ناباروری با تنبلی تخمدان، هر چه باید بدانیم

تخمدان پلی کیستیک PCO که به آن سندرم هیپر آندروژنیک مزمن همراه با عدم تخمک گذاری و یا همان تنبلی تخمدان گفته می شود.در ۵ تا ۱۰ در صد از زنان دیده می شود ویکی از شایعترین علل ناباروری در خانم ها است. این بیماری با وجود بزرگی دوطرفه تخمدان ها و قاعدگی نامنظم، به دلیل افزایش هورمون آندروژن ـ هورمون مردانه تظاهر می کند و شایعترین علت هیرسوتیسم ونیز شایع ترین علت عدم تخمک گذاری مزمن ثانویه(کمتر از ۶ تا ۹ بار قاعدگی در سال) است. سندرم پلی کیستیک اغلب به دلیل وجود سابقه در بستگان (خواهر، مادر، عمه، خاله و ...) اتفاق می افتد و در واقع مجموعه ای از علایم است که می تواند همۀ این علایم در فردی ظاهر شود یا تنها برخی از آنها خود را نشان دهد. برای آشنایی از علل وراههای درمان سندرم پلی کیستیک گفتگویی را با "دکتر رضا قیاسوند- متخصص تغذیه بالینی و رژیم شناسی" انجام داده ایم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:

با توجه به اینکه سندرم تخمدان پلی کیستیک فراگیر شده، آیا می توان با اصلاح شیوه غذا خوردن، از بروز چنین بیماری هایی پیشگیری کرد؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال بسیار شایعی است که در بانوان اتفاق می افتد و شایع ترین علت نازایی ناشی از عدم تخمک گذاری است. در این سندرم تعداد زیادی کیست کوچک داخل تخمدان ها قرار می گیرد، این بیماری علایمی دارد و مهمترین علایم آن اختلالات قائدگی است که می تواند شامل قائدگی های نامنظم، دردناک یاحتی قطع قائدگی است، رویش موهای زائد و جوش های زیاد در صورت و ریزش مو و نازایی از دیگر علایم این بیماری است. طبق آمار 50 درصد افراد به دلیل اضافه وزن و چاقی مبتلا به سندرم پلی کیستیک شده اند و 75 درصد آنها دچار نازایی می شوند؛ اما با رژیم غذایی صحیح و کاهش وزن می توان جدا از درمان های دارویی به این افراد کمک کرد.

علت ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

در تخمدان ها بخش هایی به نام فولیکول وجود دارد که تخمک ها درون این فولیکول ها قرار می گیرند. طی یک سیکل قاعدگی فولیکول ترکیده شده و تخمک بلوغ یافته از آن آزاد می شود که جهت بارور شدن (لقاح) تخمک آزاد شده در لوله های تخمک بر (فالوپ) حرکت می کند. در خانم های مبتلا به PCOS ، فولیکول های نارسیده به هم می پیوندند و توده های بزرگتر (کیست) می سازند، از طرف دیگر تخمک های به بلوغ رسیده موجود در فولیکول ها، نمی توانند از فولیکول آزاد شود که آزاد نشدن تخمک باعث ناباروری می شود.

آیا ممکن است فردی با وجود داشتن اضافه وزن، دچار این بیماری نشود؟

بله، در واقع یکی از عوامل ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک اضافه وزن و چاقی است اما افرادی که چاق هستند ممکن است در معرض این بیماری قرار نگیرند.

آیا این بیماری جنبه وراثت هم دارد؟

در سبب شناسی این بیماری علت اصلی بیماری ناشناخته است اما در تحقیقات جدید به این نتیجه رسیده ایم که عوامل ارثی و سبک زندگی ناصحیح مثل رژیم غذایی غلط و کاهش فعالیت های بدنی در ایجاد این بیماری نقش بسزایی دارند.

کاهش وزن چگونه باید انجام شود؟

متأسفانه افرادی به ما مراجعه می کنند که رژیم غذایی غلط می گیرند مثل رژیم های کانادایی 15 روزه که در میان بانوان رواج یافته است اما پس از اینکه به این رژیم ها روی می آورند به ناگهان دچار ریزش بخش عظیمی از موهای سر خود شده و پوست آنها طراوت و شادابی خود را از دست داده و دچار سنگ کیسه صفرا شده اند! ما برای مبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیستیک توصیه می کنیم در مدت 3 ماه 10 درصد وزن بدن خود را کم کنند، یعنی هر ماه 3 کیلوگرم کاهش وزن داشته باشند زیرا بیشتر از این مقدار معقول نیست.

برای رژیم غذایی، تعداد وعده های غذایی را نباید کاهش داد بلکه باید وعده های غذایی را افزایش داده و مقدار و حجم غذا را کم کرد.

برای پیشگیری باید چه اقداماتی انجام داد؟

در دوران پیشگیری برای سالم ماندن، باید کربوهیدرات های تصفیه شده کمتر مصرف شود، به عنوان مثال روزی ۳ عدد ساقه طلایی با ۲ حبه قند برای تأمین قند روزانه بدن کافی است. در دوره درمان هم که ۴ ماه تخمین زده می شود، لیست ممنوعه ای داریم که در آن باید برخی مواد غذایی را از جمله انواع بیسکویت ، ویفر، کلوچه و شیرینی جات حذف کرد. شکر و نمک سم سفیدی هستند که همه آن را دوست دارند.

آیا عسل هم نباید مصرف کرد؟

اگر از کیفیت عسل مصرفی اطمینان داشته باشیم و مطمئن باشیم عسل واقعی و حاوی آنتی اکسیدان های زیاد است، در پیشگیری از بیماری می تواند تأثیر داشته باشد.

طی دوره درمان مصرف روزانه یک تا 2 قاشق مرباخوری عسل واقعی را بلامانع می دانیم به شرطی که آن عسل واقعاً طبیعی باشد.

سبزیجات با سندرم پلی کیستیک میانه خوبی ندارند، دلیل چیست؟

در بین عامه مردم این تصور وجود دارد، اما مصرف سبزیجات به میزان ۴۰۰ گرم در روز برای درمان سندرم پلی کیستیک بانوان بسیار مؤثر است.

سندرم پلی کیستیک جه عوارضی دارد؟

تشخیص علائم شایع سندرم PCOS برای اکثریت زنان دشوار است، اما برخی از زنان عوارض بیشتری را تجربه می‌کنند، از جمله: دیابت، افزایش سطح انسولین و یا مقاومت به انسولین، مشکلات قلبی و عروقی، سرطان رحم، آپنه هنگام خواب که هر یک از این مشکلات می‌تواند مهلک باشد، از این رو درمان این بیماری بسیار مهم است.