دندان درآوردن نوزادان، وظیفه والدین چیست؟

دندان در آوردن نوزادان یکی از شایع‌ترین علل بیداری مکرر کودک در شب در شش ماه دوم و در سال دوم است. همچنین می‌تواند سبب ایجاد رفتار پر سر و صدای نوزاد شود، زیرا بعضی از نوزادان ناراحتی لثه را همراه با مکیدن تجربه می‌کنند. کودکان در طول چند روز قبل از بیرون آمدن دندان، از طریق خط لثه، ناراحتی‌های متفاوتی را تجربه می‌کنند. برخی از نوزادان در طول در آوردن دندان از طریق بافت‌های عمیق به خط لثه بیش از دیگران ناراحتی را تجربه می‌کنند. به دلیل شکل متفاوت، دندان‌های آسیا در هنگام بیرون آمدن ناراحتی بیشتری را برای کودک ایجاد خواهند کرد. مادران می‌توانند درمورد نشانه‌های بیرون آمدن دندان و به علاوه درمان‌های آرام بخشی که باعث می‌شود این ناراحتی ناخوشایند کودک کاهش یابد، بیشتر اطلاعات کسب کنند.

خستگی، سختی و افزایش بزاق دهان می‌توانند موجب ایجاد شرایط ناراحت کننده‌ای برای والدین و نوزادان شود. از آنجایی که دندان درآوردن نوزاد و مشکلات دیگر مانند تب، بهانه گیری و اسهال رایج هستند، هر دو شرایط ممکن است به صورت هم زمان رخ دهند. سایر بیماری‌ها یا اختلالات (از جمله عفونت‌های ویروسی) احتمالاً موجب تب، بهانه گیری و یا گرفتگی بینی همراه با سرفه و اسهال می‌شوند. اگر این مشکلات یا سایر علائم نگران کننده به نظر می‌رسند، مهم است که با متخصص اطفال تماس بگیرید. تنها فرضیه دندان در آوردن نوزاد را مد نظر قرار ندهید.

چرا دندان درآوردن نوزاد اهمیت دارد؟

دندان‌های کودک برای سلامتی و پیشرفت کودک بسیار مهم هستند. دندان‌ها به جویدن، صحبت کردن و لبخند زدن کمک می‌کنند. همچنین دندان‌های غیردائمی فضای لازم در فک را برای در آمدن دندان‌های دائمی که در زیر لثه‌ها رشد می‌کنند، نگه می‌دارند. هنگامی که کودک دندان‌های غیر دائمی خود را خیلی زود از دست می‌دهد، دندان‌های دائمی می‌توانند در فضای خالی رشد کنند و دندان‌های دائمی دیگر به سختی جایی برای رشد پیدا خواهند کرد. این روند می‌تواند دندان‌ها را کج و یا شلوغ کند. به همین دلیل است که انجام مراقبت‌های لازم مربوط به بهداشت و سلامت دهان می‌تواند از دندان‌هایی که در آینده در می‌آیند، محافظت نماید.

علائم دندان درد

دندان در آوردن نوزاد و به طور کلی با درآمدن آن به سطح بافت لثه با ناراحتی لثه و فک همراه است. همانطور که دندان در زیر سطح بافت لثه حرکت می‌کند، ممکن است سطح لثه کمی قرمز یا متورم به نظر برسد. گاهی اوقات یک ناحیه پر از مایع شبیه به یک تاول خونی ممکن است روی دندان بیرون زده مشاهده شود. بعضی از دندان‌ها زمانی که رشد می‌کنند، حساسیت بیشتری نسبت به دیگران دارند. دندان‌های آسیای بزرگ‌تر ممکن است ناراحتی زیادتری به دلیل داشتن سطح بیشتر در هنگام رشد ایجاد کنند، زیرا این دندان‌ها قادر به ایجاد برش در بافت لثه و بیرون آمدن نیستند. به استثنای در آمدن دندان آسیای سوم (دندان عقل)، بیرون آمدن دندان‌های دائمی به ندرت سبب بروز ناراحتی می‌شوند که در هنگام درآمدن دندان‌های کودک (اولیه یا نوزادی) دارد. دندان درآوردن نوزاد ممکن است علائم زیر را ایجاد کند:

-افزایش میزان بزاق

-بی خوابی یا کاهش خواب ناشی از ناراحتی لثه

-امتناع از خوردن غذا به علت درد لثه

-بهانه گیری‌های مکرر

-فرو کردن دست به داخل دهان

-راش ملایم در اطراف دهان ناشی از تحریک پوستی به دلیل افزایش بزاق بیش از حد معمول

-خارش ناحیه گونه یا گوش به دلیل درد ناشی از درآمدن دندان‌های آسیا

دندان درآوردن نوزاد معمولاً چه زمانی شروع می‌شود؟

دندان درآوردن نوزاد معمولاً از حدود 6 ماهگی شروع می‌شود. اما طبیعی است که بسته به نوزاد در هر زمان بین 3 تا 12 ماهگی دندان درآوردن شروع شود. تا زمانی حدود 3 سالگی کودک باید تمام 20 دندان اولیه را داشته باشد. دندان‌های پایینی جلویی معمولاً پیش از دندان‌های دیگر بیرون می‌آیند. دندان‌های فوقانی معمولاً در عرض 1 تا 2 ماه پس از دندان‌های پایین جلویی در می‌آیند.

ترتیب درآمدن دندان‌ها در نوزادان چیست؟

ترتیب کلی درآمدن دندان‌های اولیه به صورت زیر است:

-دندان‌های پیشین مرکزی: ۶ تا ۱۲ ماهگی

-دندان‌های پیشین جانبی: ۹ تا ۱۶ ماهگی

-دندان‌های نیش: ۱۶ تا ۲۳ ماهگی

-دندان آسیای اولیه: ۱۳ تا ۱۹ ماهگی

-دندان آسیای ثانویه: ۲۲ تا ۲۴ ماهگی

بین ۶ تا ۱۲ سالگی، ریشه بیست دندان نوزادی دژنره می‌شود و امکان جایگزینی آن‌ها با ۳۲ دندان دائمی بالغ فراهم می‌گردد. دندان آسیای سوم (دندان عقل) هیچ نسخه پیشین دندان نوزادی ندارد و عموماً در اواسط تا اواخر نوجوانی در می‌آید. به دلیل احتمال ایجاد شلوغی و کجی در دندان‌های دیگر، معمولاً دندان‌های عقل کشیده می‌شوند.

بهترین راه برای تسکین ناراحتی لثه‌ها چیست؟

اگر به نظر می‌رسد که نوزاد دچار ناراحتی شده است، این راه حل‌های ساده را در نظر بگیرید:

لثه کودک را ماساژ دهید. برای ماساژ دادن لثه کودک از یک انگشت تمیز یا پد گاز مرطوب استفاده کنید. فشار ناشی از ماساژ می‌تواند ناراحتی کودک را کاهش دهد. ناحیه را سرد نگه دارید. یک حوله سرد، قاشق یا حلقهٔ دندانی سرد، می‌تواند تسکین دهنده ناراحتی ناشی از دندان درآوردن نوزاد باشد. با این حال، به نوزاد حلقه دندانی یخ زده را ندهید. تماس با حلقه‌ای که بسیار سرد و یخ زده است، می‌تواند مضر باشد. مواد غذایی سفت را امتحان کنید. اگر کودک غذاهای جامد مصرف می‌کند، والدین ممکن است بتوانند غذای سفتی مثل خیار یا هویج خرد شده و سرد را به کودک بدهند. در صورت دادن غذاهای سفت از نزدیک مراقب کودک باشید زیرا قطعه خرد شده ممکن است خطر خفگی را ایجاد کند. آب دهان را خشک کنید. بزاق بیش از حد نرمال بخشی از روند دندان درآوردن نوزاد است. برای جلوگیری از تحریک پوست، یک پارچه تمیز برای خشک کردن چانه نوزاد را به طور جداگانه نگهداری کنید. از یک مرطوب کننده مانند کرم یا لوسیون بر پایه آب استفاده کنید. یک درمان بدون نسخه را امتحان کنید. اگر کودک بدخلقی می‌کند، استامینوفن (تیلنول، سایر داروهای مشابه) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین کودکان، و غیره) ممکن است به تسکین درد کمک کنند.

از انجام موارد زیر پرهیز کنید

از انجام موارد زیر در هنگام دندان درآوردن نوزاد پرهیز نمایید:

-در نوزادان یا کودکان خردسال از اوراجل بنزوکائین، لیدوکائین ویسکوز (یا سایر داروهای بی حس کننده موضعی) استفاده نکنید، زیرا خطرات جدی برای سلامتی به وجود می‌آورند. علاوه بر خطرات مربوط به سلامتی، این نوع داروها می‌تواند دهان نوزاد را بی حس کنند و خوردن شیر مادر را برای کودک بسیار مشکل سازند. پزشکان توصیه می‌کنند که والدین و پرستاران از محصولات حاوی بنزوکائین برای کودکان کمتر از ۲ سال استفاده نکنند، مگر آن که تحت مشاوره و نظارت یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی باشند، زیرا استفاده از این نوع محصولات می‌تواند منجر به بروز یک بیماری نادر اما بسیار جدی به نام متهموگلوبینمی شود. پزشکان هشدار می‌دهند که استفاده از محلول دو درصد لیدوکائین ویسکوز، می‌تواند باعث بروز آسیب‌های جدی از جمله مرگ شود و نباید برای درمان نوزادان و کودکان مبتلا به دندان درد استفاده شود.

-برخی از منابع توصیه می‌کنند که از مصرف روغن گل میخک در کودکان زیر دو سال اجتناب شود. خوردن مقادیر زیاد روغن گل میخک می‌تواند برای نوزاد خطرناک باشد.

پدر و مادر چگونه باید از دندان‌های جدید کودک مراقبت نمایند؟

به طور کل بهتر است که والدین هر روز یک با یک حولهٔ تمیز و مرطوب لثه‌های کودک را ماساژ دهند. اکنون زمان خوبی برای شروع انجام این کار است. ماساژ با حوله تمیز از تجمع باکتری‌ها در دهان کودک نیز جلوگیری خواهد کرد. هنگامی که دندان‌های اول کودک ظاهر می‌شوند، می‌توانید از یک مسواک کوچک با برس نرم استفاده کنید. تا زمانی که کودک قادر به تف کردن باشد (حدود سن 3 سالگی) با استفاده از یک قطره کوچک خمیر دندان که بزرگ‌تر از دانهٔ برنج نباشد، دندان‌های کودک را مسواک بزنید. همچنین یک برنامه ریزی منظم برای مراجعه به دندانپزشک داشته باشید. پزشکان توصیه می‌کنند که اولین نوبت معاینهٔ دندان پزشکی کودک پس از درآوردن اولید دندان، و نه بعد از اولین تولد او، برنامه ریزی شود. دندان‌ها و لثه‌های کودک نیز در جلسات معاینه توسط دندانپزشک بررسی خواهند شد. به یاد داشته باشید، مراقبت‌های دندانپزشکی به طور منظم کمک می‌کنند تا فرزند شما در کل دوران زندگی از لثه‌ها و دندان‌های سالمی برخوردار گردد.