شیر نخوردن نوزاد، علت چیه؟
شیر مادر مهمترین و بهترین و مقوی ترین تغذیه کودکان در سالهای ابتدای زندگی است.
هر موجودی برای زنده ماندن و رشد کردن نیاز به تغذیه دارد پس این مسئله برای انسان ها هم ضروری است اما انسان های بزرگسال با کودکان و کودکان چند ساله با نوزادان چندماهه در امر تغذیه متفاوت هستند چرا که طفل تازه به دنیا آمده فقط باید از شیر مادر خود استفاده کند از همین رو شیر مادر مهمترین و بهترین و مقوی ترین تغذیه کودکان در سالهای ابتدای زندگی است.
شیر مادر ماده غذایی است که نقش بسیار مهمی در تکامل جسمی و روحی کودک دارد ، به همین دلیل باید تا زمانی که بدن کودک به این مایع نیاز دارد به او شیر داده شود.
در قرآن به شیردهی نوزاد توسط شیر مادر سفارش شده است وحتی زمان آن که دوسال می باشد هم خداوند به آن اشاره کرده است و از طرفی هم اهلبیت(ع) هم به این موضوع تاکید دارند که شیر مادر بهترین غذا برای نوزاد می باشد که پیامبر(ص) می فرمایند: «برای طفل شیر خوار، هیچ شیری مبارک‌تر از شیر مادرش نیست» که این سخنان نشان از اهمیت بالای شیر مادر برای نوزاد را می رساند.
اما از آنجایی که نوزاد برای ارتباط با اطرافیان فقط به گریه متوسل می شود می تواند والدینی را که در این زمیه اطلاعات کافی ندارند سردرد گم کند و به اشتباه بیندازد که این گریه کودک برای تغذیه می باشد یا جایی از بدن او درد می کند.
امتناع نوزاد از خوردن شیر مادر، راهی است که طفل از طریق آن اعلام می کند که یک جای کار مادر دچار اشتباه است که این تجربه ای ناراحت کننده برای کودک و مادر است همچنین بیشتر مادران تصور می کنند که اشتباهی متوجه عملکرد آنهاست و حتی ممکن است به طور نامعقولانه ای تصور کنند که کودکشان دیگر آنها را دوست ندارد بنابراین برای حل این مشکل باید اطلاعات والدین نسبت به بالا بردن در این مسئله حل شود حال از طریق آموزش های حضوری و یا کتاب ها می باشد.
دلایل شیر نخوردن کودک
بنابراین برخی از مواردی که ممکن است کودک از خوردن شیر مادر امتناع کند را متذکر می شویم اما مادران باید بندانند که بجای مشورت با اطرافیان خود در مورد این مسئله و یا هر مسئله دیگری بهتر است کودک خود را نزد پزشکی حازق ببرند تا علت را جویا شوند.
*غذاهای جدید و سایر تغییرات در رژیم غذایی مادر که ممکن است باعث تغییر طعم شیر مادر شود.
* دندان در آوردن کودک و حساس شدن لثه های او که باعث می شود خوردن شیر برایش دردناک شود.
* ممکن است مادر دچار استرس باشد و نوزاد متوجه این حالت روانی می شود.
* مادر شیوه شیر دادن را تغییر داده است.
* مادر به گاز گرفتن اتفاقی نوزاد با صدای بلند واکنش نشان داده و او را ترسانده است.
* مادر عطر مورد استفاده اش را تغییر داده و نوزاد متوجه تغییر بوی مادر شده است.
*ممکن است نوزاد دچار عفونت گوش شده باشد، آبریزش بینی و سایر عارضه ها در نوزاد که شیر خوردن را برای کودک دردناک یا ناراحت کننده می کند.
*فعالیت بدنی شدید مادر شیر ده به علت ورود اسید لاکتیک به شیر، موجب تلخ شدن شیر می شود و به همین علت شیرخوار از خوردن شیر امتناع می کند.
*محدود کردن دفعات تغذیه.
*کنجکاوی کودک در سن شش تا ۹ ماهگی و واکنش نشان دادن نسبت به محیط اطراف در این سن نیز یکی دیگر از علل است.
فوائد شیر مادر برای کودک
شیر ، بهترین ، مناسب ترین و طبیعی ترین غذای نوزاد بوده و طبیعت ، آن را برای تغذیه نوزاد فراهم آورده است به طوری که گرم بوده و به سادگی در دسترس است و از میکروب عاری است و به راحتی توسط مادر حمل می شود . شیردهی ، مادر و فرزند را به هم نزدیک می کند . کودک دوست دارد که بغل شده ، نوازش گردیده و با او صحبت شود، این روش پرورش و مادری کردن برای رشد بچه اهمیت داشته و تصور می شود حتی در تکامل شخصیتی و رفتاری او تأثیر خواهد گذاشت .
عفونت ها ،مخصوصاً اسهال ، در کودکانی که از شیر مادر تعذیه می کنند کمتر بروز خواهد نمود .کلستروم (آغوز )که چند روز اول پس از زایمان از پستان مادر ترشح می شود ، غنی از آنتی بادی ها بوده و دفاع ارزشمندی را در برابر عفونت ها پدید می آورد، این عقیده ی مرسوم که کلستروم مضر است ، غلط می باشد .
شیر کامل که چند روز پس از کلستروم وجود دارد همچنین حاوی مواد دفاعی می باشد که از رشد میکروب هایی که موجب اسهال می شوند جلوگیری می کند . این شیر همچنین حاوی ماده ی ضد ویروس به نام اینترفرون می باشد .ترکیب پروتئین ، قند و چربی شیر برای گوارش و رشد بچه کاملاً مناسب است پروتئین آن غالباً لاکتالبومین بوده که از پروتئین کازیین سهل الهضم تر است .
شیر گاو سه برابر بیشتر از شیر انسان کازیین داشته و کلسیم بیشتری نیزدارد و بالطبع برای رشد سریع گوساله مناسب می باشد نه کودک انسان .شیر انسان ، حساسیتی به وجود نمی آورد ولی با شیر گاو حساسیت ممکن است ایجاد شود ،زیرا پروتئین های آن نا آشنا بوده و مخصوصاً برای کودکانی که سابقه ی حساسیت در خانواده شان دارند ، این احتمال بیشتر است .
مغز نوزاد در ماه های اول تولد ،بسیار سریع رشد می کند . بافت مغز عمدتاً از چربی های خاصی تشکیل شده و شیر مادر حاوی چربی های مخصوص برای رشد آن می باشد .شیر انسان همچنین غنی از لاکتوز می باشد که لاکتوز مورد نیاز را برای رشد مغز فراهم می کند .
شیردهی باعث انقباض رحم گردیده و به مادر کمک می کند تا به تدریج با مصرف ذخیره ی چربی که در حاملگی پدید آمده است ، به وزن اولیه بازگشته و لاغر گردد .شیر مادر حاوی ویتامین «د »محلول در آب و همچنین ویتامین «د »محلول در چربی می باشد که کودک را در مقابل راشیتیسم محافظت می کند .همچنین حاوی ویتامین های «آ » ، «ث » و « ایی »بیشتر نسبت به شیر گاو است .آهن موجود در شیر مادر بهتر از شیر گاو جذب می شود.
شیر انسان نمک کمی دارد .این امر به معنی این است که مقادیر سدیم ، پتاسیم و کلرید کم بوده و به طور مناسبی برای نیازهای کودک تنظیم شده است .
مادرانی که کودکانشان را با شیر خود تغذیه می نمایند دوره ی بدون قاعدگی طولانی تری را پس از زایمان خواهند داشت .به عبارت دیگر قاعدگی آن ها دیرتر شروع می شود .این امر برای به تأخیر انداختن حاملگی بعدی و فاصله گذاری بچه دار شدن کمک می نماید.
زمان شیر خوردن نوزاد
در شیردهی اولیه زمان شیر خوردن نوزاد کوتاه بوده و بین ۲ تا ۵ دقیقه می باشد .نیاز کودک نیز در این زمان ، زیاد نبوده و نیازی به دادن غذای اضافی وجود ندارد .به تدریج که شیر زیاد می شود ، مدت مکیدن بچه نیز بیشتر می گردد .کودک قادر است نیاز گرسنگی خود را در عرض ۵ دقیقه رفع نماید ولی از مکیدن لذت برده و بنابراین مکیدن خود را مدتی دیگر ادامه می دهد.شیر مادر در ابتدا بیشتر آبکی و حاوی قند و پروتئین بیشتر و پس از مقداری نوشیدن یا مکیدن بچه ، بیشتر حاوی چربی می باشد و مادرانی که فقط مدت کمی از هر پستان به بچه شیر می دهند ، وی را از قسمت پرچربی که برای رشد کودک بسیار مهم است ، محروم می کنند .معمولاً هنگامی که کودک از یک پستان به قدر کافی شیر مکید و یا شیر آن تمام شد ، آن را رها کرده و در این حالت بایستی با پستان دیگر تغذیه او را شروع نمود .اما اگر بچه پستان را رها نکرد ،با گذاشتن انگشت کوچک دست خود در گوشه ی دهان کودک ، دهان باز شده و پستان را رها می کند .هیچ گاه پستان را از دهان بچه بیرون نکشید زیرا موجب آسیب و جراحت هاله پستان و نوک آن می گردد.۱۰ تا ۱۵ دقیقه مکیدن در هر بار تغذیه ، معمولاً برای بچه کافی می باشد.
شیردهی توسط رفلکس های متعددی صورت می گیرد .هنگامی که بچه پستان را می مکد ، پیام هایی به مغز رفته و هورمونی را که پرولاکتین گفته می شود در خون آزاد می کند و شیر بیشتری ترشح می شود .بنابراین ، ساده ترین و طبیعی ترین روش افزایش شیر ،اجازه دادن به کودک برای مکیدن هر چه بیشتر می باشد .هنگامی که نوزاد سینه را می مکد ، هورمون دیگری به نام اوکسی توسین آزاد می شود که شیر را از داخل پستان به نوک پستان میراند .این امر را رفلکس رها کردن می گویند .این رفلکس در صورت اضطراب مادر ،مخصوصاً اگر در مورد تأمین شیر خود نگران باشد و اطمینانش را از دست داده و از نداشتن شیر کافی در هراس افتاده باشد ، مهار می گردد .
مادران روستایی نوزادشان را با شیر خود تغذیه نموده و جانشینی را برای آن انتخاب نمی کنند؛ اما گاهی بعضی از مادران شهری و تحصیلکرده از کافی نبودن شیر شکایت داشته و حتی با این که دوست دارند این کار را انجام دهند، به علت تفکر کافی نبودن شیر خود ،شیشه شیر را جایگزین شیر مادر می نمایند .
چرا این گونه می شود ؟ چرا مادر روستایی که احتمالاً تغذیه ی خوبی هم نسبت به مادر شهری ندارد ، قادر خواهد بود با موفقیت نوزادش را شیر بدهد ولی مادران شهری فکر می کنند نمی توانند ؟ مادر روستایی جایگزینی را برای شیر خود نمی یابد و در نظر هم نمی گیرد بنابراین شیردهی برای او سلامتی را به ارمغان خواهد آورد ، او کودک را هر زمان که گرسنه باشد و هرجا که باشد ، چه در خانه یا مهمانی ، در تنهایی یا حتی در هنگام کار خانه می تواند تغذیه کند .
ترشح شیر به وسیله ی هورمون ها کنترل می شود .هورمون ها در حقیقت بوسیله ی هیجان ،میل و لذت قادر بودن به شیردهی کنترل می شوند .میل و شوق فردی ، به نظر می رسد که مهم ترین عامل باشد البته .عده ی کمی از مادران که مشکل خاصی را دارند بایستی به نوزاد خود ، شیر جایگزین بدهند .
اما در هر حال نباید به محض گریه کردن کودک پس از تغذیه ، این تفکر ایجاد شود که شیر مادر کافی نبوده و بایستی شیر دیگری اضافه شود از همین رو باید مادران نسبت به تغذیه کودک خود اطلاعات کافی داشته باشند تا در این موارد دچار مشکل نشوند.
شیر مادر ماده غذایی است که نقش بسیار مهمی در تکامل جسمی و روحی کودک دارد ، به همین دلیل باید تا زمانی که بدن کودک به این مایع نیاز دارد به او شیر داده شود.
در قرآن به شیردهی نوزاد توسط شیر مادر سفارش شده است وحتی زمان آن که دوسال می باشد هم خداوند به آن اشاره کرده است و از طرفی هم اهلبیت(ع) هم به این موضوع تاکید دارند که شیر مادر بهترین غذا برای نوزاد می باشد که پیامبر(ص) می فرمایند: «برای طفل شیر خوار، هیچ شیری مبارک‌تر از شیر مادرش نیست» که این سخنان نشان از اهمیت بالای شیر مادر برای نوزاد را می رساند.
اما از آنجایی که نوزاد برای ارتباط با اطرافیان فقط به گریه متوسل می شود می تواند والدینی را که در این زمیه اطلاعات کافی ندارند سردرد گم کند و به اشتباه بیندازد که این گریه کودک برای تغذیه می باشد یا جایی از بدن او درد می کند.
امتناع نوزاد از خوردن شیر مادر، راهی است که طفل از طریق آن اعلام می کند که یک جای کار مادر دچار اشتباه است که این تجربه ای ناراحت کننده برای کودک و مادر است همچنین بیشتر مادران تصور می کنند که اشتباهی متوجه عملکرد آنهاست و حتی ممکن است به طور نامعقولانه ای تصور کنند که کودکشان دیگر آنها را دوست ندارد بنابراین برای حل این مشکل باید اطلاعات والدین نسبت به بالا بردن در این مسئله حل شود حال از طریق آموزش های حضوری و یا کتاب ها می باشد.
دلایل شیر نخوردن کودک
بنابراین برخی از مواردی که ممکن است کودک از خوردن شیر مادر امتناع کند را متذکر می شویم اما مادران باید بندانند که بجای مشورت با اطرافیان خود در مورد این مسئله و یا هر مسئله دیگری بهتر است کودک خود را نزد پزشکی حازق ببرند تا علت را جویا شوند.
*غذاهای جدید و سایر تغییرات در رژیم غذایی مادر که ممکن است باعث تغییر طعم شیر مادر شود.
* دندان در آوردن کودک و حساس شدن لثه های او که باعث می شود خوردن شیر برایش دردناک شود.
* ممکن است مادر دچار استرس باشد و نوزاد متوجه این حالت روانی می شود.
* مادر شیوه شیر دادن را تغییر داده است.
* مادر به گاز گرفتن اتفاقی نوزاد با صدای بلند واکنش نشان داده و او را ترسانده است.
* مادر عطر مورد استفاده اش را تغییر داده و نوزاد متوجه تغییر بوی مادر شده است.
*ممکن است نوزاد دچار عفونت گوش شده باشد، آبریزش بینی و سایر عارضه ها در نوزاد که شیر خوردن را برای کودک دردناک یا ناراحت کننده می کند.
*فعالیت بدنی شدید مادر شیر ده به علت ورود اسید لاکتیک به شیر، موجب تلخ شدن شیر می شود و به همین علت شیرخوار از خوردن شیر امتناع می کند.
*محدود کردن دفعات تغذیه.
*کنجکاوی کودک در سن شش تا ۹ ماهگی و واکنش نشان دادن نسبت به محیط اطراف در این سن نیز یکی دیگر از علل است.
فوائد شیر مادر برای کودک
شیر ، بهترین ، مناسب ترین و طبیعی ترین غذای نوزاد بوده و طبیعت ، آن را برای تغذیه نوزاد فراهم آورده است به طوری که گرم بوده و به سادگی در دسترس است و از میکروب عاری است و به راحتی توسط مادر حمل می شود . شیردهی ، مادر و فرزند را به هم نزدیک می کند . کودک دوست دارد که بغل شده ، نوازش گردیده و با او صحبت شود، این روش پرورش و مادری کردن برای رشد بچه اهمیت داشته و تصور می شود حتی در تکامل شخصیتی و رفتاری او تأثیر خواهد گذاشت .
عفونت ها ،مخصوصاً اسهال ، در کودکانی که از شیر مادر تعذیه می کنند کمتر بروز خواهد نمود .کلستروم (آغوز )که چند روز اول پس از زایمان از پستان مادر ترشح می شود ، غنی از آنتی بادی ها بوده و دفاع ارزشمندی را در برابر عفونت ها پدید می آورد، این عقیده ی مرسوم که کلستروم مضر است ، غلط می باشد .
شیر کامل که چند روز پس از کلستروم وجود دارد همچنین حاوی مواد دفاعی می باشد که از رشد میکروب هایی که موجب اسهال می شوند جلوگیری می کند . این شیر همچنین حاوی ماده ی ضد ویروس به نام اینترفرون می باشد .ترکیب پروتئین ، قند و چربی شیر برای گوارش و رشد بچه کاملاً مناسب است پروتئین آن غالباً لاکتالبومین بوده که از پروتئین کازیین سهل الهضم تر است .
شیر گاو سه برابر بیشتر از شیر انسان کازیین داشته و کلسیم بیشتری نیزدارد و بالطبع برای رشد سریع گوساله مناسب می باشد نه کودک انسان .شیر انسان ، حساسیتی به وجود نمی آورد ولی با شیر گاو حساسیت ممکن است ایجاد شود ،زیرا پروتئین های آن نا آشنا بوده و مخصوصاً برای کودکانی که سابقه ی حساسیت در خانواده شان دارند ، این احتمال بیشتر است .
مغز نوزاد در ماه های اول تولد ،بسیار سریع رشد می کند . بافت مغز عمدتاً از چربی های خاصی تشکیل شده و شیر مادر حاوی چربی های مخصوص برای رشد آن می باشد .شیر انسان همچنین غنی از لاکتوز می باشد که لاکتوز مورد نیاز را برای رشد مغز فراهم می کند .
شیردهی باعث انقباض رحم گردیده و به مادر کمک می کند تا به تدریج با مصرف ذخیره ی چربی که در حاملگی پدید آمده است ، به وزن اولیه بازگشته و لاغر گردد .شیر مادر حاوی ویتامین «د »محلول در آب و همچنین ویتامین «د »محلول در چربی می باشد که کودک را در مقابل راشیتیسم محافظت می کند .همچنین حاوی ویتامین های «آ » ، «ث » و « ایی »بیشتر نسبت به شیر گاو است .آهن موجود در شیر مادر بهتر از شیر گاو جذب می شود.
شیر انسان نمک کمی دارد .این امر به معنی این است که مقادیر سدیم ، پتاسیم و کلرید کم بوده و به طور مناسبی برای نیازهای کودک تنظیم شده است .
مادرانی که کودکانشان را با شیر خود تغذیه می نمایند دوره ی بدون قاعدگی طولانی تری را پس از زایمان خواهند داشت .به عبارت دیگر قاعدگی آن ها دیرتر شروع می شود .این امر برای به تأخیر انداختن حاملگی بعدی و فاصله گذاری بچه دار شدن کمک می نماید.
زمان شیر خوردن نوزاد
در شیردهی اولیه زمان شیر خوردن نوزاد کوتاه بوده و بین ۲ تا ۵ دقیقه می باشد .نیاز کودک نیز در این زمان ، زیاد نبوده و نیازی به دادن غذای اضافی وجود ندارد .به تدریج که شیر زیاد می شود ، مدت مکیدن بچه نیز بیشتر می گردد .کودک قادر است نیاز گرسنگی خود را در عرض ۵ دقیقه رفع نماید ولی از مکیدن لذت برده و بنابراین مکیدن خود را مدتی دیگر ادامه می دهد.شیر مادر در ابتدا بیشتر آبکی و حاوی قند و پروتئین بیشتر و پس از مقداری نوشیدن یا مکیدن بچه ، بیشتر حاوی چربی می باشد و مادرانی که فقط مدت کمی از هر پستان به بچه شیر می دهند ، وی را از قسمت پرچربی که برای رشد کودک بسیار مهم است ، محروم می کنند .معمولاً هنگامی که کودک از یک پستان به قدر کافی شیر مکید و یا شیر آن تمام شد ، آن را رها کرده و در این حالت بایستی با پستان دیگر تغذیه او را شروع نمود .اما اگر بچه پستان را رها نکرد ،با گذاشتن انگشت کوچک دست خود در گوشه ی دهان کودک ، دهان باز شده و پستان را رها می کند .هیچ گاه پستان را از دهان بچه بیرون نکشید زیرا موجب آسیب و جراحت هاله پستان و نوک آن می گردد.۱۰ تا ۱۵ دقیقه مکیدن در هر بار تغذیه ، معمولاً برای بچه کافی می باشد.
شیردهی توسط رفلکس های متعددی صورت می گیرد .هنگامی که بچه پستان را می مکد ، پیام هایی به مغز رفته و هورمونی را که پرولاکتین گفته می شود در خون آزاد می کند و شیر بیشتری ترشح می شود .بنابراین ، ساده ترین و طبیعی ترین روش افزایش شیر ،اجازه دادن به کودک برای مکیدن هر چه بیشتر می باشد .هنگامی که نوزاد سینه را می مکد ، هورمون دیگری به نام اوکسی توسین آزاد می شود که شیر را از داخل پستان به نوک پستان میراند .این امر را رفلکس رها کردن می گویند .این رفلکس در صورت اضطراب مادر ،مخصوصاً اگر در مورد تأمین شیر خود نگران باشد و اطمینانش را از دست داده و از نداشتن شیر کافی در هراس افتاده باشد ، مهار می گردد .
مادران روستایی نوزادشان را با شیر خود تغذیه نموده و جانشینی را برای آن انتخاب نمی کنند؛ اما گاهی بعضی از مادران شهری و تحصیلکرده از کافی نبودن شیر شکایت داشته و حتی با این که دوست دارند این کار را انجام دهند، به علت تفکر کافی نبودن شیر خود ،شیشه شیر را جایگزین شیر مادر می نمایند .
چرا این گونه می شود ؟ چرا مادر روستایی که احتمالاً تغذیه ی خوبی هم نسبت به مادر شهری ندارد ، قادر خواهد بود با موفقیت نوزادش را شیر بدهد ولی مادران شهری فکر می کنند نمی توانند ؟ مادر روستایی جایگزینی را برای شیر خود نمی یابد و در نظر هم نمی گیرد بنابراین شیردهی برای او سلامتی را به ارمغان خواهد آورد ، او کودک را هر زمان که گرسنه باشد و هرجا که باشد ، چه در خانه یا مهمانی ، در تنهایی یا حتی در هنگام کار خانه می تواند تغذیه کند .
ترشح شیر به وسیله ی هورمون ها کنترل می شود .هورمون ها در حقیقت بوسیله ی هیجان ،میل و لذت قادر بودن به شیردهی کنترل می شوند .میل و شوق فردی ، به نظر می رسد که مهم ترین عامل باشد البته .عده ی کمی از مادران که مشکل خاصی را دارند بایستی به نوزاد خود ، شیر جایگزین بدهند .
اما در هر حال نباید به محض گریه کردن کودک پس از تغذیه ، این تفکر ایجاد شود که شیر مادر کافی نبوده و بایستی شیر دیگری اضافه شود از همین رو باید مادران نسبت به تغذیه کودک خود اطلاعات کافی داشته باشند تا در این موارد دچار مشکل نشوند.
منبع:
دانا
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼