
وجود مشکل در جریان خون قاعدگی
جریان نامنظم خون قاعدگی اصلی ترین علت اندومتریوزیس است. برخی از بافت های پاره شده در زمان قاعدگی از طریق لوله های فالوپ به دیگر نواحی بدن مانند لگن می روند.
عوامل ژنتیکی
از آنجایی که اندومتریوزیس زنتیکی است، ممکن است در ژن فرد وجود داشته باشد.
مشکلات سیستم ایمنی بدن
سیتم ایمنی معیوب ممکن است نتواند بافت اندومتریال خارج از رحم را پیدا کرده و آن را نابود کند. اختلالات سیستم ایمنی بدن و برخی سزطان ها در زنان دارای اندومترویزیس رایج تر هستند.
هورمون ها
به نظر می رسد که هورمون استروژن، اندومتریوزیس را به وجود آورد. پزوهش ها به دنبال یافتن رابطه بین اندومتریوزیس و سیستم هورمونی بدن هستند.
جراحی
در زمان جراحی ناحیه شکمی، مانند سزارین یا هیسترکتومی، بافت اندومتریال ممکن است به اشتباه برداشته شده و جا به جا شود. برای مثال بافت اندومترال در جراحت های شکمی دیده شده است.

چگونه می توانم از خطرات اندومتریوز پیشگیری کنم؟
نمی توان از اندومتریوز پیشگیری کرد. با این حال با کاهش میزان هورمون استروژن در بدن می توانید احتمال رشد آن را کم کنید. استروژن به نازک شدن دیواره رحم در زمان قاعدگی کمک می کند.
برای کاهش میزان استروژن و خطرات اندومتریوز در بدن می توانید:
- با پزشک خود درمورد روش های هورمونی مانند قرص های پیشگیری از بارداری، چسب ضد بارداری یا حلقه های واژینال که در خود مقدار کمی استروژن دارند برای پیشگیری از بارداری مشورت کنید.
- ورزش منظم (بیشتر از 4 ساعت در هفته). این کار همچنین به کاهش درصد چربی بدن کمک می کند. ورزش منظم و پایین بودن مقدار چربی بدن به کاهش استروژن موجود در بدن کمک می کند.
- از مصرف بیش از حد نوشیدنی های دارای کافئین خودداری کنید. پژوهش ها نشان داده اند مصرف نوشیدنی های دارای کافئین، به خصوص نوشابه و چای سبز، بیش از یک بار در روز به افزایش سطح استروژن در بدن کمک می کند.