رینیت آلرژیک در بارداری، روش های درمان ساده

« رینیت بارداری rhinits pregnancy »، یا نام عمومی تر آن التهاب مخاط بینی ، درحقیقت نوعی شرایطی پزشکی است که منجر به ایجاد استرس متعارف در فرد می شود. در حقیقت یکی از نشانه های ناخوشایند بارداری در زن باردار است که در نتیجه آن، مجاری تنفسی مسدود می شود.
در این شرایط ،هیچ نشانه دیگری مثل عفونت مجرای تنفسی یا آلرژی دیده نمی شود که گرفتگی مجرای تنفسی را به آن نسبت دهیم. پس از گذشت ۲ ماه از آغاز بارداری این نشانه ها آغاز شده و در سه ماهه آخر بارداری شدت می‌یابد. خوشبختانه با گذشت ۲ هفته از زایمان این نشانه ها به کلی از بین می روند.
با وجود این که رینیت یک نشانه آشکار بارداری، مانند : سرگیجه های صبحگاهی و کمر درد نیست، اما در میان زنان باردار بسیار شایع و متداول است. در مقاله ای که در سال ۲۰۱۳ ،در روزنامه پیشرفت در حوزه های پزشکی و زیست شناسی منتشر شده است، به این مورد نیز اشاره کرده است. در قسمتی از مقاله آمده است که نزدیک به ۳۹ درصد از زنان باردار ، در طول هفته های سی ام تا بیست و یکم بارداری از رینیت بارداری رنج می برند. در ادامه این مطالعه، بر تاثیری که رینیت بارداری بر کیفیت زندگی زنان باردار از طریق اختلال در خواب منظم می گذارد، اشاره می شود؛ از سوی دیگر کیفیت بد خواب و نامنظم شدن آن، تاثیر مخربی بر رشد جنین خواهد داشت.

چه عواملی بر رینیت بارداری تاثیر می گذارد؟
در طول دوران بارداری تغییرات هورمونی متعددی در بدن ایجاد می شود. یکی از این ریزش ها، در حقیقت تراوش مقدار باقی مانده از چهار هورمون است که ابتدایی ترین آن ها استروژن است. مقدار اضافی هورمون پروژسترون بر راه های هوایی بینی تاثیر گذاشته و باعث التهاب یا تورم آن ها می شود. در این حالت احساس می‌کنید که مجراه های هوایی بینی تان مسدود شده اند (یا همان گرفتگی بینی).
همچنین در طول دوران بارداری شدت جریان خون به تمامی قسمت های موکوس، مثل بینی، بیشتر می شود. از این رو رگ های خونی کوچک موجود در بینی ملتهب شده و مواد زیادی در بینی جمع می شوند.
ممکن است در برخی از بیماران این حس نارضایتی ریشه در واکنش های آلرژیک داشته باشد و نشانه های شدیدتری را نسبت به نشانه های رایج رینیت بارداری بروز دهد.

نشانه های رنیت بارداری چیست؟
به احتمال زیاد اشخاصی که از ورم سینوس های مزمن رنج می برند، با نشانه های شدیدتر و دردناک تری مواجه می‌شوند:
خارش بینی؛
سر درد؛
افزایش فشار بر سیسنوس ها با تکان دادن یا خم کردن سر به جلو؛
عدم تشخیص بوهای مختلف؛
احساس درد در فک بالا؛
ترشحات بینی به صورت حجیم و به رنگ سبز یا زرد ، یا کم حجم و تا حدودی مانند مایع هستند.
اگر علاوه بر تنگی بینی، با نشانه های دیگری مثل عطسه، سرفه ، گلو درد و تب هم مواجه شدید، ممکن است که علاوه بر رینیت بارداری، زمینه ابتلا به سایر عفونت ها هم وجود داشته باشد.
در شرایطی که نشانه هایی مثل خارش و خشکی چشم ها و گلو درد با موکوس آبکی همراه باشد، احتمالا علت آن، به آلرژی مربوط می شود. برخی از شرایط بیماری را می توان به راحتی با مصرف داروهای خانگی به کلی درمان کرد، اما برای درمان برخی از موارد پیچیده به کمک پزشک نیاز است.

عوامل خطرناکی که در رینیت بارداری تاثیر دارند
سیگار کشیدن، دود سیگار، و حساسیت به گرد و خاک خانه از جمله عوامل خطر آفرین در رینیت بارداری به شمار می آیند.
اهمیت درمان رینیت بارداری
درست است که رینیت بارداری شرایط خطرناکی را برای بدن و بارداری ایجاد نمی کند؛ اما باز هم نیازمند توجه و مراقبت های درمانی مناسب است. از این رو نباید در درمان این شرایط سهل انگاری کرد؛ زیرا مشکلات پیش بینی نشده زیادی را به همراه می آورد.
رینت بارداری از جمله شرایط پزشکی است که باید به موقع درمان شود، زیرا با به وجود آمدن اختلالات در خواب، رابطه مستقیم دارد. خواب خوب برای مادر و جنین حائز اهمیت است.
در صورتی که رینیت بارداری به موقع درمان نشود، برنامه خوابی مادر مختل و غیرعادی می شود. این اختلالات تنها مادر را آزار می نمی دهند بلکه عواقب آن گریبان هر دو( مادر و جنین) خواهد شد. مقاله ای سال ۲۰۰۹ ، در روزنامه درمان وابسته به زایمان به چاپ رسید که در آن به این نکته اشاره شده بود که ابتلا به رینیت بارداری در طول این دوران، به طور بالقوه ،خطر ایجاد اختلالات تنفسی در زنان بارداری را بیشتر می کند.
از آن جایی که سینوس های زنان باردار مبتلا به رینیت بارداری به شدت متراکم شده اند، آن‌ها سعی می کنند تا از راه دهان نفس بکشند. در صورتی که نفس کشیدن از راه دهان برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، آن‌ها خرخر می‌کنند و همین طور استنشاق « نیتریک اسید» [NO] کم می شود.محل اصلی ساخت و تولید این ماده در سینوس های آرواره ای قرار دارد که در نزدیکی بینی واقع شده اند. هر چه قدر که میزان نیتریک اسید به ریه ها کمتر شود، در عوض، در هنگام توزیع اکسیژن نیز میزان مقاومت عروقی، کاهش می یابد. علاوه بر این، با بیشتر شدن احتمال ابتلا به شرایط پره اکلامپسی، فشار خون مادر و تاخیر در رشد درون رحمی، ادامه یافتن این شرایط ممکن است که سلامت جنین را هم به خطر بیندازد.
خانم هایی که سعی می کنند با مصرف بیش از حد داروهای موضعی بینی« دکونژستانت» این شرایط را کنترل کنند، نه تنها به بهبود این شرایط کمک نکرده اند، بلکه اوضاع را هم بدتر می کنند. عوارض این داروها حتی پس از زایمان هم بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. استفاده از استروئیدهای موضعی بینی در دوران بارداری در دوزهای پایین ضرری برای بدن شما ندارد؛ اما همچنان نباید در مصرف این دارو زیاده روی کرد!

درمان رینیت بارداری
خوشبختانه درمان رینیت بارداری بسیار آسان بوده و جای هیچ نگرانی نیست. گرفتگی بینی را با روش های مختلفی می توان درمان کرد. این شرایط با به دنیا آمدن نوزاد، به خصوص در ۲ هفته اول پس از زایمان، به خودی خود بهبود پیدا می کند.
در این قسمت قصد داریم تا به برخی از محبوب ترین روش های درمان رینیت بارداری اشاره کنیم:
مصرف برخی از انواع قرص استامینوفن برای زنان باردار موردی ندارد و سلامت شان را به خطر نمی اندازد؛ حتی این قرص ها به عنوان نوعی مسکن برای برطرف کردن حس ناخوشایند رینیت بارداری عمل می کنند. بهتر است در این خصوص با پزشک معالج خود مشورت کنید، وی داروی مناسب برای درمان این شرایط به همراه دوز مصرفی را برای تان تجویز می‌کند تا همواره سلامت جنین شما تضمین شود.
قطره های نمکی که به راحتی می توان آن ها از داروخانه ها ( بدون نیاز به نسخه )تهیه کرد، یک راهکار مناسب برای درمان گرفتگی بینی در زنان باردار محسوب می‌شود. علاوه بر این، مصرف این نوع از حلال های نمکی، همواره به زنان باردار توصیه می شود، بلکه این داروها ایمن ترین و ساده ترین راه درمان رینیت بارداری هستند.
مصرف داروهای «دکوژستانت» (ضد احتقان) که به سادگی از داروخانه ها قابل تهیه است، نیز راهی موثر جهت درمان گرفتگی بینی در رینیت بارداری است. فقط برای این که از بی خطر بودن مصرف این دارو و نداشتن عوارض منفی بر بدن تان مطمئن شوید، بهتر است قبل از مصرف هر گونه دارو در طول بارداری با پزشک خود مشورت کنید.

چگونه از ابتلا به رینیت بارداری جلوگیری کنم؟
با توجه به دو راهکار زیر به راحتی قادر به کنترل رینت بارداری خواهید بود:
از محرک هایی که ممکن است گرفتگی بینی تان را بدتر کنند، مانند دود قلیان و سیگار، عطرهایی با رایحه های قوی و پاک کننده های معطر خانگی، فاصله بگیرید.
از دیگر راهکارهای مناسب و آسان که برای درمان گرفتگی بینی شما، پیاده روی یا انجام حرکات ورزشی سبک در محیط های تمیز و با آب و هوایی تازه است. روزهایی که میزان گردو غبار موجود در هوا بسیار زیاد است، پیاده روی را به کلی فراموش کنید ؛زیرا آلودگی هوا باعث بدتر شدن گرفتگی بینی تان خواهد شد.

زمان مراجعه به پزشک
پزشک با بررسی میزان پیشرفت و شدت آسیب پذیر بودن شما، سعی می کند تا با تشخیص دلایل پنهان و ارائه راهکارهایی در برطرف کردن این شرایط به شما کمک کند.
علاوه بر این، صرف نظر از شدت پیشرفت بیماری و دلیل مبتلا شدن به شرایط رینیت، باید دوره های درمانی خاصی را بگذرانید. دلیل تاکید فراوان بر این موضوع اهمیت سلامت جسمانی شما به عنوان مادر و جنین تان است.

داروهای خانگی درمان رینیت بارداری
در این قسمت به راهکارهای مناسب جهت درمان خانگی رینیت بارداری اشاره خواهیم کرد…
۱. استنشاق بخار (بخور گرفتن)
یکی از راهکارهای خانگی موثر برای درمان رینیت بارداری، بخار آب است. با انجام این کار موکوس های اضافه که باعث گرفتگی بینی شده اند، از بین می روند.
این راهکار یکی از سریع ترین گزینه های موجود برای برطرف کردن تنگی نفس می باشد و با این کار روند تنفس کردن تان دوباره به حالت اول برمی گردد.
نحوه بخور گرفتن:
آب جوشیده شده را در ظرفی بزرگ بریزید.
۳ یا ۴ قطره از روغن اکالیپتوس نیز به آن اضافه کنید.
حوله را به نحوی روی سرتان قرار دهید که سرتان را پوشانده و بعد از آن هم کاسه آب جوش را مقابل خود بگذارید.
به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه نفس های عمیق بکشید.
چند روز در هفته این کار را تکرار کنید.
حمام یا دوش گرفتن با آب گرم و بخار نیز نتیجه ای مشابه دارد و به تخلیه محتویات درون بینی کمک می کند. البته فراموش نکنید که پزشکان سونا رفتن یا حمام آب داغ در طول دوران بارداری را توصیه نمی کنند!
۲. مقداری زنجبیل به رژیم غذایی تان اضافه کنید
زنجبیل، یکی دیگر از داروهای خانگی موثر و کار آمد برای درمان رینیت بارداری محسوب می‌شود.
زنجبیل دارای عناصر ضد التهاب است ، که به کاهش التهاب در راه های هوایی بینی کمک کرده، موکوس موجود در بینی را از بین برده و همین طور اجازه خروج آسان آن ها را می دهد.
زنجبیل خواصی مشابه به آنتی هیستامین دارد که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن نیز می‌شود. بعلاوه برای تنظیم دمای عمومی بدن هم کارساز است. با اضافه کردن آن به چای زنجبیل در حقیقت با یک تیر دو نشان زده اید؛ یعنی هم گرفتگی بینی تان را از بین بردید و هم مقدار آب جذب شده در بدن تان را افزایش دادید.
به چند روش می توانید روزانه زنجبیل مصرف کنید.
۱ قاشق غذاخوری زنجبیل ساییده شده را به ۱ فنجان آب اضافه کنید. بگذارید برای ۵ دقیقه بجوشد، آن را از صافی رد کنید و مقداری عسل ( باید از عسل های پاستوریزه استفاده کنید) و آب لیمو هم اضافه کنید. سه بار در روز این نوشیدنی معجزه آسا را بنوشید.
یکی دیگر از راه های مصرف زنجبیل، جویدن تکه های کوچک آن به همراه مقداری نمک دریا است. ۲ یا ۳ بار در روز از این ترکیب استفاده کنید.
نکته: هرگز در مصرف زنجبیل ،در دوران بارداری، زیاده روی نکنید. البته قابل ذکر است که مصرف این ماده برای مادرانی که سقط جنین عمدی یا در طول مدت بارداری خونریزی واژینال داشته اند، کاملا ممنوع است! درباره مصرف یا عدم مصرف زنجبیل و همچنین دوز مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
۳. با یک کاسه سوپ مرغ گرم خودتان را درمان کنید
یک کاسه سوپ گرم نیز یکی دیگر از راهکارهای موثر برای کاهش نشانه های آزاردهنده گرفتگی بینی در روزهای بارداری است.
سوپ مرغ با تقویت عملکرد سیستم دفاعی بدن و حتی پیشگیری از ابتلا به عفونت های تنفسی، برای بدن، فواید بسیاری دارد. بخار آن نیز گرفتگی بینی را از بین می برد.
با توجه به مقاله ای که در مجله چست، در سال ۲۰۰۰ ،به چاپ رسیده است، این احتمال وجود دارد که عناصر متعددی در سوپ مرغ وجود داشته که خواص دارویی مفیدی دارند. تاثیر ضد التهاب یکی از مکانیسم های سوپ مرغ است که به نابودی عفونت های سیستم تنفسی کمک می کند.
بعلاوه، سوپ مرغ خود یک وعده غذایی سبک و مقوی است که به زنان باردار توصیه می شود.
برای این که از تاثیرگذاری فوق العاده سوپ مرغ بهره ببرید ، با استفاده از مرغ ارگانیک و سبزیجات، مانند: هویج، چغندر و اسفناج یک سوپ فوق العاده برای خود تهیه کنید. شدیدا توصیه می کنیم که از خرید انواع کنسروی سوپ بپرهیزید!
۴. ماساژ ناحیه آسیب دیده
برای برطرف کردن گرفتگی بینی و داشتن تنفس طبیعی، ماساژ نواحی بینی را فراموش نکنید.
با ماساژ دادن این ناحیه به افزایش گردش خون و کم کردن التهاب راه های بینی کمک می‌کنید. همچنین موکوس را رقیق کرده و باعث تنفس بهتر می شود.
مقاله ای در سال ۱۹۹۹ ،در مجله ژورنال آمریکایی بینی شناسی و آلرژی ،به چاپ رسید که در آن به تاثیرات موثر ماساژ بینی در باز کردن گرفتگی آن اشاره شده بود.
به آرامی مقداری روغن زیتون یا نارگیل را روی بینی ماساژ دهید.
با انگشت اشاره و شست چپ تان کمی پل بینی و کاسه چشم تان را برای مدت ۲۰ دقیقه فشار دهید.
انگشتان را بردارید.
۵ تا ۷ مرتبه این چرخه را تکرار کنید.
چندین مرتبه در روز این کار را انجام دهید.
نکته: زمان انجام این ماساژ باید از راه دهان و نه از راه بینی نفس بکشید.
۵. از دستگاه رطوبت ساز استفاده کنید
سعی کنید با خرید یک دستگاه رطوبت ساز میزان رطوبت خانه تان، مخصوصا اتاق خواب خود را تنظیم کنید. با این کار به آسانی و کوتاه ترین زمان ممکن از گرفتگی بینی رها می شوید.
زمانی که دستگاه رطوبت ساز را در اتاق خود قرار می دهید، بخار تولید شده به روان سازی راه های هوایی بینی تان کمک می کند؛ درنتیجه با عطسه یا دمیدن آن به بیرون، مجراهای بینی تان خالی از موکوس می شوند.
همچنین برای داشتن خوابی منظم، که یک نیاز ضروری برای هر فردی مخصوصا مادر باردار است (اگر او به خوبی استراحت کرده باشد، در نهایت صاحب کودکی سالم خواهد شد)، بهتر از دستگاه رطوبت ساز استفاده کنید.
نکته: دقت کنید که باید طبق دستورالعمل ، دستگاه را تمیز کنید. در غیر اینصورت، این دستگاه باکتری‌های خطرناکی را تولید کرده و بدن شما را در معرض ابتلا به عفونت های دیگر قرار می‌دهد. همیشه از آب استریل شده یا آب مقطر استفاده کنید.
۶. سر باید بالاتر از بدن باشد
زمانی که سرتان در سطحی بالاتر از قلب تان قرار گرفته باشد، موکوس بینی از بین می‌رود. به همین دلیل است که پزشکان همواره توصیه می‌کنند که سرتان باید بالاتر از سطح بدن باشد.
یک پتو زیر بالشت قرار دهید تا سرتان بالاتر از بدن قرار بگیرد.
گذاشتن یک بالشت کوچک هم کارساز است.
۷. مقدار آب بدن تان را ثابت نگه دارید
ورود مقدار کافی آب به بدن نیز باعث ثابت نگه داشتن میزان خون شده که این امر برای سلامت جنین در حال رشد، موثر است.
علاوه بر موثر بودن آب، سایر مایعات مانند چای های درمانی ( با پزشک خود درباره نوع چای گیاهی مصرفی مشورت کنید؛ زیرا مصرف تمام چای ها در این مدت توصیه نمی شود) آب لیمو، آب معدنی، آب میوه های ارگانیک و آبگوشت نیز در از بین بردن گرفتگی بینی موثر هستند.
باید به این مورد اشاره کنیم که مادر باردار باید در طول دوران بارداری میزان کافئین مصرفی خود را محدود کند تا سلامت جنین را به خطر نیندازد.

نکته های مهم دیگر
بدون مشورت با پزشک تان هیچ نوع از دارو، مثل داروهای دکونژستانت، را مصرف نکنید.
بهتر است که در سه ماهه اول بارداری تان هیچ گونه دارویی مصرف نکنید؛ اندام های جنین، در این بازه، در حال شکل گیری هستند.
طبق دستورالعمل پزشک، اسپری بینی دکونژستات را مصرف کنید؛ ممکن است با مصرف بیش از حد این دارو گرفتگی بینی شما شدیدتر شود. استفاده از انواع اسپری های بینی در این مدت مناسب نیست. این دارو اغلب برای دوره مصرفی کوتاه تجویز می شود.
برای آسان تر دمیدن هوای بینی به بیرون، یکی از سوراخ های بینی تان را بگیرید و به آرامی از سوراخ دیگر هوا را به بیرون بفرستید.
توجه کافی به برنامه خواب خود داشته باشید؛ با این کار به بدن در بهبودی این وضعیت کمک می کنید.