آیا شیمی درمانی باعث یائسگی می شود؟/ یائسگی بعد از شیمی درمانی از واقعیت تا شایعه!

یائسگی بعد از شیمی درمانی، واقعیت است یا شایعه؟ کدام درمان‌های سرطان ممکن است باعث یائسگی شوند؟

در این مقاله می‌خوانید:

• آیا شیمی درمانی باعث یائسگی می شود؟
• کدام درمان های سرطان می تواند باعث یائسگی شود؟
• علائم یائسگی بعد از شیمی درمانی
• مقابله با یائسگی ناشی از درمان سرطان
• درمان های غیر هورمونی برای یائسگی
• درمان های هورمونی برای یائسگی
• سئوالاتی که باید از تیم مراقبت های پزشکی خود بپرسید
• خلاصه

آیا شیمی درمانی باعث یائسگی می شود؟

یائسگی، پایان طبیعی توانایی بدن خانم‌ها برای باردار شدن و بچه‌دار شدن است. قبل از یائسگی زمانی است که به آخرین چرخه قاعدگی شما منتهی می‌شود و ممکن است در دهه ۴۰ زندگی شروع شود و چندین سال طول بکشد. بدن شما در این دوره، کمتر و کمتر هورمون‌های مورد نیاز برای چرخه قاعدگی را تولید می‌کند. تخمدان‎ها ترشح تخمک را متوقف و دوره‌های قاعدگی تغییر می‌کند و در نهایت متوقف می‌شود. یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که به مدت ۱۲ ماه پریود نشده باشید.
برخی از درمان‌های سرطان می‌توانند باعث یائسگی زودرس، یا ناگهانی شوند. اگر این اتفاق افتاد، با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود در مورد درمان‌های مورد نیاز صحبت کنید.

بیشتر بخوانید: حفظ باروری در سرطان دهانه رحم: راه‌کارها و خطرات

کدام درمان های سرطان می تواند باعث یائسگی شود؟

درمان‌هایی که می‌توانند باعث یائسگی شوند، عبارتند از:

• جراحی برای خارج کردن تخمدان‌ها
• شیمی‎‌درمانی که ممکن است به تخمدان‌ها آسیب برساند
• درمان‌های هورمونی یا درمان‌های ضد استروژن که تخمدان‌ها را از تولید استروژن باز می‌دارند
• پرتودرمانی در نزدیکی لگن یا پایین شکم
• پیوند مغز استخوان/ سلول‌های بنیادی

از تیم مراقبت‎های پزشکی خود بپرسید که آیا درمان سرطان می‌تواند باعث یائسگی شود، یا نه. اگر جواب مثبت است و شما می‌خواهید در آینده بچه‌دار شوید، با پزشک درباره نگرانی‌های باروری خود صحبت کنید.

بیشتر بخوانید: فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر

علائم یائسگی بعد از شیمی درمانی

اگر پس از شروع درمان سرطان، متوجه برخی از این تغییرات شدید، ممکن است دچار یائسگی شوید:

خشکی واژن و فرج، خارش یا سوزش، رابطه جنسی دردناک، تکرر یا فوریت ادرار، نشت ادرار و عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری برخی از مشکلات دستگاه تناسلی و ادراری است.

1- گرگرفتگی

صورت، قفسه سینه و سایر نواحی بدن ممکن است ناگهان بسیار داغ شوند و عرق کنند. ممکن است احساس کنید صورتتان قرمز شده است . گرگرفتگی معمولا فقط چند دقیقه طول می‌کشد.

2- تعریق شبانه

ممکن است شب‌ها تعریق داشته باشید.

3- مشکلات دستگاه تناسلی و ادراری

خشکی واژن و فرج ، خارش یا سوزش، رابطه جنسی دردناک، تکرر یا فوریت ادرار، نشت ادرار و عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری برخی از مشکلات دستگاه تناسلی و ادراری است.

بیشتر بخوانید: اختلال پریود در زمان شیمی درمانی و پس از درمان!

4- مشکلات واژن

مشکلات واژن، شامل خشکی واژن، رابطه جنسی دردناک ، خارش، سوزش و ترشحات واژن است.

تغییرات خلق و خو می‌تواند شامل احساس افسردگی، تحریک‌پذیری یا اضطراب باشد. همچنین ممکن است نوسانات خلقی را تجربه کنید.

5- مشکلات مثانه

ممکن است نشتی ادرار داشته باشید، یا نیاز به ادرار کردن، بیشتر از حد معمول باشد. ممکن است به عفونت ادراری نیز مبتلا شوید .

6- تغییرات خلق و خو

تغییرات خلق و خو می‌تواند شامل احساس افسردگی ، تحریک‌پذیری یا اضطراب باشد. همچنین ممکن است نوسانات خلقی را تجربه کنید.

7- مشکلات خواب

سایر علائم یائسگی می‌تواند خواب را دشوار کند. افسردگی و اضطراب مرتبط با یائسگی هم ممکن است باعث بی‌خوابی شود. گرگرفتگی و خشکی واژن با شیمی‌درمانی، تاموکسیفن و برخی داروها بیشتر نمود پیدا می‌کند. یائسگی با پوکی استخوان نیز مرتبط است. ممکن است تا زمانی که دچار شکستگی استخوان نشده‌اید، متوجه این موضوع نشوید.

بیشتر بخوانید: حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان بعد شیمی درمانی/ روش ها و مزایا

مقابله با یائسگی ناشی از درمان سرطان

درمان‌های زیادی برای یائسگی ناشی از درمان سرطان وجود دارد. اگر در طول درمان سرطان، علائم یائسگی را تجربه کردید، با تیم مراقبت‌های پزشک خود مشورت کنید. ممکن است لازم باشد درمان یائسگی خود را پس از قطع قاعدگی ادامه دهید. در ادامه چند راه برای مقابله با علائم خاص یائسگی را برایتان نام می‌بریم:

گرگرفتگی

گرگرفتگی، ناشی از تغییرات هورمونی در بدن شماست. داروهای تجویزی هورمونی و غیر هورمونی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. درمان‌های دیگر عبارتند از:

• هیپنوتیزم
  
• درمان رفتاری‌شناختی که به مدیریت اضطراب و افسردگی و کنترل گرگرفتگی ناشی از این دو کمک می‌کند.

  بیشتر بخوانید: یائسگی بعد از شیمی درمانی؛ دیگه پریود نمیشم؟

پوکی استخوان

ممکن است به تست تراکم استخوان نیاز داشته باشید. این آزمایش میزان ضخامت استخوان‌های شما را در مکان‌های خاص مانند باسن و ستون فقرات اندازه‌گیری می‌کند. اگر درمان سرطان باعث نازک شدن استخوان‌ها شده باشد، می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

• تمریناتی را در جایی که وزن بدنتان را تحمل می‌کنید انجام دهید. پیاده‌روی روزانه به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه یکی از این تمرینات است.

  ممکن است به تست تراکم استخوان نیاز داشته باشید. این آزمایش میزان ضخامت استخوان‌های شما را در مکان‌های خاص مانند باسن و ستون فقرات اندازه‌گیری می‌کند.

• وزن مناسب را حفظ کنید.
• کلسیم، ویتامین دی، یا هر دو را مصرف کنید. پزشک ممکن است آزمایش خون انجام دهد تا بررسی کند که آیا ویتامین دی کافی در خون شما وجود دارد یا نه.
• دارو مصرف کنید تا استخوان‌هایتان قوی‌تر شود.

تغییرات در فرج، واژن و مثانه

راه‌های مختلفی برای درمان فرج و واژن خشک یا حساس وجود دارد. این درمان‌ها به مشکلات مثانه مانند تکرر ادرار هم کمک می‌کنند:

• استفاده از استروژن در واژن که در اشکال مختلف مانند کرم، قرص، ژل یا حلقه وجود دارد.
• مصرف دارویی به نام DHEA که باید در واژن خود قرار دهید.
• برخی از این درمان‌ها شامل هورمون هستند و برخی نه. اگر سرطان‌های خاصی دارید، هورمون‌ها ممکن است برای شما بی‌خطر نباشند.

  بیشتر بخوانید: آیا توده خوش خیم سینه شیمی درمانی می شود؟

درمان های غیر هورمونی برای یائسگی

اگر نمی‌توانید با خیال راحت از هورمون‌درمانی استفاده کنید، داروهای دیگری وجود دارد که برای مقابله با علائم یائسگی تجویز می‌شوند. اگر احساس افسردگی، تحریک‌پذیری یا اضطراب می‌کنید، پزشک ممکن است داروهایی مانند فلوکستین و ونلافاکسین را تجویز کند. برخی از داروها مانند « گاباپنتین » می‌تواند به گرگرفتگی و مشکلات خواب کمک کند.

هورمون اصلی مورد استفاده برای تسکین علائم یائسگی، استروژن است. استروژن را می‌توان به صورت قرص، چسب، اسپری، ژل یا حلقه کوچکی که در داخل واژن قرار می‌گیرد استفاده کرد.

درمان های هورمونی برای یائسگی

هورمون اصلی مورد استفاده برای تسکین علائم یائسگی، استروژن است. استروژن را می‌توان به صورت قرص، چسب، اسپری، ژل یا حلقه کوچکی که در داخل واژن قرار می‌گیرد استفاده کرد. برخی از علائم یائسگی به این دلیل رخ می‌دهند که بدن شما استروژن کمتری تولید می‌کند. مصرف استروژن می‌تواند به تسکین این علائم کمک کند. همچنین در پیشگیری از نازک شدن استخوان‌ها یا پوکی استخوان موثر است. پزشکان، این درمان‌ها را هورمون‌درمانی یائسگی می‌نامند و نام دیگر آن، درمان جایگزینی هورمونی است.
اگر رحم شما سلامت است، درمان باید شامل هورمونی به نام پروژسترون نیز باشد که مانع از رشد بیش از حد پوشش داخلی رحم می‌شود.
خطرات و مزایای هورمون‌درمانی برای هر فرد متفاوت است. از پزشک خود بپرسید که آیا هورمون‌درمانی برای شما مناسب است یا نه. شاید بتوانید به جای آن از درمان غیر هورمونی برای علائم خاص استفاده کنید. صحبت با متخصص سرطان می‌تواند به شما کمک کند بهترین گزینه‌ها را برای درمان علائم یائسگی پیدا کنید.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص زنان و زایمان

سئوالاتی که باید از تیم مراقبت های پزشکی خود بپرسید

این سئوالات را از تیم مراقبت‌های پزشکی خود بپرسید:

• آیا درمان سرطان می‌تواند باعث یائسگی زودرس، یا ناگهانی شود؟
• آیا باید قبل از شروع درمان سرطان با یک متخصص باروری مشورت کنم؟
• آیا درمان سرطان می‌تواند بر زندگی جنسی من تاثیر بگذارد؟
• باید مراقب کدام علائم یائسگی باشم؟
• گزینه‌های درمانی برای علائم یائسگی چیست؟
• آیا درمان جایگزین هورمونی را برای من توصیه می‌کنید؟

خلاصه

برخی از درمان‌های سرطان می‌تواند بر توانایی باروری شما تاثیر بگذارد و باعث یائسگی زودرس یا ناگهانی شود. اگر علائمی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه ، مشکلات واژن و مشکلات دستگاه تناسلی و ادراری را در طول درمان سرطان تجربه می‌کنید، ممکن است به یائسگی زودرس دچار شوید. برای پیشگیری از این اتفاق، داروهای هورمونی و غیر هورمونی وجود دارد که می‌توانید با راهنمایی پزشکتان آن‌ها را مصرف کنید.

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.